صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

brugsche keyte) et telle autre nourriture d'après le jour et la saison. Si quelque personne voulait faire de plus grandes dépenses, on le lui permettait.

Il est expressément ordonné que toutes les mesures employées dans la prison, doivent être étalonnées et que tout ce qu'on vend aux prisonniers ne coûte pas plus cher que ce qu'on le vend en ville.

Les prisonniers avaient la liberté d'acheter en ville leur nourriture; toutes les précautions possibles sont prises pour surveiller les intérêts des prisonniers.

Tout reclus pouvait se servir de son propre lit et louer une chambre au prix de deux gros par semaine; s'il louait un lit et une chambre, il était obligé de payer cinq gros par semaine. Lorsque le geôlier fournissait le lit, le matelas, les draps de lit et les couvertures devaient valoir au moins dix excalins.

Les prisonniers pauvres enfermés dans la Donckercamer trouvaient leur subsistance dans la charité publique.

Il y est fait mention d'une boîte avec laquelle on quêtait parmi la ville en faveur des prisonniers pauvres; l'on pendait aussi une boîte à la porte extérieure de la prison, et on en partageait le produit entre ces misérables chaque samedi. On distribuait aussi à ces prisonniers chaque vendredi du pain.

Il existe plusieurs fondations en faveur de cette classe. Les comptes de l'église de Notre Dame mentionnent plusieurs donations de ce genre, il en était de même probablement dans les autres églises.

Les comptes du Franc contiennent annuellement un

III. 14

don de quelques livres aux prisonniers de la Donckercamer, afin de leur livrer du vin le jour de leur fête de roi (op hunne konings-feeste). Touchante sollicitude de ces magistrats qui voulaient que des malheureux jouissent au moins d'un jour dans l'année où ils pûssent oublier leur malheur.

Il est surtout intéressant d'étudier dans ces statuts les soins pris par les magistrats de ces temps pour conserver la moralité parmi les détenus, les instructions qui leur étaient données, les exercices religieux et les prières auxquels ils étaient obligés d'assister.

On y était sévère sur l'observation des convenances sociales et des règles de simple politesse; il est plusieurs des prescriptions sur ce point qu'il faut lire dans les naïves expressions de la langue de l'époque et que la délicatesse moderne ne nous pardonnerait pas de laisser figurer dans cette petite analyse. Ces statuts offrent une foule de petites prescriptions qu'un historien employera utilement dans le tableau des mœurs de l'époque. C'est comme document utile à consulter que nous publions ces statuts, et nous sommes sûrs qu'on les lira avec intérêt.

Ordonnancie ende Statuten, aengaende den Steene ende Vanghenesse binnen der stede van Brugghe, ende de ghevanghen die daer inne ghevanghen ende bevolen worden, vernieut ende ooc in eeneghe articlen naer den gheleghentheyt van den tyde, ende begheerten van den sticke gheauchmenteert ende verandert by den ghemeene college van scepen van Brugghe, den 16sten dach van meye int jaer, duyst, vyf hondert, zeventhiene.

Eerst ende alvooren gheordonneert dat voortanne de ghuene die steenwaerdere wesen sal, twee souffisante sluuters ten minsten moet hebben ende instellen dan of deene clercq ende bouchoudere zal wesen van den bevelene ende slaeckene van den ghevanghen die in den voorseyden Steen ende vanghenesse bevolen zullen werden, de welcke sluuters zullen moeten eedt doen, Voor scepenen van Brugghe indt ghemeene college van scepenen, wel ende ghetrauwelyk hueren dienst te doene ende te onderhoudene, de poincten ende articlen, hier naervolghende, ende sal den voorseyden steenwaerdere van hemlieden zulck zekere ende borchtucht nemen als der mede hy van hemleden verwaert mach zyn niet min zal die mueghen verlaeten ende afstellen alst hem belieft. Behoudelicke dien dat de ghuene hy weder stellen sal ten voorseyden Steene ende vanghenesse, niet dienenen

sullen mueghen, sy en hebben alvooren den eedt ghedaen so boven verhaelt es.

Item so wie ten voorseyden Steene ghevanghen ghebrocht ende bevolen sal worden, die zal ghehouden syn te betalene als hy geslackt word ende uutgaet, derthien grote, van duerghelde die den voorseyden Steenwaerdere hebben sal, ende noch boven dien, andre drie groote, te wetene, een voor den bouchoudere, den andere voor den sluutere, ende de derde voor den bailliu van boven, also men datte langhe gheuseert heeft, niet jeghenstaende dat de ordonnancie van 'tjaer, vier hondert ende tachentich, maer en laste te ghevene derthien groote, voor al ooghemerc nemende op den tydt die nu niet zo profyttelyck en es, voor den steenwaerdere, als hy plochte ende dit tot den wederoupene van scepenen.

Item dat den voorseyden steenwaerdere voordan alleene hebben sal t'synen profycte t'pondghelt van den ghevanghen, diere bevolen syn of zullen werden, voor eenighe somme van penninghen, te wetene, voor ele pond groote, eenen groote, eenswechdraghens, sonder meer hoe groot de somme zy, of hoe langhe de ghevanghen daer ligghen sal.

Item dat den steenwaerdere, noch sluuters, gheen ghevanghen, voor sommen van ghelde bevolen, in boyen en sullen mueghen doen slaen de somme en zy vyf ponden grooten ende daer boven, ende dat alle ghevanghenen die borghe stellen mueghen voor de somme daerboven sy bevolen syn, sullen onghehouden blyven van eenighe yserghelde te betalene, ende de ghuene die gheen borghe stellen en connen, dat men die sal laten gaen in ysere tot dat zy zekere connen stellen, ende ne sullen de voorseyde steenwaerdere, noch sluuters, gheen ghevanghenen laten gaen, daghelyex int cechout, int ca

merken daer by, noch oock in de ceuckene in eenighere manieren.

Item dat metten profycte dat den steenwaerder voortanne heffen ende behouden sal van duerghelde ende van pondghelde hy ghehouden sal zyn ten voorseyden Steene, alle jare te bezorghene ende betalene alle de costen ende lasten hier naer verclaerst, te wetene: houdt, turven ende roeten keerssen, huere ende costen van den cock, ende joncwyf van den voorseyden Steene, de bornedraghers, de huere van den kellenaere, onder den Steen, daer men 't houdt ende de turven lecht ende de carreman omme 't mes van den Steene wech te doene ende voeren naer de costume sonder cost of last van der voorseyde stede sluters van den ghevanghenen of yemandt anders, in sulcker voughen ende op sulcke verstandt als datte al totter daghe van hedent gheuseert es.

Item noch zo wat ghevanghen die thuren wille ende den montcost hebben metten voorseyden steenwaerdere sal betalen voor elcke maeltyt die hy daer doet van nu voortanne, ooghemerck nemende op den dieren tyt, viere groote, tot dat anders by den tydt mochte gemodereert worden het sy snoens of snavens: dies sal hy hebben telcken maeltyt goet broot, goede pottaige, een vierendeel buskeyte (1) ende voort zulcke spyse als den dach ghetydich es of wesen sal, ende hem tamelyk bedursten zonder wyn; ende daer ooc eeneghe ghevanghenen breedere teeren wilde, in wyne, spyse of anderssins, dat mach hy doen op zyn cost, altoos behouden daer eeneghe ghevanghen begeert te eetene op syn selfs cost ofte op de aelmoesene vander

(1) Dans ces statuts de 1480 il est dit: een vierendeel brugsche keyte, ce qui est bien la véritable leçon.

« السابقةمتابعة »