صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

et tristiciis atque curis clementer (nos) eripiens, spiritualibus virtutibus ditet, et non sinat dies nostros finiri, antequam nostra peccata praeterita, praesentia, futuraque dimittat, malignorum spirituum incursiones a nobis procul abiciat, et non inducat in temptationem; sed det nobis tranquillam vitam, in qua degentes glorificemus Dominum Patrem Omnipotentem, et cum Index advenerit Dominus Jesus Christus in finem saeculi, nos segregatos ab hoedis statuat inter oves in dextera parte, et audire nos faciat desiderabilem vocem, quam et iustis suis venturus est dicere: Venite benedicti Patris mei, possidete paratum vobis regnum ab initio saeculi; quod Ipse praestare dignetur Iesus Christus Filius Dei vivi, qui cum aeterno Patre et Spiritu Sancto Paraclito vivit et regnat in Saecula Saeculorum Amen. Sequitur Passio s. Columbae Virg.

[ocr errors]

II. Zur grossen Mongolischen Fluth.

(S 288. ff. d. W.)

Joseph Freiherr von Hormayr - Hortenburg hat in der goldenen Chronik von Hohenschwangau, München 1842. 4. in der zweiten Abtheilung unter dem Titel: „die grosse Mongolische Fluth" S. 67-69. nach der Mittheilung des Johann Friedrich Böhmer in Frankfurt am Main den Bericht veröffentlicht, den der ungarische Dominikaner Frater Julian für den päpstlichen Legaten, Bischof von Perugia, über die Herkunft der Mongolen, die Veranlassung zu der grossen Mongolen-Fluth und die Kriegsmanier dieses Volkes abgefasst hatte. Da aber dieser von Hormayr publicirte Bericht nicht nur in vielen Ausdrücken und Redewendungen von unserer Recension, die den erzählten Begebenheiten so ziemlich gleichzeitig ist, abweicht, sondern auch unvollständig ist, so möge dadurch ihr Wiederabdruck als gerechtfertigt erscheinen. Der Bericht lautet nach einer genauen Kollation, die ich zur grösseren Beruhigung mit Dr. Bethmann den 7. Mai 1853 in der Vaticana

nach dem Originale Cod. bibl. Palat. Ms. Memb. fol. sec. XIII. vornahm, wie folgt:

[ocr errors]

Viro venerabili in Christo Patri Dei Gratia Perusino Episcopo Apostolice Sedis Legato, frater Julianus 1) fratrum Ord. Praedicatorum in Ungaria Servus Vestre Sanctitatis, Reverentiam tam debitam, quam devotam. Cum secundum iniunctam mihi Obedientiam ire deberem ad magnam Ungariam cum fratribus mihi adiunctis 2), iniunctum nobis iter arripere cupientes, cum ad ultimos fines Brussie devenissemus, rei dedicimus veritatem, quod omnes thartari, qui etiam Vngari pagani vocantur et Bulgari, et regna quam plurima a thartaris penitus sunt devastata 3). Quid autem sint thartari, cuiusve secte sint prout melius potuimus directe Vobis tenore presentium enarrabimus. Relatum est mihi a quibusdam, quod Thartari inhabitabant terram prius, quam nunc Cumani inhabitant, et dicuntur in veritate filii ysmahelis, unde et ysmahelite 4) volunt nunc thartari nuncupari. Terra autem, de qua prius sunt egressi, Gotta vocatur, quam Ruben Gottam vocavit. Primum autem bellum Thartarorum sic est inchoatum: Dominus erat in terra Gotta, Gurgatam 5) nomine, qui

1) Frater Iulianus. Unstreitig ist es derselbe ungarische Dominikanermönch, welcher von Bela IV. noch mit drei anderen Ordensbrüdern um das Jahr 1236 ausgeschickt wurde, um die Ursitze der Magyaren aufzusuchen, die er an der Wolga (Fluvium Ethil) fand, und der dem fr. Ricardus erzählte, was unter dem Titel: De facto Ungariae magnae a fr. Ricardo, ord. fratrum Praedicatorum invento tempore Domini Gregorii IX. bekannt ist. (Siehe S. 287. d. W.)

2) Cum fratribus mihi adiunctis. Dass nebst ihm noch drei waren, wurde in der früheren Note gesagt. Zwei von ihnen kehrten (nach fr. Ricardus) unverrichteter Dinge zurück, Berardus starb am Wege, und nur Julian kam nach erlangtem Ziele wieder zurück zum Könige Bela IV.

3) Bei Hormayr: Oy res miseranda et omnibus stupenda! Ungari pagani et Bulgari et regna plurium a Tartaris sunt destructa. *) Dass diese Ansicht damals nicht vereinzelt da stand, zeigt Fejér's Cod. Dipl. Tom. IV. Vol. I. p. 236. „Thartarorum qui dicuntur Ismaelitae."

5) Gurgatam nomine. Ist hier nicht der Ehrenname Gjurgjan d. i.

sororem habebat virginem, parentibus defunctis sue familie presidentem, et more virili, ut dicitur, se gerentem. Expugnabat quemdam ducem vicinum, et eundem suis spoliabat. Elapsis autem quibusdam diebus, cum ducem iterum predictum thartarorum natione sicut consueverat expugnare niteretur, ille sibi precavens, commisso bello cum puella supradicta, prevaluit in pugna, et eam, quam prius habuit adversariam, captivavit, conversoque in fugam suo exercitu, ipsam in captivitate positam, violavit, et in signum maioris vindictae defloratam iam, turpiter decollavit. Quo audito frater Puelle memorate Gurgatam supradictus dux, nuntio ad prefatum virum delegato, tale fertur mandatum transmisisse. Intellexi quod Sororem meam captam et defloratam decollasti; noveris quod opus mihi contrarium exegisti : Si soror mea tibi forsitan fuit inquieta, dampnificans te in rebus mobilibus, poteras ad me accedere, aequum de ea iuditium petiturus, vel, si, volens te propriis manibus vindicare, deballatam captivasti, et deflorasti, ducere eam poteras in uxorem. Si autem eam occidendi propositum habuisti, nullatenus debueras eam deflorare. Nunc vero in duobus dampnificans, et virginali pudicitie turpitudinem intulisti, et capitali eam morte miserabiliter condempnasti, Propter quod in vindictam necis puelle nominate scias, me tecum totis viribus congressurum 1). Hoc audiens dux, necis perpetrator, et videns, se non posse resistere, fugit cum suis ad Soldanum de Ornach 2), terra propria derelicta. Hiis itaque gestis

der grosse Fürst, welchen der Chan am Kem, oder Jenisei, Dschamuka erhielt, zu Gurgatam verunstaltet worden?

') Also auch hier wird, wie in dem Heldengedichte „Jaroslav“ der Königinhofer Handschrift, der Tod einer tartarischen Prinzessin als Ursache der Mongolenstürme bezeichnet ein Beweis, dass diese Nachricht im Occidente sehr verbreitet gewesen sein musste. 2) Ioannes de Plano Carpino bei Fejér Cod. Dipl. Tom. IV. Vol. 1. p. 426: Et venerunt contra civitatem, quae vocatur Orna. Ueber diesen Namen, als Synonym von Tana, siehe: Recueil des voyages et de mémoires publié par la société de géographie. Paris 1839. Bd. 4. und hier die vortreffliche Abhandlung des Herrn v. Avezac unter dem Titel: „Relation des Mongoles ou Tartares par le frère Jean du Plan de Carpino de l'ordre de frère- mineurs, légat du

erat dux quidam in terra Cumanorum, nomine Vithût, cuius divitie tam preclare predicantur, quod etiam pecora in campis in aureis canalibus adaquantur. Quem dux alius cumanorum de flumine Buc, nomine Gureg, expugnavit propter divitias, et devicit 1). Qui devictus cum duobus filiis et quibusdam paucis, qui de belli periculo evaserant, ad iam dictum Soldanum de Ornach transfugerunt. Soldanus vero memor iniurie, quam sibi quondam forte intulerat quia vicinus extiterat, receptum in porta ipsum suspendit, et populum suo dominio subiugavit: duo vero filii eius ad Euthet fugam protinus arripuerunt, et quia refugium alias non habebant, ad prefatum Euthet, qui patrem eorum et eosdem ante spoliaverat, sunt reversi 2). Qui ferali attritus rabie cum equis cupiens maiorem interficere (sic); Minor autem cupiens fugere, venit ad Gurgatam ducem Thartarorum iam ante nominatum, rogans eum obnixius, ut de Euthet, qui patrem spoliavit et fratrem interfecit, vindictam exerceret, dicens, quod ista duo, videlicet quod Gurgatam honor remaneret, et sibi pro nece fratris et patris spolio, retributio fieret et vindicta 3). Quod ita factum est. Hac habita victoria rogavit alterum ducem Gurgatam iuvenis prefatus, ut de Soldano de Ornach vindictam acciperet pro miserabili nece patris, dicens quod etiam populus relictus a patre, qui ibi quasi captivus tenebatur, esset in presidio sui exercitus in progressu. Ille iam de victoria duplici corde et animo debaccatus, sedulo concepit, quod iuvenis postulavit, et egressus contra sol

Saint-Siege apostolique, nonce en Tartarie pendent les années 1245, 1246 et 1247 et Archevêque d'Antivari“, nach den Mss. von Paris, Leyden und London.

Hormayr hat: de flumine Buchs nomine Urech.

2) Horm: Duo filii Witoph fugam protinus arripuerunt. Et quia refugium alias non habuerunt ad prefatum Urech, qui patrem ipsorum et ipsos iam antea spoliaverat, sunt reversi.

3) Horm: Qui ferali concitatus rabie cum equis maiorem rapiens interfecit. Minor autem fugiens ivit ad Gurgutham regem Tartarorum, rogans eum obnixius, ut de his, qui patrem eius et fratrem interfecerunt, vindictam exerceret, dicens, quod isti duci videlicet Gurguthe honor remaneret si sibi pro nece patris et spolio fratris retributio fieret et vindicta.

danum victoriam habuit sibi glorificam et honestam. Igitur quasi undique victoria fretus laudabili Gurgatam, supradictus dux thartarorum, cum toto impetu belli progressum fecit contra Persas pro quibusdam Guerris, quas primitus habebant ad invicem, ubi victoriam habuit perhonestam, et Regnum Persie sibi totaliter subiugavit. Ex hiis audacior effectus, et fortiorem se reputans omnibus super terram, cepit facere contra regna, totum mundum sibi subiugare proponens. Unde primum ad terram Cumanorum accedens, ipsos Cumanos superavit, terram sibi subiugans eorumdem. Inde reversi ad magnam Ungariam, a quibus nostri Ungari originem habuerunt 1), expugnaverunt eos XIIII annis, et in XVo optinuerunt eos, sicut nobis ipsi pagani Ungari retulerunt viva voce. Illis optentis reversi versus occidentem spatio unius anni vel parum amplius, Vque regna maxima Paganorum obtinuerunt. Sasciam (sic), fulgariam, etiam LXta castra munitissima capiebant tam populosa, quod de uno eorum poterant exire 50 milia militum armatorum 2). Ceterum quoque et Wedin et Merowiam, Poydowiam, Mordanorum regnum expugnabat 3), cuius duo principes fuerunt. Et unus princeps cum toto populo, et familia thartarorum dominio se subicerunt. Alter vero munitissima loca ad tuendum se petiit cum paucis populis, si valeret. Nunc autem cum nos in finibus Ruscie maneremus prope rei scimus veritatem, quod totus exercitus thartarorum veniens ad partes occidentis in IIII partes est divisus. Vna pars ad fluvium Ethil in finibus Ruscie a plaga orientali ad Sudal applicuit 4). Altera vero pars versus meridiem iam fines Recennie, quod est alius ducatus Rucenorum (sic), quam nunquam expugnabant 5). Tertia autem pars contra fluvium Den

1) Ueber die magna Ungaria ist zu lesen: De avitis Magyarorum etc. sedibus ac initiis, von Fejér. Budae 1830. 8. p. 16. sqq.

2) Hormayr: Faschiam, Meroviam, regnum expugnarunt Bulgarum, quod quadraginta castra munitissima continebat etc.

3) Horm: Ceterum et Wedint regnum expugnabant, cuius duo principes erant etc.

') Ethil oder Etilia d. i. Volga. Fejér Cod. Dipl. Tom. IV. Vol. 2. p. 278. „Sudal, quae est quaedam Russiae pars" sagt fr. Ascellinus bei Fejér Cod. Dipl. IV. Vol. 2. p. 436.

5) Horm: Iam fines Rissenie... expugnabat.

« السابقةمتابعة »