صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

PRÆLECTIO OCTAVA.

RIORI differtatione, Academici, pauca quæ

PRE

dam de imaginibus, quæ ufui poffe effe poetices ftudiofis putabam, differui, eademque exemplis ex Æfchylo prolatis illuftravi. Reftant itaque hac ex parte et Euripidis et Sophoclis fcripta exploranda, quorum utrumque ita fuis imaginibus abundantem invenietis, ut variam naturam horum trium celeberrimorum poetarum, quorum quis primas tenuerit magna fuit apud veteres quæftio, ingeniumque plane diverfum agnofcatis.

Cum vero a Plutarcho, aliifque Euripidi copía potiffimum laudi detur, utpote quæ illum maxime a cæteris diftinguit, eam hic notandum cenfeo ad vim imaginandi de qua agitur, quæque in poetis imprimis quæri debet, nullo modo pertinere. Propter illam quidem fapientiam animadvertit Quinctilianus ex omnibus poetis eum optime oratoribus exemplo præiviffe; "illud, inquit, nemo non fateatur neceffe eft, iis qui fe ad agendum comparent Sophocle utiliorem longe Euripidem fore. Namque is et in fermone (quod ipfum reprehendunt quibus gravitas, et cothurnus, et

[ocr errors]

" fonus

"fonus Sophoclis videtur effe fublimior) magis ac"cedit oratorio generi; et fententiis denfus; et "in iis quæ a fapientibus traditæ funt, pene ipfis par; et in dicendo ac refpondendo cuilibet eorum qui fuerunt in foro diferti comparandus."

[ocr errors]

Fac igitur illam vel σoptáv, vel fapientiam Euripidem a reliquis poetis discriminare, nollem tamen ex ea honoris caufa dignofceretur. Etenim in iftis difceptationibus, quæ apud eum frequentiffimæ funt, multum ineffe fatemur et judicii et folertiæ, parum tamen aut vis animi vividioris, aut ingenii vere poetici. Quapropter illis potius affentior, qui cum illi málos tribuerunt, et Euripideam fcribendi rationem, et uberrimum imaginationis atque ingenii locum defignaverunt. Huc fpectat

posterior elogii Quinctiliani pars, qua poeta dicitur, fuiffe "in affectibus cum omnibus mirus, tum in "iis qui miferatione conftant facile præcipuus."

Quibus verbis melius, mea quidem sententia, Euripidis ingenium denotatur quam iis Longini quæ fequuntur.” Εςι μὲν ἦν φιλοπονώτατος ὁ Εὐριπίδης δύο ταυτὶ πάθη μανίας τε κ ̓ ἔρωτας ἐκραγωδῆσαι, καν τέτοις, ὡς ἐκ οἶδ ̓ ἔι τισιν ἑτέροις, σπιτυχέςατος. Locum autem dudum Longinus citaverat ex Euripide, quo Oreftem inducit poft maternam cædem infanientem, in quo certe furore exprimendo haud fcio an Æfchylum, aut quemlibet alium fibi habeat parem.

Ω μάτερ,

Ω μᾶλερ, ἱκελευώ σὲ μὴ ̓πίσειέ μοι

Τὰς αιμαλωπές, και δρακονιώδεις κόρας.
Αὗται αὗται πλησίον θρώσκεσί με.

γας,

* ** * * *

Ὦ Φοΐβ', ἀποκλενεσί μ' αι κυυώτιδες
Γυρίῶπες, ἀνέρων ἵερειαι, δειναὶ θιαί.

Oreft. Ver. 255.

Ipfam autem fororem Electram furiam ratus, quomodo delirat!

Μέπες, μία ὅσα των έμων Εριννύων

Μέσον μ ̓ ὀχμάζεις, ὡς βάλης εἰς ταρταρον. Ver. 264.

Prater iftud etiam τής μανιας exemplum pauca alia in una aut altera fabula occurrunt, digna quidem quæ mox notentur ; fed mehercule, pace tanti viri dixerim, non video cur propter ipsa furoris præcipue exprimendi poeta studiofus diceretur. Conftat enim plerafque apud eum imagines ad mifericordiam potiffimum aptas effe eliciendam. Porro quod ad sgulas five amores attinet, eos perfpicuum eft fupra dictum illud τό πάθος complecti, quos igitur Euripidem pro re nata optime non negamus effinxiffe, fed fecundum alios affectus, et præfertim mifericordiam.

Quod fi copia illa Euripidis ad imaginationem minus pertinere videatur, liquet etiam κυριολογίαν iftam,

VoL. III.

I

iftam, five dictionis proprietatem, quam alii eidem jure ascribunt, ad judicium magis quam ad ingenium referendum effe. Itaque nullus dubito iterum ftatuere ei τό πάθος maxime in gloriam cedere.

Interea hallucinationem quandam et Barnefii et Stanlei hic obiter notandam duco, quorum uterque ut oftenderet non deeffe qui ex tribus Græcis tragicis Euripidi primas deferunt, locum ex decimo tertio libro Ariftotelis de Poetica mala fide citat, quo illum philofophus dicit, τραγικώτατον των ποιητων; hoc eft, inquit Barnefius, f Plinii verbis exponas, (quæ unde petiverit nefcio) tragici cothurni principem. Et fane verba illa Ariftotelis feorfum fumpta, excellentiam ingenii, et fingularem quandam vel imaginationis, vel inventionis vim videntur fignificare. Quod fi ipfum locum adeamus, Ariftotelem inveniemus de conftitutione tragœdiæ differentem, atque Euripidi illud laudi dantem, quod in plerifque fabulis et cafum unius tantum perfonæ, feu familiæ exhibeat, et iifdem luctuofum exitum imponat. Διδ κ' οι Εὐριπίδη ἐγκαλοῦντες τὸ αὐτὸ, ἁμαρτάνεσιν, ότι τᾶτο δρᾶ ἐν τάις τραγωδίας, και πολλαὶ αυτό εις δυςυχίαν τελευτῶσι. Τἒτο γὰρ ἐσιν ὀρθον. Σημειον δὲ μεγιςον· Ἐπι γὰρ τῶν σκηνῶν καὶ τῶν ἀγώνων τραγικωταται αι τοιαῦται φαίνονται, ἄν κατορθῶσι. Καὶ ὁ Εὐριπίδης εἰ

και

καὶ τὰ αλλα μη ευ οικόνομει, άλλα τραγικωτατός γε των ποιητων φαινεται. Arif. cap. xiii. Quem quidem locum Goultonus hoc modo analytice interpretatur; " quamobrem qui infimulant Euri

pidem, peccant ipfi, quod hoc in plerifque faciat "tragœdiis; (cafum unius fcilicet perfonæ, feu "familiæ, non duarum exhibeat) quodque multæ " ipfius tragœdiæ in ad verfas res definant; illud "enim rectum: cui rei id figno vel maxime est, "quod in fcenis et certaminibus tales traœgdiæ " maximæ apparent tragicæ; recte modo in scena “ab histrionibus agantur. Et Euripides tametfi

[ocr errors]

alioqui partes fabulæ, parum recte, aptaque "œconomia difponat, hac tamen in parte inter poetas reliquos maxime apparet tragicus.”

Ifta vero omnia non eo confilio dixi ut de Euripidis laudibus detraherem, qui ad primos fane pervenit tragœdos, etfi ad eum collaudandum nullas hujufmodi ausas arripiamus. Quanquam enim patheticum plerumque affectet, ad quod potiffimum natus eft, aliquando tamen fublimibus imaginibus imprimendis ftudet, et præfertim cum Æfchylum æmulatur; cujus tamen grandiloquentiam, Longino judice, non fine multo fudore attigit. husa yế τοι μεγαλοφυῆς ὤν την αυτος αυτᾶ φύσιν ἐν πολλοις γενεσθαι τραγικὴν προσηναΓκασε Talis autem fublimitatis exemplum defumit criticus ex tragœdia Euripidis hodie non extante, quæ infcripta fuit Phaethon :

رد

I 2

τω

« السابقةمتابعة »