صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني
[blocks in formation]

Tereus indomito more atque animo barbaro
Confpexit in eam, amore vecors, flammeus, et
Depofitus: facinus peffimum ex dementia
Confingit.

Et illa denique incerti auctoris:

Refugere oculi, corpus macie extabuit,
Lacruma peredere humore exfangueis genas,
Situ nidoris, barba padore horrida,

Atque intonfa, infufcat pectus inluvie fcabrum.

est

Quinetiam mollem quandam fuavemque fcribendo rationem verifimile eft veteres hofce tragicos nonnunquam adhibuiffe, quod ex iftis certe fas eft colligere; nifi forfan tinnitus quidam vocabulorum nonnihil displiceat :

[ocr errors]

Cælum mitefcere, arbores frondefcere,
Vites lætefcere, pampinis pubefcere,
Rami baccarum ubertate incurvescere,
Segetes largiri fruges, florere omnia,
Fontes fcatere, herbis prata conveftirier.

At illa certe fuaviffima eft incerti auctoris mufis, ut videtur, facra cantilena:

Cunda igitur Camane
Fonticole puella,

Qua

Quæ canitis fub antris
Mellifluos fonores ;
Que lavitis capillum
Purpureum Hippocrene
Fonte: ubi fufus olim
Spumea lavit almus
Ora jubis aquofis
Pegafus, in nitentem
Pervolaturus æthram.

Neque iftæ denique imagines, quæ vifiones, uti ex Quinctiliano notavimus, latine appellantur, fruftra in hifce fabularum fragmentis quærentur. In iftis, quæ Cicero citavit, Ennius Græcos poetas, Euripideum forfan Oreften, ante oculos habuiffe videtur :

Fer mi auxilium, peftem abige a me;
Flammiferam hanc vim, quæ me excruciat.
Caruleo incinta angui incedunt,
Circumftant cum ardentibus tedis:

Intendit crinitus Apollo

Arcum auratum luna innixus :
Diana facem jacit a læva.

Cujufmodi demum funt ea incerti poetæ quæ fubjiciuntur :

Adeft, adeft fax obvoluta fanguine, atque incendio.

Hæc igitur quæ excerpfi, Academici, non modo laude, verum etiam imitatione digna, ni fallor, judicabitis ;

judicabitis; ex quibus fi quiddam barbarum aliquando atque obfcurum occurrat, illud, quantum quantum eft, antiquioribus feculis facile dabitis, et nondum caftigatæ latinitati.

Poftremo, Academici, fi quis omnigenas hasce poeticas veneres ea, qua par eft, diligentia infpexerit, habebit certe unde et impenfiffimum veterum tragicorum amorem concipiat, et de vera ac prima dramatis excellentia recte poffit cognofcere. Fateor equidem me ingenio, eoque vel effrænato, atque fcribendi quadam licentia fuperfluenti potius delectari, quam exquifitiori illo dramatis genere quod in rebus mira accuratione componendis verfatur; de quo eorum præcipue effe cenfeo disserere, quibus fabulæ magis deliciæ funt, quam poemata.

Sed quid, quæfo, fi contra leges illas dramatis, certas fcilicet ac definitas, peccandi occafionem, veterum etiam nonnunquam auctoritate, capiamus. Conftat itaque regulas eas, quæ ad unitates, de quibus fupra fufius, fpectant, neutiquam ab ipfis antiquis, iifque præftantioribus, religiofe femper obfervari. In Ajace certe Sophocleo, fi non duas prorfus actiones, duplicem tamen actionem antea animadvertimus contineri, quæ duabus tragœdiis, ad amuffim compofitis, fuffeciffet. Quid, quod neque Euripides femper actionis fimplicitati ftudebat; appello primum Hecubam, deinde Troadas.

In

In Hecuba mors Polixena primarium quodammodo eft fabulæ argumentum ; fecundarium vero, ipfius Hecuba artificium, Polymestori, filii fui Polydori interfectori, calamitatem pœnalem machinantis. In Troadibus autem triplex fane actionis divifio cernitur; vel enim Andromaches cafus, cujus filius Aftyanax ex Græcorum juffu de turri præcipitatus fuit; vel, Hecuba luctus ob filiam Polixenam in hac etiam fabula ad tumulum Achilleum immolandam, idoneam fatis fimpliciori tragœdiæ materiam fubminiftraffet. Sed nec dubitavit poeta in hoc dramate res Græcas Trojanis immifcere: nempe actus quartus totus fere verfatur in controverfia quadam inter Helenam ac Hecubam, ipfo Menelao judice, de Helene futura interemptione.

Duplex profecto fecundum Ariftotelem dramatis genus; alterum fimplicis, alterum implexi; quod et ipfe ftatuit effe præftantiffimum. Sed aliud omnino est implexum illud genus, quod ad agnitiones ac peripetias, quæ vocantur, pertinet; aliud hoc confufum, pene dixeram, et permistum, quod haud fcio an in ipfis folutioribus apud noftros fabulis reperiatis. Hac fortaffis ex parte fabula Troadum apud Senecam Euripideam superat ; etfi hanc illi multis aliis de caufis, judicat Heinfius poftponendam, five nimirum " dispositionem fpec"tetis, five Tάlos, five gravitatem, et augustum "pondus fententiarum." Quod ad dispositionem quidem istam, facile Heinfio affentiens, Seneca pri

mas

mas do, qui tamen ipfe non ita ab exemplo Euripideo abftinuit, quin geminam actionem, hanc Hecnba, illam Andromaches fupremam fortunam complectentem, in fabulam admifit.—Sed ad ipfam tragœdiam vos remitto.

Videtis igitur, Academici, non femper veteres confuetudine fua teneri; imo nonnunquam magis ab ea quam, ipfo me etiam auctore, fas eft recedere.

Præterea geminatas hujufmodi actiones quis credat, falva probabilitate, tempore locoque præfcriptis poffe expediri? Quod fi quis illud fieri poffe contendat, eft tamen ubi ipfum Sophoclem legem hoc nomine plane violantem deprehendatis. Etenim in Trachiniis plus temporis præterlabatur neceffe eft inter abitum Licha in extremo actu tertio, et reditum Hylli in actu quarto ad medium, quam per præscriptam normam, ufitatumque dramaticorum morem fuerit conceffum.- Quin et vellem hanc etiam fabulam, Academici, infpiciatis.

Fatemur equidem raro hujufcemodi exempla occurrere; at quod cccurrant, iftud, ut opinor, in argumenti loco numerabitis. Fac igitur legitimam quandam dramatis normam recte præfcribi, eam tamen neque in fummis poetis ullo modo imprimis quæri perfpicuum eft, neque ad eam colendam fingulare quoddam five ingenium, five artificium defiderari.

« السابقةمتابعة »