صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

Quod fi demum tragediam cum comœdia, vel quoad utilitatem, vel quoad delectationem, imo vel quoad rei difficultatem, atque excellen= tiam conferamus, æquum erit fortaffis neutri palmam adjudicemus, utramque potius fua laude donemus. Præstant tragici dignitate argumenti, comici complexione; incedit cothurnus, foccus ambulat; tragedia ratio eruditum poetam poftulat, comedia, acutum; illa res omnes ferio tractat hæc fæpe res magnas ridicule; illà vim animi vividiorem, majoremque poetica facultatis ubertatem defiderat; hæc interiorem morum fcientiam, et confuetudinis humanæ cognitionem; altera motus turbulentos exhibet, jactationefque animorum incitatas; altera ineptias hominum, et imbecilli

tates, et

"Quantum eft in rebus inane;"

;

altera oftendit quam infelices fumus omnes natura, miferique; altera, quam præpofteri, atque perverfi; utraque fapientes efficit quodammodo, et philofophos, fed fuo modo; tragedia Heracliti more, comedia Democriti.

Itaque utriufque difciplinam, ficut omnigenæ poefis, vobis tandem, Academici, colendam atque exercendam relinquo. Et profecto hæc ftudia juventutem Academicam maxime decent, præbentque

cum

cum jucundiffimum otii fructum, tum honeftiffimam animi remiffionem. Theologia, Medicina, et Jurifprudentia ftudiofi ne otio quidem uti debent, nifi literato. Quam pulchrum eft, quam bonum, quam ingenuo etiam, ac liberali homine dignum, quantum alii temporis aut fomno, aut libidini, aut potationibus, aut aleæ folent impertire, tantum mufis, et ftudiis humanitatis dicare? Poetam quidem femper nafci, nunquam fieri, jamjudum in proverbium ceffit; quod et in reliquarum fere omnium artium, disciplinam pariter cadit. Sed

"Dulces ante omnia mufæ ;"

atque hac certe ratione præftat poetica omnibus artibus, quod et animum gravioribus ftudiis fatigatum optime fublevabit, et mirabiles fui amores, etiam in iis qui parum ipfi ad fcribendum nati funt, incitabit. Nemo enim unquam fuit tam averfus a mufis, quin, fi modo literas guftaffet, carminibus delectaretur, poteritque ex variis ingeniis aut excellentiffima quæque, aut quæ ipfi maxime arriferunt, libare.

[merged small][ocr errors][merged small]

illum incredibili quodam animi ardore conftat ad hæc ftudia fe adjungere, totumque pene ad laudem

poetici

poetici ingenii incumbere; imo fæpe ita totum, ut ii qui magnum habent cum mufis commercium, ab illis ad alia ftudia, Academicis magis idonea, invite admodum putantur avocari. Quod quidem philosophi nonnulli, aliique ad politiorem humanitatem duriores, poeticæ folent objectare.

Iftis igitur breviter occurrendum existimo, commune omnium non folum minorum artium, (fi ita loqui liceat) verum etiam avocamentorum incommodum regerendo. Noluerim profecto juventus noftra tam fedulo fe mufis dedat, aut quamlibet artem exerceat, ut ea vel despicatui habeat, vel neglectui, quæ Academicos imprimis decet et profiteri, et implere. At magis noluerim tamen ludo cuidam dans operam, venationi, pifcaturæ, aucupio, fe reddat feverioribus difciplinis colendis inhabilem. Quid multa? Hæc ftudia nullum vitæ inftitutum, aut conditionem dedecorant ; otiofæ vitæ honeftatem afferunt, occupatæ fubfidium; ac tum demum rite debiteque etiam a doctiffimis adhibentnr, fi ætatem noftram, operamque non conterunt, fed recreant tantum, relaxantque.

Quæ vero poefin dramaticam a reliqua omni potiffimum diftinguunt, ex iis quæ in hac differtationum ferie pofuimus, colligi poffunt; neque ea neceffe habeo repetere.Quod fi nullum om

nino

[ocr errors]

nino poetices genus, five delectatio, five utilitas refpiciatur, præftat dramatico, nullum tamen sæpé conftat ipfis poetis magis aut molestum effe, aut infructuofum. Nam cum cæteri omnes poetæ fcripta fua eruditorum tantum judicio permittant, neque aliquid vel laudis, vel emolumenti percipiant,

« Arbitrio popularis auræ,”

dramaticis id negotii datum eft, ut populo placeant, qui plerumque aut nullo judicio, aut iniquo omnia plaudit, exploditve.-Hinc plebicolæ fæpe poetæ, fui quæftus et lucri caufa, temporibus fe accommodantes, hominumque aut libidini, aut ftultitiæ, aut perverfitati morem gerentes, plura dramatis corruptiffimi (quorum ante meminimus) exemplaria reliquerunt.

pro

Quid, quod ætate hac noftra præ cæteris frigida (fi drama faltem fpectemus) criticos, qui aut nimio fuo faftidio, aut pro ingenii paupertate omnia volunt ad antiquum præfcriptum revocare, vim animi vigoremque religiofæ unitatum, et nefcio cujus decori obfervantiæ, pofthabere comperimus. Hinc hodierni plerique dramatici (nam eos haud equidem poetarum nomine dignor) fabulas accuratiffime, feliciffimeqne, ad formulam fcilicet fcribunt,

[ocr errors][merged small][merged small]

Sed mallem profecto optimis poetis conceffa fuerit licentia, et quædam dilatandi copia, (quorum quidem regularum negligentia ingenii fructu compenfatur) quam aut infulfitas, aut jejunitas, ratione et via procedens, in famam et popularem existimationem irreperet. Quid enim illis fcribendi norma laudi detur, qui vix ullam aliam partem veterum famæ affequuntur? quorum nempe fublata norma tollitur pene ingenium ?

At vos, Academici, (fi me faltem qualicunque auctore utemini mufas, prout res poftulabunt, in libertatem vindicabitis. Profequimini quidem ac imitamini antiquitatem, fed non tam argumenti fimplicitate, ac temporis, locique dramatici obfervatione, quam rerum, non dico diverfitate, fed pondere, verborum vi ac gravitate, fententiarum elegantia, ftili puritate, fcribendi denique genere tum fublimi tum pathetico, atque ad animos ex omni parte movendos efficaciffimo. Hæ vobis femper erunt artes; hoc pacto, quodcunque dramatis exemplum vobis fit propofitum, veram laudem adipifcemini; popularem flocci æftimabitis; atque ea in medium afferetis, quæ, fi minus idonea fuerint quæ fcenis exhibeantur imperitorum opinione, aut præjudicio abreptorum, digna tamen erunt (quod eft ad honorem certe majus) quæ doctorum musæis iterum, iterumque évolvantur.

Quid

« السابقةمتابعة »