Imagines cujufcunque fint generis fint igitur in loco fuo; vel, fi Horaito mavultis uti monitore,

Singula quæque locum teneant fortita decenter.

Hujufmodi autem redundantia rariffime antiquis, (fi excipiatur Seneca) ex noftris Leio potiffimum, et Drydeno vitio datur: qui quidem pro ipfa ubertate ingenii hac ex parte aliquando peccaverunt.

Illa interea verba quæ ex Ariftotele citavi male Addifonus nofter videtur interpretari, qui moribus et sententiis affectus adjicit; de quibus ibi prorfus tacet Ariftoteles: et recte. Hos enim tov xóσμov iftum, five ornatum elocutionis fæpe admittere manifeftum eft; fed ifta tamen conditione, (et hic fecundus eft cautionis locus) ut imagines quæque,`undecunque fuerint petitæ, femper fint ad præfentem rerum ftatum accommodatæ ; quod decorum inter veterès Seneca, inter nostrates Drydenus minus religione fervant: atque huc referri poffe arbitror illa Horatii,

Vultum verba decent, iratum plena minarum,
Ludentem lafciva, feverum feria dictu.

Neque ea quidem poetæ hujus, quæ ad mentem Ariftotelicam, Addifono auctore, præcepit, contra illud quod ftatuimus ullo jure objici poffunt;

Et

Et tragicus plerumque dolet fermone pedeftri ;
Telephus et Peleus, cum pauper et exul uterque,
Projicit ampullas, et fefquipedalia verba,
Si curat cor Spectantis tetigisse querela.

Sermonem igitut pedestrem opponi hic fatemur turgido et inflato, non ideo rite figurato, aut aptis imaginibus exornato. Sic (ut illuftrationis ergo exemplum allegetur) ira incenfus Achilles nec recte lufciniæ querulæ affimularetur, nec Hecuba dolore confecta rabido leoni; at mutato nomine utrinque imago placebit.

Sed cum non ideo femper imagines probandæ fint quia confentaneæ fuerint et idoneæ, alterum effe cautionis locum animadvertendum eft, fcilicet ut dignæ, honeftæque (ut ita dicam) adhibeantur, eæque quæ non folum ad rem explicandam atque illuftrandam juvent, fed etiam amplificandam, saltem non minuendam: quo nomine ex antiquis pauci, ex recentioribus multi culpandi funt.

Præterea vero cum omnis fere vis et ratio fcribendi in affectibus hominum aut excitandis, aut sedandis, aut mifcendis, atque agitandis exprimenda fit, id certe potiffimum fieri per aptas imagines perfpicuum eft. "Quas palaσías, inquit Quinc"tilianus, Græci vocant, nos fane vifiones appel"lemus:

"lemus: per quas imagines rerum absentium ita repræfentantur animo, ut eas cernere oculis, "ac præfentes habere videamur; has quifquis "bene conceperit, is erit in affectibus potentif"fimus." Quapropter primum eft (ut ejufdem verbis utar) ut apud nos valeant ea quæ valere apud auditorem volumus; afficiamurque antequam afficere conemur. Atque idem plane sonant verba illa Ariftotelis; Πιθανώτατοι γὰρ ἀπὸ τῆς αὐτῆς φύσεως οἱ ἐν τοῖς παθεσιν ἐισι. Δι ὃ και χειμαί νει ὁ χειμαζόμενος, και χαλεπαινει ὁ οριζό μενος αληθινω]αία. Δί δ ευφυες ἡ ποιητική στι ἢ μανικ.

с

μavix. Porro illa Horatiana notiffima funt:

Non fatis eft pulchra effe poemata, dulcia funto:
Et quocunque volent, animum auditoris agunto:
Ut ridentibus arrident, ita flentibus adfunt
Humani vultus; fi vis me flere, dolendum eft
Primum ipfi tibi.

In dramate quidem ad motus animi ciendos ipfam hiftrionum artem, (prout pridem monuimus) oris, puta, vocis, motus, actionis moderationem accommodatiffimam effe fatemur: neque eodem fæpe fpectare negamus apparatum dramaticum, atque inftrumentum theatrale: quibus fudfidiis utantur licet optimi poetæ, peffimi folum nituntur. Horum certe ope nonnunquam dramatici talem imaginem animis fpectantium in

gerunt,

gerunt, cui nulla prorfus vel oratio vel descriptio par effet imprimendæ : neque ista artificia dramatis (ficut ab Addifond appellantur) hodierna tantum funt, fed nobis cum antiquis etiam communia. Apparatum certe hiftrionalem unam effe ftatuit Ariftoteles ex fex partibus quæ naturam tragœdiæ conftituunt. Hujus pene totius inventorem Æf chylum fuiffe accepimus;

Poft hunc perfona, pallaque repertor honefta,
Afchylus, et modicis inftravit pulpita tignis,
Et docuit magnumque loqui, nitique cothurno,

Quid? quod, per apparatum poeta iste, utcunque fuo ingenio valuerit, non dubitabat terrorem fpectatoribus incutere; cui rei maxime ftuduiffe manifeftum eft; memoriæ quidem traditum eft ejus Eumenidum terribili spectaculo et pueros metu exanimatos fuiffe, et feminas abortum feciffe. Sed ne hifce artificiis dramatis immoremur, (in quibus multus eft Addifonus recenfendis) de poetica hic loci loquimur fuis quafi viribus innitente; quæ (ut verba Quinctilliani de oratione huc transferantur) "non fatis effecit, neque ut debet plene dominatur, "fi ufque ad aures volet, atque ea fibi auditor

quæ audit, narrari credit, non exprimi, et ocu"lis mentis oftendi."

Cum autem dudum notavimus per imagines non folum intelligi debere pleniores eas vel fimilitudines,

tudines, vel defcriptiones quæ rem quafi totam exprimunt, fed ea etiam omnia per quæ formæ rei cujufvis oblique, fed vivide tamen adumbrantur, id multis modis conftat fieri: "Omnis conceptus, inquit Trappius, pulchræ descriptioni annexus,

pro imagine habendus eft;" Idem porro ut fæpiffime efficitur per translationes verborum, et figuratam locutionem, ita non raro etiam per unam vocem, eamque propriam, in qua fieri poteft ut defcriptio quædam contineatur. Hujufmodi funt plurima apud Homerum Epitheta, qui, quod ad imagines, omnium poetarum, Shakesperio forfan excepto, princeps habendus eft.

Itaque hifce prædictis, dramatica cum veterum tum noftratium fcripta hac ex parte examinare labor erit, ubi confido, vobis non injucundus; ut prolatis ex utrifque exemplis illuftrentur ea quæ de imaginibus breviter differui; atque illos interea qui fcire velint ifta quæ fufe et feorfim de figurarum, comparationum, descriptionum, aliorumque omnium ratione præcipiuntur, ex quibus imagines conflantur, ad eos remitto qui hifce rebus explicandis operam dederunt. Ut igitur Æfchylum primum adeamus altis imaginibus, et ad admirationem, et terrorem eliciendum aptiffimis, imprimis abundantem; audiamus Vulcani orationem Prometheum ad montem jam constricturi,

Tñs