III.

Rura meam, Cornute, tenent villaeque puellam : ferreus est, heu heu, quisquis in urbe manet. ipsa Venus latos iam nunc migravit in agros, verbaque aratoris rustica discit Amor.

o ego, cum adspicerem dominam, quam fortiter illic versarem valido pingue bidente solum agricolaeque modo curvum sectarer aratrum, dum subigunt steriles arva serenda boves! nec quererer, quod sol graciles exureret artus, laederet et teneras pustula rupta manus. pavit et Admeti tauros formosus Apollo,

nec cithara intonsae profueruntve comae, nec potuit curas sanare salubribus herbis:

quidquid erat medicae vicerat artis amor. ipse deus solitus stabulis expellere vaccas

et miscere novo docuisse coagula lacte, lacteus et mixtu subriguisse liquor. 5 tum fiscella levi detexta est vimine iunci, raraque per nexus est via facta sero. o quotiens illo vitulum gestante per agros dicitur occurrens erubuisse soror!

o quotiens ausae, caneret dum valle sub alta,

20

rumpere mugitu carmina docta boves! saepe duces trepidis petiere oracula rebus,

venit et a templis inrita turba domum: saepe horrere sacros doluit Latona capillos,

quos admirata est ipsa noverca prius. 25 quisquis inornatumque caput crinesque solutos adspiceret, Phoebi quaereret ille comam. Delos ubi nunc, Phoebe, tua est,

30

Pytho?

ubi Delphica

nempe amor in parva te iubet esse casa. felices olim, Veneri cum fertur aperte

servire aeternos non puduisse deos.

fabula nunc ille est: sed cui sua cura puellast,
fabula sit mavult quam sine amore deus.
at tu, quisquis is es, cui tristi fronte Cupido
imperat ut nostra sint tua castra domo,

35 ferrea non Venerem sed praedam saecula laudant: praeda tamen multis est operata malis. praeda feras acies cinxit discordibus armis : hinc cruor, hinc caedes mors propiorque venit. praeda vago iussit geminare pericula ponto,

40

bellica cum dubiis rostra dedit ratibus. praedator cupit inmensos obsidere campos, ut multa innumera iugera pascat ove;

cui lapis externus curae est, urbisque tumultus

portatur validis mille columna iugis,

laudit et indomitum moles mare, lentus ut intra
neglegat hibernas piscis adesse minas.
it tibi laeta trahant Samiae convivia testae
fictaque Cumana lubrica terra rota.

neu heu divitibus video gaudere puellas:
iam veniant praedae, si Venus optat opes;
ut mea luxuria Nemesis fluat utque per urbem
incedat donis conspicienda meis.
illa gerat vestes tenues, quas femina Coa
texuit auratas disposuitque vias:
illi sint comites fusci, quos India torret
Solis et admotis inficit ignis equis:
illi selectos certent praebere colores
Africa puniceum purpureumque Tyros.

nota loquor: regnum iste tenet, quem saepe coegit barbara gypsatos ferre catasta pedes.

at tibi dura seges, Nemesim qui abducis ab urbe, persolvat nulla semina certa fide.

et tu, Bacche tener, iucundae consitor uvae, tu quoque devotos, Bacche, relinque lacus. haud inpune licet formosas tristibus agris

abdere: non tanti sunt tua musta, pater. o valeant fruges, ne sint modo rure puellae: glans alat, et prisco more bibantur aquae.

70

75

80

glans aluit veteres, et passim semper amarunt:
quid nocuit sulcos non habuisse satos?
tum, quibus adspirabat Amor, praebebat aperte

mitis in umbrosa gaudia valle Venus.
nullus erat custos, nulla exclusura dolentes
ianua: si fas est, mos precor ille redi.

horrida villosa corpora veste tegant.

nunc si clausa mea est, si copia rara videndi, heu miserum, laxam quid iuvat esse togam? ducite ad imperium dominae sulcabimus agros: non ego me vinclis verberibusque nego.

IIII.

Hic mihi servitium video dominamque paratam: iam mihi, libertas illa paterna, vale. servitium sed triste datur, teneorque catenis, et numquam misero vincla remittit Amor, 5 et seu quid merui seu nil peccavimus, urit. uror: io remove, saeva puella, faces. o ego ne possim tales sentire dolores,

quam mallem in gelidis montibus esse lapis, stare vel insanis cautes obnoxia ventis,

naufraga quam vasti tunderet unda maris! unc et amara dies et noctis amarior umbrast, omnia nunc tristi tempora felle madent. ec prosunt elegi nec carminis auctor Apollo: illa cava pretium flagitat usque manu. te procul, musae, si non prodestis amanti: non ego vos, ut sint bella canenda, colo, nec refero solisque vias et qualis, ubi orbem conplevit, versis Luna recurrit equis.

ad dominam faciles aditus per carmina quaero : ite procul, musae, si nihil ista valent.

at mihi per caedem et facinus sunt dona paranda, ne iaceam clausam flebilis ante domum:

aut rapiam suspensa sacris insignia fanis: sed Venus ante alios est violanda mihi. illa malum facinus suadet dominamque rapacem dat mihi: sacrilegas sentiat illa manus. o pereat, quicumque legit viridesque smaragdos et niveam Tyrio murice tingit ovem. hic dat avaritiae causas et Coa puellis

vestis et e rubro lucida concha mari. haec fecere malas: hinc clavim ianua sensit et coepit custos liminis esse canis. sed pretium si grande feras, custodia victast, nec prohibent claves, et canis ipse tacet. heu quicumque dedit formam caelestis avarae, quale bonum multis attulit ille malis!