70

75

80

Roma, fave, tibi surgit opus: date candida cives
omina, et inceptis dextera cantet avis.

sacra diesque canam et cognomina prisca locorum:
has meus ad metas sudet oportet equus.
'quo ruis inprudens, vage, dicere fata, Properti?
non sunt ah dextro condita fila colo.
aversis musis cantas: aversus Apollo:
poscis ab invita verba pigenda lyra.

certa feram certis auctoribus: haud ego vates
nescius aerata signa movere pila.

me creat Archytae suboles Babylonius Horops
Horon, et a proavo ducta Conone domus.
di mihi sunt testes non degenerasse propinquos,
inque meis libris nil prius esse fide.
nunc pretium fecere deos, et fallitur auro
Iuppiter, obliquae signa iterata rotae.
felicesque Iovis stellas Martisque rapacis,

et grave Saturni sidus in omne caput,
85 quid moveant pisces animosaque signa leonis,
lotus et Hesperia quid capricornus aqua,
dicam: Troia cades, et Troica Roma resurges;
et maris et terrae longa sepulcra canam.
dixi ego, cum geminos produceret Arria natos,
(illa dabat natis arma vetante deo)

90

non posse ad patrios sua pila referre penates:
nempe meam firmant nunc duo busta fidem.
quippe Lu
percus, equi dum saucia protegit ora,

t

heu sibi prolapso non bene cavit equo: Gallus at, in castris dum credita signa tuetur, concidit ante aquilae rostra cruenta suae. fatales pueri, duo funera matris avarae. vera, sed invito contigit ista fides. idem ego, cum Cinarae traheret Lucina dolores 0 et facerent uteri pondera lenta moram, ''Iunonis votum facite inpetrabile' dixi: illa parit, libris est data palma meis.

hoc neque arenosum Libyae Iovis explicat antrum, aut sibi commissos fibra locuta deos,

5 aut siquis motas cornicis senserit alas,

umbrave quae magicis mortua prodit aquis: adspicienda via est caeli, verusque per astra

trames, et ab zonis quinque petenda fides. exemplum grave erit Calchas: namque Aulide solvit D ille bene haerentes ad pia saxa rates, idem Agamemnoniae ferrum cervice puellae tinxit, et Atrides vela cruenta dedit: nec rediere tamen Danai. tu diruta fletum

supprime et Euboicos respice, Troia, sinus. 5 Nauplius ultores sub noctem porrigit ignes, et natat exuviis Graecia pressa suis. victor Oiliade, rape nunc et dilige vatem quam vetat avelli veste Minerva sua.

hactenus historiae: nunc ad tua devehar astra: 0 incipe tu lacrimis aequus adesse novis.

Umbria te notis antiqua penatibus edit (mentior? an patriae tangitur ora tuae?), qua nebulosa cavo rorat Mevania campo et lacus aestivis intepet Umber aquis 125 scandentisque Asisi consurgit vertice murus, murus ab ingenio notior ille tuo. ossaque legisti non illa aetate legenda patris, et in tenues cogeris ipse lares: nam tua cum multi versarent rura iuvenci, abstulit excultas pertica tristis opes. mox ubi bulla rudi dimissa est aurea collo, matris et ante deos libera sumpta toga, tum tibi pauca suo de carmine dictat Apollo et vetat insano verba tonare foro.

130

135 at tu finge elegos, fallax opus, (haec tua castra) scribat ut exemplo cetera turba tuo. militiam Veneris blandis patiere sub armis et Veneris pueris utilis hostis eris.

140

nam tibi victrices, quascumque labore parasti, eludet palmas una puella tuas :

et bene cum fixum mento discusseris uncum, nil erit hoc, rostro te premet ansa suo. illius arbitrio noctem lucemque videbis,

gutta quoque ex oculis non nisi iussa cadet. 145 nec mille excubiae nec te signata iuvabunt limina: persuasae fallere rima sat est.

nunc tua vel mediis puppis luctetur in undis,

0

vel licet armatis hostis inermis eas,

vel tremefacta cavo tellus diducat hiatum : octipedis cancri terga sinistra time.'

II.

Quid mirare meas tot in uno corpore formas ? accipe Vertumni signa paterna dei.

Tuscus ego, et Tuscis orior, nec paenitet inter proelia Volsinios deseruisse focos.

5 haec me turba iuvat, nec templo laetor eburno: Romanum satis est posse videre forum. hac quondam Tiberinus iter faciebat, et aiunt remorum auditos per vada pulsa sonos:

0

at postquam ille suis tantum concessit alumnis, Vertumnus verso dicor ab amne deus.

seu, quia vertentis fructum praecepimus anni, Vertumni vulgus credidit esse sacrum.

prima mihi variat liventibus uva racemis et coma lactenti spicea fruge tumet. 5 hic dulces cerasos, hic autumnalia pruna cernis et aestivo mora rubere die.

insitor hic solvit pomosa vota corona, cum pirus invito stipite mala tulit.

20

mendax fama noces: alius mihi nominis index :

de se narranti tu modo crede deo.

opportuna mea est cunctis natura figuris :

in quamcumque voles verte, decorus ero. indue me Cois, fiam non dura puella :

meque virum sumpta quis neget esse toga? 25 da falcem et torto frontem mihi conprime faeno: iurabis nostra graminá secta manu.

30

arma tuli quondam et, memini, laudabar in illis: corbis in inposito pondere messor eram.

sobrius ad lites: at cum est inposta corona,

clamabis capiti vina subisse meo.

cinge caput mitra, speciem furabor Iacchi:
furabor Phoebi, si modo plectra dabis.
cassibus inpositis venor: sed arundine sumpta
Faunus plumoso sum deus aucupio.

35 est etiam aurigae species Vertumnus, et eius,
traicit alterno qui leve pondus equo.

40

45

suppetat hoc, pisces calamo praedabor, et ibo
mundus demissis institor in tunicis.

pastorem ad baculum possum curare, vel idem
sirpiculis medio pulvere ferre rosam.

nam quid ego adiciam, de quo mihi maxima famast,
hortorum in manibus dona probata meis?
caeruleus cucumis tumidoque cucurbita ventre
me notat et iunco brassica vincta levi :

nec flos ullus hiat pratis, quin ille decenter