90 354. NOVELLAE TEXTUS C. 354 — 357. 73, 9. 10. Si quis mulierem ingenuam striam clamaverit aut meretricem et convincere non potuerit, 7500 denarios qui faciunt solidos 187, culpabilis iudicetur. Si quis hominem sine consensu iudicis de ramo ubi incrocatur deponere praesumpserit, 1200 denarios qui faciunt solidos 30 culpabilis iudicetur. 5 Si quis filiam alienam ad coniugium quaesierit praesentibus suis et puellae parentibus et postea se retraxerit et eam accipere noluerit, 2500 dinarios qui faciunt solidos 62, culpabilis iudicetur. 10 [Si quis conpari suo pittum excusserit, 120 dinariis qui faciunt solidos 3 culpa- 15 bilis iudicetur aut similem illi reddat vel cum duodecim iuret quod similem illi restituisset.] *) ita cod. Parisiensis Suppl. Lat. 75. 3) ita cod. Guelferb. et cod. Tucheri. uuistritto Pithoeus. 20 5 10 I. Hoc sunt qui lege salica tractaverunt: uuisogast. uuidegast. arogast. bodegast. salegast. uuisouuando in bodachaem. et in salachaem. II. Hec sunt nomina eorum qui fecerunt legem salicae uisuast saleanats uicats. qui vero manserunt in lege salica in budice do micio fristatio. III. Hi autem sunt qui legem salicam tractaverunt: Wisogast, Arogast, Salegast, Windogast in Bodham, Saleham et Widham. IV. Incipit prologus legis salicae. Gens Francorum inclita auctore Deo condita fortis in arma firma in pacis foedere profunda in consilio corporea nobilis incolumna candore forma egregia audax velox et aspera ad catholica fide nuper conversa et inmunis ab herese. dum adhuc teneretur barbara inspirante Deo inquirens scienciae 15 clavem, iuxta morum suorum qualitatem desiderans iustitiam, custodiens pietatem dictaverunt salica lege per proceris ipsius gentis qui tunc tempore eiusdem aderant rectores electi de pluribus viris quattuor his nominibus uuisogastis bodogastis saligastis et uuidogastis in loca nominancium salchamae bodochamae uuido chamae. qui per tres mallos convenientes omnes causarum 20 origines sollicite discutiendum tractandis de singulis iudicibus decreverunt hoc modo. At ubi Deo favente rex Francorum Chlodoveus torrens et pulcher et primus recepit catholicam baptismi et quod minus in pacto habebatur idoneo per proconsolis regis Chlodovehi et Hildeberti et Chlotarii fuit lucidius emendatum. 25 Vivat qui Francos diligit, Christus, eorum regnum custodiat, rectores eorum lumen suae graciae repleat, exercitum protegat, fidei munimenta tribuat, pacem gaudia et felicitatem tempora dominancium dominus Iesus Christus pietate concedat. Haec est enim gens, quae fortis dum esset et valida Romanorum iugum durissimum de suis cervicibus excusserunt pugnandum, atque post agnitionem baptismi sanctorum martirum corpora, quae Romani igne cremaverant vel ferro truncaverant vel bestiis lacerandum proiecerant, Franci super eos aurum et lapides preciosos ornaverunt. V. Placuit atque convenit inter Francos et eorum proceres, ut pro servando inter se pacis studio omnia incrementa rixarum resecare deberent, 5 et quia ceteris gentibus iuxta se positis fortitudinis brachio praeminebant, ita etiam legis auctoritate praecellerent ut iuxta qualitatem causarum sumeret criminalis actio terminum. Extiterunt igitur inter eos electi de pluribus viri quattuor his nominibus uuisogaste salegaste arogaste et uuidogaste [in villis que ultra Renum sunt in bodochem et salechem et uuidochem]. 10 qui per tres mallos convenientes omnes causarum origines sollicite discutiendo tractantes iudicium decreverunt [hoc modo]. Explicit lex salega qui vero cunlacio infra hae libros IIII continere viditur. Primus rex Francorum statuit a primo titulum usque LXII disposuit iudicare. postmodo autem tempus cum obtimatis suis a LXIII titulum usque ad LXXVIII addedit. Sic vero Childebertus rex post multum autem tempus pertractavit, quid addere debirit. ita a LXXVIII usque ad LXXXIII perinvenit, quod ibidim digne inposuisse noscuntur, et sic fratri suo Clotario hec scripta transmisit. Post hec vero Clotarius cum hos titulus a germano suo seniore gratenter excepit. sic postia cum rignum suum pertractavit, ut quid addere debirit ibidem, quid amplius dibiat construhere, ab LXXXVIIII titolus usque ad LXIII statuit permanere. et sic postea fratre suo rescripta direxit. Et ita inter eis convinit, ut sta omnia sicut anteriore constructa starent, Explicit lege salica liber III. Quem vero rex Francorum statuit, et postea una cum Francis pertractavit, ut tres 15 titulos aliquid amplius adherit, sicut a primo ita usque ad LXXVIII perduxere. Deinde vero Childebertus post multum tempus tractavit, ut quidquid invenire potuerit, quod ibi 20 cum suis Francis addere deberet, a LXXVIII usque LXXXIV perinvenit, quod ibi digne inposuisset cognoscitur. Iterum cum hoc hus titulus Chlotharius a germano suo seniorem 25 suum gradenter excipit. sic et ipse similiter cum regnum suum perinvenit, ut ab LXXXIV adderet, et ita perfectum perduxit. et inde quod ipse invenit fratrem suum rescripta 30 direxit. Sic inter eis convenit, ut ista omnia quae constituerunt starent, |