صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

diversos rhidmice casus narrantium, gesta canencium virorum forcium, fidicinum atque mimorum? heus quorsum habiit, que me totum et tantum habuit, superba defectacio in vestibus sumptuosis, in lascivis equis, faleris, sellis, calcaribus et frenis aureis, in multivago spaciatu camporum, pratorum, nemorum, velocitate, sagacitate resonoque latratu canum venancium, fuga leporum, aprorum impugnatione, persecutione cervorum, in ludo volucrum, discretis locis et temporibus suis militancium, et alias pede predantium, in dulcisoni blandimento garritus alterius generis avium, in disponendis temporibus, multiplicandis rebus, adquirendis redditibus, adipiscendis honoribus, in meditacione i carminum atque dictaminum, disputacionibus arcium studioque librorum, in variis excessibus fragilitatis humane, in multipharia specie vanitatis et appetitus inanis glorie?'

Am Schluss folgen Distichen, aus welchen wir auch den Namen erfahren:

Flos michi spes fructus, semen, spes utilis herbe,
Arboris insicio, fons michi spes fluvii,

O vini spes uva michi, spes messis arista,
O puer egregii spes michi magna viri,
O generis sublime decus, Rainaude, meeque
Altera pars anime, cor michi cordis ave!
Te tuus ille suum, quo debet amore salutat,
Cuius es ex sibi te dante sorore nepos.

u. s. W.

33 (fol. 122) an denselben, welcher trotz seiner Jugend schon Archidiaconus ist: 'tam indole quam sobole nobilis archidiacone, et dilectissima michi karissime simul et clarissime nepos ex sorore'. Obgleich durch weite Entfernung von ihm getrennt, liebt er ihn doch sehr und giebt ihm guten Rath. Wieder liegen die beiden Wege vor ihm, welche uns schon öfter begegneten, weitere Vertiefung in das Studium oder Bewirthschaftung der ererbten Besitzungen. Will nun Rainaud sich fern von der Heimath noch ferner der Wissenschaft widmen, so möge er sich nur vor den Abwegen hüten, welche ihm mit der Schilderung des leichtfertigen und des faulen Studenten sehr anschaulich vorgeführt werden. Er aber möge nie vergessen, wer er sei und woher er stamme, und da kommen wir denn wieder auf den schon bekannten Stammbaum (s. oben S. 79 ff.).

'Te vero recolens quis sis, et a quibus originem ducas, ad agenda que generi tuo conveniunt, precordialiter precor animum ut inducas. Nam ad specialem quandam et supereminentem invitat te gloriam probitatis, non tantum quod ex nobilibus, sed precipue quod ex materna de imperiali pariter

1) 'medicione' Hs.

et regali propagine tamquam flosculus erupisti. Quemadmodum enim relatio pandit historica, magnificus Clodoveus, primus regum Francie christianus, genuit Clotarium, Clotarius Blitildem, et hec ex Ansberto illustri viro ducem Arnoldum, et hic Arnulfum ducem et Metensem episcopum sanctum, qui Ansigisum, ex quo Pipinus secundus, et iste Carolum Marcellum (sic), Carolus regem Pipinum, Pipinus imperatorem Carolum Magnum, Carolus Magnus imperatorem Ludovicum Pium, Ludovicus Pius imperatorem similiter Carolum Calvum, Carolus Calvus Ludovicum Balbum, Ludovicus simplicem Carolum, Carolus Simplex iterum Ludovicum, qui de Gerberga, imperatorum Henrici filia, Othonis sorore, Lotharium, Carolum et Matildem, Matildis Arnulfum secundum Flandrensem, qui2 quartum Balduinum Barbatum - decem quippe nominis huius et generis tam Flandrenses quam Hainonenses fuise comites a primo feruntur ad usque modernum quorum septimus, videlicet Therosolimitanus Balduinus, Aelidem de Ruminiaco, que Hadewidem de Basochis, genitricem Aelidis de Castello, genitricis tue, sororis mee, michi plurimum diligende. Item Carolus, Ludovici filius et Gerberge, Lotharii frater, genuit Gerbergam, que Lambertum ducem, qui Henricum Lovaniensem, et hic Godefridum, et Idam, de qua memorata prodiit Haelidis, avia tue matris. Quod cum sic esse fateantur historie, numerandus es á Clodoveo primo regum Francie christiano, per Matildem, Ludovici et Gerberge1 filiam, vicesimus quintus aut quartus per eius fratrem Carolum ducem, et per eundem undecimus ab Henrico primo Saxonici generis imperatore Romano. Vide qualis tali debeat herba de semine, flos de gramine, de flore fructus, odor ex fructu, de vite palmes, virga procedere de radice' u. s. w.

[ocr errors]

Wenn er es aber etwa vorziehen sollte, nach Hause zu seinen Besitzungen zurückzukehren, so möge er auch da sich seiner hohen Abkunft würdig erweisen. Dieselben Ermahnungen enthalten auch die recht guten, aber gereimten sapphischen Verse, welche am Schlusse folgen, von welchen ich nur die erste Strophe hersetze:

Sit tibi sensus amor et vigoris,
Luce te digni radians honoris,
Mentis, etatis, generis decoris,
Instar illesi Rainaude floris
Archilevita.

1) Das ist immer abgekürzt, weiter unten ausgeschrieben 'crist.', aber die verschiedenen Abschreiber haben nicht immer gleiche Orthographie. 2) Hier folgte: 'primum et ab hoc secundus tercium Balduinum Frisonemque Robertum, et idem'. Das ist durchstrichen und dafür von derselben Hand am Rande geschrieben: 'quartum Iherosolimitanus'. 3) Sic! Nach 'primo' steht 'fuise' noch einmal. 4) 'Geberg.' dreimal Hs.

[ocr errors]

34 (fol. 127) an seinen jugendlichen Neffen; fol. 138 folgt ein zweites, schlechter geschriebenes Exemplar. Guido hatte sich 1190 dem Kreuzzug angeschlossen, wie er in seinem Geschichtsbuch erzählt. Albrich giebt (SS. XXIII, 864) einen kurzen Auszug, Waitz (SS. XXVI, 218) die einleitenden Worte, dass er davon nicht anders berichten wolle, 'quam in nostro iam pridem epistolari libro prosecuti sumus his verbis'. Den Brief selbst liess Waitz weg, wie er ja auch allerdings der deutschen Geschichte nicht angehört. Doch hoffe ich, dass er hier nicht unwillkommen sein wird, besonders wegen der Beziehungen auf die Chansons de geste1, mit Ausnahme des (auch in seiner Geschichte fortgelassenen) wortreichen Anfangs, welcher nur Versicherungen seiner Liebe enthält. Dann fährt er fort: 'Natalis igitur patrie madentibus oculis et florenti Francie vale dicto, cruce signatus et insignitus, immo crucifixus exercitus Crucifixi, servientes in leticia et exultantes Domino cum tremore, peregrinationis salutifere viam, et Burgundiam sumus ingressi. Ibi primo nobis scopulosis et arduis occurrentibus locis, supra fluvium Choram et rupem decoram obsidione viridantium vinearum, per amenitatem situs et affluentiam letificantis corda liquoris, Virzeliaci castris condescendit ascensus. Hic ille Burgundie dux utriusque Gerardus, radiantis et inextinguibilis altisona tuba memorie celebratus, reposuit olim digno tantis et sanctis honore reliquiis preciosum corporis Magdalene gloriose ac Deo dilecte thessaurum, quod fideliter ac pie transferri fecerat ex Aquensi destructa provincia sevicia paganorum. Loco nos excepit ab isto Galliarum antiquitus sedes prima Lugdunus, nunc citerioris Burgundie caput, et ad ulteriorem meta regni Francorum, inter superbum pretersecantis Araris fluminis impetum et radices ardui collis et asperi coartatas civitas in productum. In hac venerationem et devotionem quam debuimus exibuimus patroni nostri gloriosi prothomartyris ecclesie principali, quam quondam Atheniensium insignes et victoriosi martyres, Fotinus, in ea primus episcopus, et eius discipuli Xanctus et Attalus cum sociis suis, sed eiusdem loci doctor, episcopus et martyr egregius Hireneus, sacris excoluere doctrinis et ornaverunt sanguine triumphali. Eiusdem Hirenei verbis ecclesiastica quidem historia, prime quoque mansionis eorum in eadem urbe que nunc ecclesia veneranda, propter eorundem Atheniensium memoriam et honorem, dirivatum ab Athenis nomen Atheniacum hoc asseverat, quod in hec usque tempora perseverat. Hic Araris predictus fluvius Lugdunensis, quamvis equalem fere

1) Die speciellen Beziehungen aufzusuchen überlasse ich den Sachverständigen. 2) Die Cure. 3) Vezelay. 4) ille dux Burg. dux' Hs. 5) Verbessert 'choartata'.

2

se Rodano ferat, ei tamquam superbie fortioris sese tamen humiliat, et sibi suum auferri nomen ab eo, seque cum eo fert in mare defferri. Quo Rodanus quoque, iuxta regnorum divisionem sub primo cesare Ludovico totus imperialis huc usque, quo usque in mare se recipit, dimidius incipit esse regalis. Irrogavit huic urbi famose notam infamie, quod in ea fertur extinctus per nefandi Lugdunensium ducis et sceleratissimi1 proditoris Andraganii scelus imperator ornatissimus graciarum titulis Gracianus. Egressis Lugdunum apparuit nobis nobilis urbs Vienna, que et ipsa ad instar Lugduni rupium imminentibus est obumbrata preruptis et Rodano preterfluente precincta. Cuius est mater ecclesia legionis Thebees ducis et Agaunensium_martirum signiferi Mauricii precioso sanguine consecrata. Testatur in epistolis suis Immarus 4 Remorum archiepiscopus ets Remensis scriptor annalium Flodoardus, contra Carolum Calvum regem Francorum civitatem istam predictum Burgundie ducem tenuisse Gerardum, sed regem obtinuisse; perhibent heroice cantilene, Francorum quoque refert hystoria, quod idem Carolus Calvus, cum adeptus esset imperium Romanorum, Bosonem de prepotentibus unum Burgundie, cum dedisset ei coniugem nepotis sui secundi Ludovici cesaris filiam, primum regem huius constituerit civitatis, et Gallie trans Rodanum universe', quamvis eum primitus habuisset exosum, eo quod esse videretur incentor discordiarum inter ipsum et ducem Gerardum. Huius adhuc tumba regalis in maiore perspicitur ecclesia civitatis, sed et Valentie posite supra Rodanum urbis ecclesiam donari dignis à rege donariis honoravit. Ab hac urbe progressi, remote paululum a Rodano civitatis Aurengie portas intravimus, et palatium excellentia quondam operis et nunc quoque nomine gloriosum, de quo digno et celebri preconio decantatur Affricanos eiecisse paganos sancti et Deo dilecti virtus infracta Guillermi, magnifici principis Provincie Narbonensis. Mox invenimus et venimus Avenionem, munitissimam et decentissimam civitatem, ubi Rodani non dormit impetus, sed de venerabili et memorabili Aia civitatis eiusdem domina, mentio quamvis apud nos celebris, est sopita. Properavimus hinc versus Arelátem nobilissimam civitatem, haud procul á predio, quod beato dedisse Remigio Gothorum rex legitur Alaricus ob gratiam puelle nobilis Tolosane, cum á sancto Benedicto 10 benedictione vacua revenisset, per

1) 'scelestissimi' fol. 139. 2) Er hiess Andragathius. 3) "Thebei' fol. 128; "Thebex' fol. 139. 4) D. i. Hinkmar. 5) quia 1. 2, wohl durch Missverständnis des Zeichens. 6) Hincm. Ann. 870; Briefe Hinkmars kannte er vielleicht aus Flodoards Hist. Remensis; sie beziehen sich aber nicht hierauf. 7) Boso liess sich 879 eigenmächtig zum König krönen. 8) Busonis. 9) 'gloriosi' fol. 139 v. 10) Petro; s. Vita S. Remedii, Auctt. antiquiss. IV, 2, 66.

ipsum beatum Remigium á demonio liberate. Arelas autem in placenti planicie supra ripam porrecta Rodani meruisset quidem dici multiplici felicitate iocunda, si non foret assiduis fere ventorum agitationibus inquieta. Unde fertur quod Constantinus imperator, primus imperatorum cristiane1 fidei propagator, cum cristianus effectus beato Silvestro eiusque successoribus civitatis Romane dominium tradidisset, imperii sublimare solio solam Arelátem pre ceteris civitatibus elegisset, nisi soli gloriam ventorum importunitas minuisset. Huius civitatis menibus adiacent, qui sunt et dicuntur aridi campi2, quos famosos et consideratione dignos efficiunt antiquorum insignia tam monimenta, quam gesta Francorum, illic in prelio peremptorum a cristiane legis exlegibus inimicis, quos statim propicia facta divinitas armipotentis Francie viribus ab isdem finibus extirpavit. Hinc placuit orationis gratia faciende sancti castrum et ecclesiam Egidii visitare, cui glorioso Dei amico magna veneratio, multa devotio, prout decet á fidelibus, ad eius implorandum ibi subsidium catervatim confluentibus exhibetur. Castrum hoc in capite situm est inferioris Provincie, que á superiore, cuius est Arelas caput, Rodano intersecante divisa, Narbonam habet metropolim, et Francie pertinet ad coronam. Princeps regionis istius habetur illustris triplicis vocabulo dignitatis, nam et marchio Provincie, Tolose comes palatinus et dux dicitur Narbonensis. Superioris vero Provincie trans Rodanum, cuius est Arelas caput, supra littus maris, quod Sardiniam spectat et Corsicam, extenditur principatus ad usque Genuensium colles, et sub imperio continetur. At nos de castro S. Egidii redeuntes Árelátem et Áreláte profecti, venimus ad quoddam oppidum, Fos appellatum, eo quod ab exulibus Grecis Focensibus iuxta predicti littoris oram fuerit antiquitus institutum. Quod á tergo ponentes, post Rodani superbiam, precipitis impetum Isare, litigiosi Druentie minas, denique post aspera iuga Burgundie, post saxose claustra Provincie, tandem attigimus urbem Massiliam et in ea portum navigiis opportunum, sub amplexu rupium violentiam excludente ventorum. Hanc etiam Greci Focenses, de quibus prediximus, extruxerunt, et eam Massiliam, tamquam supra mare sitam, vel ut alludam appellationis vulgari, quasi maris situlam, quia marinis est inclusa faucibus, vel à conditore Massilio vocaverunt. Hec salvo pacis honore, quo nunc fruimur apud ipsos, Pelasgam ab antiquo redolere perfidiam perhibetur; nam quod Romanis quondam triumphatoribus opes infinitas ex Gallorum spoliis adquisitas, quas ab urbe Tolosa transvectas gratia perferendi Romam eis commiserant propter fedus quod inter se

1) So ist hier an beiden Stellen wiederholt ausgeschrieben, sonst immer abgekürzt. 2) Jetzt Aliscamps. 3) 'appellatione' fol. 129 v.

« السابقةمتابعة »