صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

fehler, wie die erste: 'Pag. 28 ad a. 780 lora leg. Hora'1, oder Erläuterungen des Textes, wie die zweite: 'Pag. 40 ad a. 814. Intelligit (Regino) annales Francicos, qui extant 3. Tomo Henrici Canisii'; zum grössten Theile aber enthalten sie Lesarten einer verlorenen Hildesheimer Hs. Die dritte Note heisst nämlich: 'Pag. 40 ad a. 818. Balduini † Rudolphi. Deest vox fratris, quae extat in MS. exemplari bibliothecae S. Goth. Hildes. ex quo sequentia emendata sunt'.

Die wichtigeren Lesarten der Hildesheimer Hs., welche Meibom mittheilt, hat Pertz fast vollständig in seinen Apparat zu Regino aufgenommen. Aus ihrer Vergleichung ergiebt sich, dass die Hs. eine Abschrift der im Britischen Museum befindlichen Arundel - Hs. 390 (B2a meiner Ausgabe) ist. Störend erschien nur noch der Umstand, dass Pertz zu 939 und 965 Lesarten des cod. S. Godeh. anführt, während die Arundel - Hs. Reginos Fortsetzung nicht mit enthält. Aber die von Meibom angeführten Lesarten reichen auch nicht weiter als bis zum Jahre 888; was darunter noch in dem Heftchen folgt, sind nach der Angabe des ungenannten Abschreibers Notizen, welche der jüngere Meibom in dasselbe Exemplar der Pistoriana eingetragen hatte.

Eine Beilage enthält ein Verzeichnis der 'Versus iuxta ordinem, quo in manuscripto pervetusto Reginonis reperiuntur'. Mit der sehr alten Hs. kann wohl wiederum nur die verlorene Hildesheimer gemeint sein, da die Verse in keiner der erhaltenen Hss. stehen. Es sind:

'1. Agno bis duo etc. Sunt versus numeri 32.

2. Rex Romanorum etc. num. 32.

3. Rex comes in Kiburg etc. num. 36.

4. Rex regum etc. in editione omissi num. 32.

5. Sex versus, quos in genealogia sua Rem. abbas Dominicus posuit pag. 236 novae editionis et incipiunt: Rudolfus reprimens etc.

6. Magnanimo Regi etc. num. 84.

7. Bis sexcentos septuaginta etc. num. 26.

8. Pastrix ecclesia etc. num. 36.

9. Roma tacens etc. num. 62.'

Darunter folgt eine vollständige Abschrift der unter 4, 7 und 8 angeführten 32 + 26 + 36 Verse.

1) 'Iora' ist also ein Druckfehler der Pistoriana, nicht, wie Ermisch irrthümlich angenommen hat, eine Lesart der Hs. 2) Daneben citiert er zum Jahre 861 auch eine andere Hs.: 'Post rexit adde et defendit, inde alter Machabaeus cognominatus. Haec verba habet addita cod. MS. vide Appendicem ad Alb. Hildesiensis non habet'. Der Abschreiber fügt noch hinzu: 'Ita notat Meibomius'.

[ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

V.

Von und aus der Chronik des Johannes Codagnellus. (Fortsetzung.)

Istoria Lonbardorum, qualiter fecerunt collegium et primo arma contra inimicos sumpserunt.

Quia putamus utile fore et ad audiendum delectabile oppressiones Lonbardie et subiectiones atque exactiones ad memoriam reducere, de his ad presens videndum est pariter et audiendum. Anni quadriginti LXVI post Christi nativitatem. Erant enim in Galia Cisalpina habitantes terrarum laboratores, agrorum cultores, armentorum custodes, equorum, mulorum, asinorum ductores, arma militaria seu bellica minime cognoscentes, predas, rapinas, oppresiones sustinere proposuisse", "f. 43a. tamquam arma bellica vellent exercere. Opprimebantur namque Galli Cisalpini, qui Lonbardi dicuntur, frequentissime a Gallis Transalpinis ac efferiss Theothonicis, a perfidis Ungaris, a crudelibus Longobardis. Reperitur in analibus libris, quod veteres historiografi Liguriam Galliams Cisalpinam appellant; unde Donatus gramaticus in dispositione provintiarum Mantuam in Galliam Cisalpinam esse dixit. Item legitur Ariminum in Galliam constitutum. Verumtamen non detinebantur sub aliquo domino. Sed predicti ad partes Lonbardie accedentes gravissime eos opprimebant, bona eorum ipsis auferentes, quosdam vero copiosos pro captivis, ut redimerentur, secum ducentes. Interea quidam viri prudentes perfidiam atque sevitiam predictorum sufferre nolentes ingenti turba virorum sapientum tractare ad invicem pariter et cogitare ceperunt, qualiter ab oppressionibus et subiectionibus eorum possint deliberari, bona et iura eorum illesa conservare. Hoc facto omnes unanimiter

1) 'habentes' Hs. 2) Vgl. die oben S. 268 angeführten Stellen. 3) 'eueris' Hs. 4) 'historiam ogrofi' Hs. 5) 'asiam' Hs. 6) Dies von 'veteres' an ist aus Pauli Hist. Langob. II, 23 entnommen, welche Stelle schon oben in der Handschrift f. 24c in den aus Paulus excerpierten Gesta de Italie provinciis steht; s. oben S. 325. 327, N. 7. Nur ist hier aus der 'expositio Virgilii' des Donat eine 'dispositio provintiarum' geworden. 7) Es ist vielleicht 'dominio' zu emendieren, da oben S. 328: 'qui sub aliquo minime detinebantur imperio'.

Neues Archiv etc. XVI.

31

[ocr errors]

et cum omnium voluntate sacramento firmaverunt colegium per civitates, castra et loca totius Lonbardie. Quo sic statuto et ordinato, illico quendam virum nobilem et prudentem, Dioclitianum nomine, Romane urbis, dominum et rectorem eorum elegerunt et fecerunt. Qui cum omni gente sua ad Lonbardie partes accedens in Mediolani civitatem sedem suam posuit et *f. 43b. firmavit. Qui statim tamquam vir prudens et nobilis omnes viros ditissimos civitatum, castrorum et locorum equis et armis bellicis fecit preparare et decenter decorare; precepit iterum per civitates, castra et loca, ut equis et armis quilibet deberet uti, rursum [dedit] in mandatis, ut pedites armis eis decentibus et convenientibus deberent se aptare et egregie preparare. Et dum hec agerentur, Galli Transalpini ingenti multitudine virorum bellicorum coadunata ad Lonbardie partes more solito pergere properantes, bona eorum ab eis auferre statuentes. Quo audito et intellecto a Diocliciano viro nobili, universam Lonbardie gentem militum et peditum apud Mediolanum fecit coadunare, victualia secum ad duos menses deferentes. Habito quoque cum viris sapientibus conscilio, ut ad montium fines cum gente sua accedere festinaret, ut transitum eis viriliter et egregie prohiberent; ipse dixit et statuit, et ita per omnia factum est et adimpletum. Viri autem Transalpine Gallie ad Gallorum fines accedentes ipsos etiam summo labore transire conabantur. Lonbardi quoque se obviams prebentes fortitudines et montium summitates occupaverunt, ipsis quidem viriliter resisterunt, transitum eis penitus prohibentes. Percipientes etiam transitum minime habere posse, dolentes et gementes ira et dolore sunt repleti et ad propria sunt reversi. Fertur in agmine Diocliciani fuisse quatuor milia quingentos milites equis et armis decenter preparatos. In peditibus vero *f. 43c. non fuit numerus. Dioclicianus autem cum omni gente sua ingenti letitia et gaudio magno omnes repleti ad proprias sunt reversi sedes. Steterunt postea viri nobiles et potentes Lonbardie elati magna nobilitate et summa excellentia, decenter et honorifice equis et armis decentibus, indumentis quoque pretiosis ornati et preparati super aliis omnibus, qui in universo reperientur orbe, civitates, castra et loca, iura et bona eorum ab omni persona defendere et manutenere statuentes. Cumque Dioclicianus egregie Lonbardiam regeret et gubernaret et iustitiam et rationem unicuique manuteneret", Teothonici

1) 'omi' Hs. 2) Hier ist nichts ausgefallen. Vgl. oben S. 264, N. 2. 3) Fehlt Hs.; vgl. Ann. Plac. p. 443, 26: 'dedit ei in mandatis'. 4) 'lobardie' Hs. 5) 'omnia' Hs.; 'se obviam prebere' siehe oben S. 259 und an vielen anderen Stellen bei Codagnellus, z. B. unten f. 44a. 45b. 47d, 48a. 6) So die Hs. 7) 'māteneret' Hs. nur hier, sonst stets 'manutenere'.

« السابقةمتابعة »