صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

epistole subditum mitto tibi, de te noviter editum, lascive1 iuventutis in choro coram te modulatione dulcisona decantandum'.

1. Anni novi reditus
Nova reddit gaudia.
Concessa divinitus
Sollempnis leticia
Nobis datur hodie.
Datorem leticie
Collaudet ecclesia,
Qui preclarum genere
Se declarat opere.
2. O lux digna laudibus,
Novam refers spetiem,
Mediis frigoribus
Pingens urbis faciem
Floribus purpureis,
Et vernalem reveis 2
Hieme temperiem.
3. Florum spetiositas,
Conventus nobilium,
Canora iocunditas
Ets concentus avium,
Fructus notant opera.
Largitoris munera
Dant messis indicium.
3. Vere flores varii

Et fructus amabiles
Viri sunt egregii
Et persone nobiles,
Qui florent in frigore
Et brumali tempore
Sunt inmarcescibiles.
4. Preferendus ceteris
Morum celsitudine
Non minus quam generis

Multiformi lumine,

Serenat ecclesiam,
Magis autem patriam,
Luminoso nomine.

5. Fructus tui probitas (sic)
Sunt illius opera,
Mira cuius largitas,
Quamvis det innumera,
Magis placet omnibus,
Quam his pro muneribus
Propter ipsum munera.
6. O gestator baculi,
Te probat et predicat
Cleri vox et populi.
Tuis gestis vendicat
Laudis omne solium.
In te solum omnium
Invitantur oculi.

7. Que te canet debitis
Laudibus subtilitas,
Quoniam á meritis
Humilis sublimitas
Tuis non exigitur,
Cuius esse noscitur
Sublimis humilitas.

8. Iam triumphat emulos
Laus tuorum actuum,
Tuos canit titulos,
Celebrat nomen tuum
Eterna memoria.
Tibi laus et gloria

Nunc et in perpetuum.

Das Fest an sich scheint ein rein kirchliches gewesen zu sein. In dem Antiphonarium Petri Medic. in Florenz (Laur. XXIX, 1) findet sich auf Bl. 372 folgende Strophe, deren Abschrift ich Herrn Prof. Cesare Paoli verdanke:

Baculi sollempnia,
Patri, nato gloria!

1) d. h. fröhlich, wie aus anderen Stellen bestimmt hervorgeht. 2) d. h. 'revehis'. 3) 'Est' Hs.

Incitant ad gaudia

Nos in Christi nomine.
Patri, nato gloria

Sit cum sancto flamine!

Gaudio nimio

Resonet hec contio.

Gaudia, tripudia

Decent hec sollempnia.

Es wurde aber in Châlons, wo es uns noch öfter begegnen wird, am Neujahrstag in der Weise begangen, dass der Domherr, welcher sein Amt antrat, ein grosses Fest gab. Ohne Zweifel war diese Sitte im nördlichen Frankreich weiter verbreitet und sie bestand auch in England. Denn daher stammen nach Th. Wright die beiden von ihm Anecd. S. 40 und 43 mitgetheilten Gedichte: 'Bacissare sacramentum' (1. 'Baculare', wie bei Mone im Anz. f. Kunde d. Vorzeit VII, 108) und 'A la feste sui venue', wo der Gaben vertheilende 'baculifer' gepriesen wird.

6 (fol. 15). 'Scolaribus sociis suis'. Guido beklagt sich sehr über boshafte Anfechter und Verleumder, ohne doch irgend eine bestimmte Angabe zu machen. Er wirft aber den Gegnern einen leichtfertigen Lebenswandel vor. Von ihrem Anführer sagt er: 'qui quod penitus est in re, pene sonat in nomine. I. enim mutatione duorum elementorum Iaculus erit. Er hiess also Iacobus.

7 (fol. 17). 'H. domine de Basochis ... G. primogenitus eius'. Eine sehr wortreiche und gelehrte Antwort auf ihre Frage nach der Herkunft und Bedeutung des Wortes 'ecclesia' und über die üblichen Vergleichungen der Kirche mit einer Ehefrau, Braut, Mutter u. s. w.

eine neue.

8 (fol. 22). 'Excellenti domine de Castello Porcensi, sorori sue'. Das ist Château-Porcien am Aisne, bei Rethel, Dép. Ardennes. Sie beabsichtigt eine Wallfahrt nach Châlons zu der h. Maria, welche dort jetzt so grosse Wunder thut. Guido beschreibt ihr den grossen Zulauf des Volkes; den Gläubigen genügt die alte Kirche nicht mehr und sie bauen So gross ist der Eifer, heisst es da, dass sie 'etiam ad opus edificii mire magnitudinis, plaustris non modicos lapides, set ipsa saxorum viscera superponentes, á longinquis et remotis partibus pectoribus trahant devotis. Ibi nobiles utriusque sexus pro submittendis humeris, quibus moles trahitur inmensa, summa cum ambitione decertant. O vere funiculi distributionis, in quibus et pro quibus distribuetur eis terra vere promissionis. Plaustris igitur ad urbem deductis videres milites generosos, matronas potentes, iuvenes et vir

1) 'ductis ui' war am Ende der Zeile ausgelassen und ist von zweiter Hand nachgetragen.

gines, senes cum iunioribus, nudo pede, cursu festino, iocundo corde, per vicos et plateas in occursum certatim convolare. Alii quidem funibus inherent; quibus vero desunt funes, protensis manibus et implexis pro funibus utuntur. Alii autem quibusdam pre lassitudine deficientibus occurrunt, succurrunt, succedunt, alter alterius honera portantes, ut in eis bistinctus resplendeat coccus. Ibi lupus cum agno, pardus cum hedo, vitulus, leo simul et ovis morantur et puer parvulus minat eos; puer inquam parvulus, qui minoratus paululum ab angelis est deitate patri consimilis. Alii vero cum timpanis et choris canoris, cum cytharis et cymbalis et organis, modulationis, iubilationis et devotionis, piis constitutis in laboribus, clamoribus altisonis stimulos virtutis et consolationis addentes, cos ad sanctam ac venerabilem gloriose virginis ecclesiam magno cum tripudio, maiori cum exultatione, maxima cum laude deducunt'. Diese lebhafte Schilderung, ein vortreffliches Zeitbild, giebt zugleich eine Probe seines Stils. Nach der glücklichen Ankunft beginnt dann sofort der Gottesdienst in der Kirche. Dringend räth er der Schwester, ihren Vorsatz auszuführen.

9 (fol. 24). 'Venerabili viro magistro suo N.' War der vorige Brief allem Anschein nach aus Châlons geschrieben, so finden wir ihn jetzt in Montpellier. Er bittet reuig um Verzeihung, doch erfährt man nicht, was er begangen hat; er bezeichnet aber seine Reise als ein Exil, und es scheint nicht der Wissensdrang allein ihn fortgetrieben zu haben. 'Discretio vestra nec causam nec metam mee peregrinationis ignorat. Circuivi amicos meos et perambulavi eos; non fuit qui meo condoleret exilio, futuris compateretur erumpnis, proficiscenti manum porrigeret auxiliarem'. Doch hat er die beschwerliche und gefährliche Reise angetreten, besuchte auch einen ungenannten Magister, der ihm versprach ihn aufzusuchen, und kam durch schreckliche Gebirge. Endlich 'vix apud Montem appuli Pessulanum'. Er bittet dringend um Hülfe.

10 (fol. 26). 'Venerabili domino et amico suo N.' Das ist offenbar der auf der Reise von ihm aufgesuchte Meister. Hier ist nur von seinem Eifer zu lernen die Rede: 'Hoc michi calcar patriam egrediendi, graves ingrediendi labores, aggrediendi tam arduum iter. Hic michi limes ad limina vestre sanctitatis, hec ad vos mei causa fuit adventus'. Dann klagt er über seine Neider, über seine Armuth, doch hat er einige Einkünfte bekommen 'per collatam patruo meo dignitatem', wo ich vermuthe, dass a ausgefallen ist, und sein Oheim, der Bischof Haimo, ihm ein Canonicat oder eine Exspectanz verliehen hatte. Mit lebhaftem Dank für früher ihm erwiesene

1) Verbessert, wie oben, für 'infinibus'. 2) Isaia 11, 6.

Güte, bittet er um die Erlaubnis, den Adressaten besuchen zu dürfen. 'Vobis autem, si bene recolo promissionis illius, que me super littora Druentie facta remisit hylarem, et si non mei causa, pia tamen rememoratione dilecti quondam alumpni et discipuli vestri, domini et patrui mei, non deerit velle, cum posse non desit'. Er ist also schon der Lehrer des Bischofs Haimo gewesen. 'Iam fere clauseram cartam, cum michi venit in mentem, iam pridem desiderasse vos aliquos versus, illius in laudem dignissimi pontificis, quem sibi sublatum non solum civitas, set etiam regio suspirat adiacens civitati'. Die lobenden Verse folgen, aber ich übergehe sie, weil sie keinen Namen, kein Datum und keinen individuellen Zug enthalten.

11 (fol. 29). In diesem Briefe an seine Verwandten wird nun wieder die Nothwendigkeit seiner Reise betont, doch ohne über die Ursache Aufschluss zu geben. 'Suscepta peregrinatione, quam michi necessitas iniungebat, post infinita tedia, post immensos timores et labores emensos, post longum et asperum iter, sumptibus etiam quamvis paucis, tamen exhaustis altius, latius, quam quisquam ratus esset, evacuatis, superatis denique multis, que fastidit brevitatis amor evolvere, vix apud Montem Pessulanum pene pessumdatus potui pervenire'. Hier hat er nun in den Monaten November, December und Januar viel an Kälte gelitten.

Hic ventis, hic imbribus, hic me frigore lesit,

Hic malus, hic peior, pessimus ille fuit.

Dringend wünscht er Nachrichten von den Seinigen und Unterstützung. Wie der Hirsch, der nach frischem Wasser schreit:

Sic ego, quem piis scolaris anchore
Captum amplexibus, multo iam tempore
Procul á gremio florentis Frantie
Saxose cohibent claustra Provintie,
De vestro plurimum statu desidero
Serenus fieri rumore prospero.

12 (f. 33). Einem ungenannten Lehrer und Freund klagt er, dass er trotz vieler ausgesandter Boten gar keine Nachricht erhalten habe, keine Briefe. Dringend bittet er ihn um einen Besuch. 'Constat quidem cognationis mee lineam copiosa vestitam multitudine propinquorum. Nullis tamen eorum in tot adversitatibus, nullis in tot naufragiis gaudere potui suffragiis amicorum. Nec eos mea necessitas potuit commovere, que potuisset ad misericordiam ipsum quoque commovere livorem. Familiares quoque mei, qui, quamdiu statum meum aliquantula prosperitate viderant, adheserant michi, mutato tempore recesserunt, nec comparuerunt in eius hieme, qui meam in sua coluerant estate fortunam'.

13 (fol. 35) ist an seinen Mutterbruder, den Archi

diaconus von Laon gerichtet: 'Non solum generis principalis, sed regalis etiam dignitate, nec minus vite titulis excellentioris illustri domino et avunculo suo N. G. de Basochis, post vindictam recipere gladium in vaginam'. Wie lange er ihm denn noch seine Gnade entziehen wolle?

Dann berichtet er ihm über eine Reise nach SaintGilles. Cum enim apud Montem Pessulanum pessulum me scolastici reclusisset amoris, quidam ut arbitror ex largitore munerum menti mee consilii vivificus incidit calor, ut sacrosancta dilecti Domino confessoris Egidii limina visitarem'. Davon giebt er nun eine ausführliche Beschreibung. 'Est igitur locus in eo Galliarum sinu, qui Gotia nuncupatur, ab eius radice promuntorii, quod à regide (rigide?) corde methafora Ricordanam dicunt, unius itinere diei seiunctus, in quo velut ex humeris collium rostrum natura produxit. Hic sacer Egidius, quoniam familiaris sanctitati locus et cognatus heremo videbatur, religionis castra metatus est, gratiarum thalamum dedicavit, rexit scolam virtutum et fabricam contemplationis erexit. Nunc autem propter frequentiam ob eius merita catervatim ruentium illic populorum superbum menibus, edificiis sublime, fecundum populo, mercimoniis fervens et opulentissimum ádeo castrum ibi surrexit, quod urbibus etiam famosissimis cedere dedignetur. Huic agrorum fertilium cultus arridet, huic latera montium vineta vestiunt, et domesticis suis accelerant equos spirituum, verborum precipitant rotas, parturiunt animos et omnia pollicentur. Partem aliam virgultorum deliciosa faties et pulchritudo venustat ortorum. O quantus aerem ibi maritat odor herbarum! Quociens arbor iniuriosi partus suos accusat honeris, et penitet eam adeo se fuisse fecundam, quam dulcem in illis avium lasciva garrulitas resonat armoniam ! Nec minus parte alia gremium festivi decoris expandens virentium pratorum grata planities amenissimo blanditur aspectu! Quorum medium non humili Rodanus indignatione pretersecans, imperiosum inpellit alveum, et prope positum visitans mare, finem facit in suo natali. Inter reliqua dona nature, que predictum locum beatificare contendunt, venerabilis ecclesia, dignissimi memoria confessoris, velut inter sidera quedam solaris imago, tronum sibi clarioris eminentie vendicavit. Ecclesia, dico, digna quidem edificiorum structura nobilis, set longe nobilior precioso corporis eius thesauro, frequentium miraculorum luce splendidior, floridior sanctimonia sub tanto duce Deo militantium ibi monachorum'. Hierhin, sagt er, kommen aus allen Völkern Pilger aller Stände, und schliesst mit einer sapphischen Ode zum Preise des h. Aegidius.

14 (fol. 39) ist an die Mönche von Saint-Gilles gerichtet, grosse Lobeserhebungen ohne speciellen Inhalt. dem Orte selbst heisst es hier noch: hinc diversi generis ar

« السابقةمتابعة »