صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني
[ocr errors]

70

Imperet, et blandos offerat unda sinus,
Desuper á lumbis, á renibus exuor infra,
Inferor, et rursum me super arte fero,
Vel placet alternis undas vexare lacertis,
Vel pisces variis ludificare modis.
Decipit hos hamus, capiuntur retibus illi:
Innumeros secum tracta sagena trahit.
Sic capitur lucius, rapidus populator aquarum,
In genus exercens gutturis arma suum.
75 Sic qui nobilitat barbato prandia mento,

80

Et qui cum floret candida spina valet,
Quique rubet maculis, et qui, nisi quarta vocalis
Sit geminata, potest in Salomone legi1,
Suspectusque cibus, nisi vino sepe sepultus,
Que sibi cognato nomen ab angue trahit 2.
Sic et alumna luti, sic que conceditur egris,
Corpore squamoso spinea terga gerens;
Sed neque pisciculi remanent in gurgite tuti,
Sed rapit aptatis ars mea quemque dolis.
85 Sic etenim capitur, capud est pars maxima cuius,
Et quem non sperni gobio, Flace, doces.
Queque cibus vulgi, color est argenteus illi,
Cuique suum merito nomen arena dedit.

90

Nobilium volucrum si claustris tempus apertis
Solverit armigeros in nova bella pedes,
Prosilit e stabulo faleris rutilantibus auro

Insignis sonipes ante ferendo pedes.
Nitor equo, sedes me suscipit aurea, frenum
Dextra, sinistra gerit nobile pondus avis.
95 Mecior ergo suis spoliatos messibus agros,
Doctus ad aucupium cursitat ante canis.
Impiger assequitur fugientem nisus alaudam,
Et pater in natam dirigit arma suam.
Quod si littorei revocentur gaudia ludi,

100

Inter maiores bella moventur aves.
Unguibus accipiter rapidisque in flumina pennis
Fulminat, et vacuo pellis in orbe tonat.
Hoc anas in bello capitur corvusque marinus,
Et qui terrifico mugit in amne sono.

105 Sic qui Priamides quondam fuit Esacus, at nunc
Mergus ab assiduo mergere nomen habet1.
Cinnus Achilleo iam dudum marte subactus,

1) Nämlich salmo. 2) Anguilla.

Ovid vor, Halieut. v. 130, was aber Guido
Martial XIII, 88, aber nicht bei Horaz.
5) Cycnus, Met. II, 367 ff.

3) Gründling; er kommt bei schwerlich wusste, und bei 4) Ovidii Met. XI, 762 ff.

110

Non ibi Fetontis, sed sua fata gemit.
Ardea deicitur gracili licet ardua collo,

Et neque post cineres vivere tuta valet1,
Et quamvis illi vigilent tot lumina circum,
Nescit ab insidiis pavo cavere sibi.

Sic etiam perdix capitur, sic flava coturnix
Et nemoris gallus cursilocusque celer,

115 Sic volucrum fluviale genus, cuiusque volatu
Littera multivago quevis in aere fit,

120

Et quas mittit aves stridens aquilonibus hora,
Vel potant gelidis Ebrus et Hister aquis.
At michi sub thalamis variis concentibus aures
Mulcet, et in caveis garrula ludit avis.
Concrepat hinc merula, turdus simul et filomena,
Hinc ormella placens voce, colore decens.
Gaius hic resonat, á quo sua dicitur edes,
Et iuxta quosdam pica colore duplex:

125 Multisonos imitando sonos avis utraque vocem,
Quam natura rudem contulit, arte polit.

130

Hic meus est status, hec mea sunt solatia: duco
Hiis alternatim tempora leta iocis,

Post pelagus studii mens portum nacta quietis,
Si positis velis se recreare velit'.

24 (fol. 84v). 'B. Cathalaunensis ecclesie venerabili concanonico et amantissimo sibi philographo'. Diesem schickt er auf seine Bitte, mit vielen schönen Phrasen, einen von ihm im Namen der Kirche von Châlons verfassten Brief an die Canoniker von Besançon, in welchem diese nach langen Liebesversicherungen um Auskunft darüber ersucht werden, wie die Reliquien ihres gemeinsamen Schutzpatrons Stephan zu ihnen gekommen sind. Ihr Decan, welcher vor kurzer Zeit in Châlons war, hat davon erzählt und einen schriftlichen Bericht versprochen, um welchen sie jetzt bitten. Vgl. unten den 30. Brief.

25 (fol. 90) an seine Freunde in Châlons, über die Verhandlung in Reims, bei welcher wir wieder etwas länger verweilen müssen. Seine Feinde, schreibt er, suchten 'illud glorie decus' zu verdunkeln, 'quo sol iusticie me per Remensem archiepiscopum, sui precipuum ministrum luminis, illustraviť. Auch in Châlons hatte es einen ungünstigen Eindruck gemacht, dass er bei der öffentlichen Verhandlung nicht, wie man erwartet hatte, eine schöne Rede gehalten, sondern alles nur dem Sachwalter überlassen habe. Um nun zu zeigen, dass er nicht aus Trägheit es unterlassen habe, sondern nur, weil schon ausreichend geredet war, wie denn ja auch seine Sache gesiegt hatte, dass er aber wohl vorbereitet gekommen war,

1) Met. XIV, 574.

übersendet er die ganze nicht gehaltene Rede. Wir lernen dadurch die Vorgänge im Kapitel kennen, welche zu charakteristisch sind, um sie hier zu übergehen.

von

Die Kirche von Châlons, sagt er, befindet sich jetzt in schlimmer Lage, da ihr natürlicher Beschützer, der Bischof, und die ihm am nächsten stehen, bei diesem Falle ihr fehlen: so bleibe ihr als einziger Schutz nur der Erzbischof, nämlich Wilhelm von Reims, von 1175 bis 1203. Der Fall selbst ist folgender: 'Dominus Cathalaunensis es muss Guido III. sein, ein Sohn Rogers von Joigni, Herrn von Joinville, 1162 bis 1190 multis olim precibus amicorum, quos ipsi et michi constat esse quadam generis affinitate communes, set et interventu cause rationabilis et honeste satis inductus, propter compositionem scilicet ab eo factam super controversia quadam, que tunc inter me et thesaurarium 1 Cathalaunensem de mandato domini pape coram predecessore vestro, Remensi archiepiscopo, vertebatur, adstrinxit se michi promisso sub legitimo testimonio, quod daret michi vacantem honorem in ecclesia nostra loco et tempore oportuno'. Aber das war nicht geschehen, obgleich es an passender Gelegenheit nicht fehlte.

'Posito tamen in extremis bone memorie Guidone 4, maiore tunc apud nos archidiacono, ratus quod archidiaconatum eius collaturus esset episcopus nepoti suo, qui iam in ecclesia nostra contra canones et sedis apostolice sanctiones dignitate gemina fungebatur, et alterum eorum quos ille tenebat honorum G. cuidam famoso familiari suo, de quo, quis sit et unde, de quibus qualiter ad que pervenerit, utinam sicut nobis notum esset et vobis! hoc, inquam, ratus nec opinione frustratus, boni testimonii viris mecum adhibitis, adivi dominum episcopum, conveni rationabiliter et humiliter rogavi eum, ut intuitu misericordie Dei et affinitatis nostre, contemplatione tenuitatis rerum et reddituum meorum' etc. Er bittet um die vacante Würde, und da der Bischof eine ausweichende Antwort giebt, verbietet er ihm, irgend eine Pfründe zu vergeben, bevor die Streitsache vor dem Erzbischof entschieden sei, und citiert ihn 'ad terciam diem ab ea qua vacare contingeret honorem aliquem in ecclesia nostra'. Desgleichen verbietet er 'coram universitate fratrum et in facie tocius capituli', dass irgend jemand eine Verleihung annehme. Auch ein 'missus' des Erzbischofs kommt und verkündet dasselbe Verbot 'convocatis cantore ebdomadario cum multis fratribus in capitulo nostro'. Der Cantor stimmt ihm bei und verspricht zu gehorchen.

'Iamque aderant qui se dicerent predictis et interdictis

1) Dick durchstrichen.

2) Heinrich 1162-1175. 3) 'abstrin

xit Hs. 4) Dick durchstrichen.

1

2

honoribus investitos, dominus scilicet R. cum G. collega et complice suo, cum prememoratus archidiaconus Gui. etsi ei accidisset humanitus, nondum tamen esset humatus. Cumque vespertinum, ut moris est apud nos infra octabas (sic) dominice ascensionis, sollempniter ageretur officium, et idem G. nescio utrum magis inprudenter quam inpudenter prorupisset in chorum, iniecta manu cantor apprehendit eum, dicens: Amice ascende superius, et stabilivit eum in sede vacantis archidiaconatus, contra mandatum vestrum, in ecclesie Remensis et nominis et honoris vestri contemptum. Pro tam ridiculi vero facti indignatione et tante temeritatis excessu, immo pro reverencia nominis et honoris vestri, canonicis omnibus, clericis etiam suburbanis egredientibus foras, qui ad exequias defuncti nuper archidiaconi convenerant celebrandas, cum eodem G. et quodam indisciplinato iuvene cantor id presumpsit agere, quod nunquam in ecclesia nostra factum fuit antea, nec fiet postea Deo volente. Cum enim diaconus sit, contra licitum et consuetudines nostras officium tunc sacerdotis arripuit, et tantummodo cum duobus illis vesperas sollempniter reincepit, capitellum cum oratione complevit. Non est silentio subprimendum, non est subclusis palpebris intuendum, non est oblivionis pumice pervagandum, idem cantor, sicut impresenciarum apparet, iam senior, iam annorum suorum haut procul á metis vivendi castrametatus, et in proximo sue valedicturus etati, quam nimis iuveniliter ibi se habuerit, quam audacter, quam presumptuose, quam mente turbata, qualia doctor et prelatus ecclesie minoribus et iunioribus obedientie dederit et paciencie, ne quid aliud, etsi veraciter, minus decenter dicatur, exempla. Accensis animis, fremebundus minis, intonans verbis, effluens conviciis, erecto collo, fronte sublimi, cultis seu sculptis pocius arte capillis, elatis superciliis, igneo vultu, flamantibus oculis huc illucque discurrens, spectaculum mundo, dissensionem in ecclesia, dissonantiam fecit in choro. Vivencium adulator inter obsequia mortuorum funebrem litigavit ante lecticam, risit et irrisit, saltavit in psalmis, in lectionibus detrectavit (sic) alta voce ut avium decantavit, non ut placeret Deo, sed episcopo, sed Gerardo, sed Rodberto, sed recumbentibus et Herodi. Paratus sum facere fidem verbis meis, universis que proposita sunt á me capitulis, legitimis et honestis et astantibus vobis hec attestantibus viris. Est quiddam preterea, quod pretereundum non est, quodque quanto magis videtur esse veri simile, formidabile michi tanto magis esse potest, si tamen utili dulce, pulcrum honesto, iocum seriis interserere licet. Dixit enim

1) Rodbert, der oben erwähnte Neffe des Bischofs. 2) Gerhard, der Günstling. 3) Das ist nicht recht verständlich, weil doch Rodbert die erledigte Pfründe zugesagt war.

idem G., sed nisi videro non credam, quod multo me melius et elegantius peroraret ante presentiam yestram. Videamus igitur si sermones illius veri sint; si pudet eum vel eos, qui cum eo adversum me sunt, uti materna lingua et sermone communi: latina proferant verba et cognata rebus de quibus agimus. Incipiant, dicant, audeant, audiantur,, ostendant si quid habent dignum tante dignitatis auditu. O si presumerent, ó si temptarent, si conferre manum, si contra stare pararent: quantis habundarem deliciis, quibus ego gaudiis redundarem, quam gravi responsionum mole suffocarem eos, quam valido, quam longe precipitarem eos torrente verborum! Tunc certe contingeret eis, quam sim violentus in armis eloquencie, sentire et lingue tela subire mee' u. s. w. Er verwendet hier Verse Ovids (IV ex Ponto VI, 35) und am Schluss sind wieder Distichen angehängt.

[ocr errors]

26 (fol. 95) an den Erzbischof Wilhelm von Reims (1175-1203). Mit unendlichem Phrasenschwall bedankt er sich für seine Wohlthaten. Gefährdet 'in Cathalaunensi curia' hatte er neulich seinen Schutz suchen müssen, in Beauvais, wo der Erzbischof sich befand, und gute Aufnahme gefunden. Es war gegen Pfingsten; der Erzbischof litt am Fieber, erholte sich aber, so dass er am Fest celebrieren konnte. 'Cum vero Remis arduum negocium aggressurus, quia congressurus cum potentibus viris, litem ingressurus et coram vobis causam dicturus adessem' da hat er die Wohlthaten des Erzbischofs empfunden. Den Sieg seiner Sache freilich verdankte er nur der Gerechtigkeit derselben, aber er hat auch eine Pfründe erhalten. 'Rivulus vero, quem vestre largitatis exundans pelagus ariditatem mei status statuit irrigare quotannis, de misericordie dulcifluo fonte processiť'. Dadurch seien seine Gegner ganz besonders betrübt worden. Auch zur Tafel wurde er geladen und sass 'secundus á vestro latere'. Decanat und Archidiaconat waren anders besetzt, aber bei den Worten 'de usurpati sede culminis' bricht der Brief ab, da das folgende Blatt fehlt; Blatt 98 und 99 sind an unrichtiger Stelle und gehörten zum 30. Brief.

27 (fol. 100) 'H. domine de Basochis', an seine Mutter. Mit unendlichen Phrasen meldet er ihr, dass er schwer erkrankt sei; er bittet sie zu kommen und schickt für den Fall, dass er sterben sollte, die Grabschrift, welche auf seinen tumulus gesetzt werden soll:

Guido michi nomen, generis Basochis origo;
Qui castri dominus, et pater ille meus.
In Cathalaunensi sacra protomartiris aula
Offitium quintus contulit ordo michi.

5 Maior eram brevibus, brevior maioribus, annos
Vir iuvenisve fere, plusve minusve ferens.

« السابقةمتابعة »