صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

10

Et ludis datus et studiis, sed rarus in illis,
Creber in his, doctus atque docendus eram.
Nec dives nec egens, sed sub moderamine tali
Fortunam medius inter utramque fui.
Septimus instabat media plus virgine mensis,
Cum michi restabat preter obire nichil.

Qui legis hos versus, conversus ad ethera pro me
Promere devota mente memento preces.

Hieraus erfahren wir nun endlich, dass er Cantor geworden war, denn das war die fünfte Prälatur.

28 (fol. 103). Hier fehlt die Ueberschrift, da die zwei ersten Zeilen nicht ausgefüllt sind. Gerichtet ist der Brief an einen Freund, nach dessen Gegenwart er in seiner Krankheit sehr verlangt hatte, obgleich er kein Physicus, sondern ein Metaphysicus ist. Diese Metaphysik wird dann sehr gepriesen: 'non est allata de Monte pessulano, sed de monte excelso'. Jetzt sei er glücklich wieder hergestellt.

29 (fol. 110). Betrachtungen ganz ähnlicher Art, wie sie der vorige Brief in unendlichem Wortschwall enthält, ohne irgend eine persönliche Beziehung. Unvollendet, wie es scheint.

30 (fol. 113). An seine Mutter; es fehlt aber der Anfang. Erhalten ist die höchst anmuthige Schilderung der Wiesen an der Marne, auf welchen die Bevölkerung von Châlons sich ergötzte; und die Schilderung davon, dann auch die Uebersicht der Geschichte der Bischöfe lassen wir hier folgen. 'Locus hic nobilis, omnibus utilis, aut delectabilis, vel utrumque. Hic populus ludis vulgaribus exercetur; quidam alternatím super humeros manibus innituntur pedibusque pugnant; alii consertis pectoribus et brachiis per mutua latera cancellatis, viribus ingenioque contendunt; pars instrumenti lignei et semisepulti rostra percuciunt, et naturalis ponderis moras iterata percussione castigant; non nulli pilam manumissam baculo procul pellunt, et certam usque subsecuntur ad metam. Illinc aureo fulgore militaria solem arma reverberant, et gloria pacis exultat sub imagine preliandi, dum ducta docente lacerto et maritata lateri lancea clipeo minatur et parcit. Partem aliam letabunda sexus utriusque iuventus, canore societatis speciosa simul et preciosa corona, gratanter exornat, quam fluctuans ductu multivago manuum cathena cohercet, par candori nivium et decori florum, eburneis digitis auro rutilantibus et sidereo radiantibus ardore gemmarum. Pedibus ludentibus mollities alludit herbarum, et in smaragdino cristallina gramine planta lascivit. Omni studio nature pingentis elaborata facies et venustatis superba multiplicis armatura levis inmatura turbe corda captivant, et interioris hominis spolia triumphatis oculorum portis absportant. Deliciosa suavitas dulce canentium, á quibus includitur, amaritudinem anxietatis excludit, pariterque silentia curis indicens,

optato fine remunerat laborantes. At vero seorsum agmina clericorum velut acies ordinata castrorum, gregatim sive per cuneos secus littora fluminis intuentibus arridentis deambulant aut discumbunt, gestu pariter et incessu simplicitatis faciem preferencia columbine, nec minus indumentis tam quantitate quam qualitate professis virtutis studium et propositum honestatis et discipline redolentibus officinas. Horum cantilenis citharizant ora dulcisonis, apud illos prime limitem impositionis in cantu, vage modulatio vocis obequitans, consonantias per cognatas artifici lubricitate discurrit. Pars metrica lege tripudiant, quidam libertate prosaica spatiantur, non nulli colorant spinam rethorico flore satiricam, et pungitiva dicentibus, veniam vendicat ars dicendi. Alii vero vario sermone percurrunt et multiplici disputatione fatigant naturas rerum, secreta celi, passiones aeris, profunda pelagi, sinus terrarum, situs civitatum, mores populorum, iura regnorum, decreta pontificum, leges imperatorum, gesta regum et principum antiquorum et universas liberalium artium disciplinas. Hunc ego locum describere tantopere dignum duxi, quia de nature multiplicibus ornamentis, quibus nostra civitas invenitur excellens, hoc unum esse dinoscitur, cui non humile laudis, amenitatis et gratie decus attribuunt tam incole quam de foris adventantes.

Ut autem melius prefate civitatis situs menti sit insitus, et evidentius interioribus oculis supponatur, ostendere libet quas á quibus mundi partibus et in quibus provintiis sibi conterminas habeat civitates. Treverensem igitur habet ab oriente provintiam, per Virdunensium ab euro, Tullensium ab austro dyoceses ad usque in meridiem pertingentem. Excipit á meridie fines eius Senonensis provintia, que est altera Lugdunensis, quos episcopatum collimitando Trecensem, in partes occidentis et favonii iura perducit, et septemtrionis ad dextra (sic) transmittens, territorii Suessionensis quasi quadam fibula mediante, tanquam materno lateri Remensi provincie, que est Belgica prima, et regimini metropolis eius annectit.

Beatus Memmius1, Christi confessor et pontifex gloriosus, á sancto Clemente, qui tercius post apostolum Petrum Romanam rexit ecclesiam, ad verbi divini semina Gallorum populis eroganda directus, primus hanc urbem et in ea primus ecclesiam sanctimonie meritis honoravit, miraculorum gracia decoravit et pontificalis gloria cathedre sublimavit; quo tempore principatus amministrabat iura Romani decimus à Cesare Augusto Traianus. Confessoris huius sacratissimi corporis thesaurus venerabilis et desiderabilis super aurum et lapidem preciosum multum, post tot revolutiones annorum, in diebus

1) Wird gegen das Jahr 300 angesetzt. Erwähnt von Greg. Tur. Gl. conf. c. 65.

96

Karoli Magni regis et imperatoris in ipsa ecclesia suo nomine dedicata miraculo est divine virtutis inventus quatuor circiter a terra digitis in aere pendere suspensus. Huius quoque reverentissimi sacerdotis duo sancti discipuli et filii spiritales, Donatianus ei scilicet in diaconatus, Domitianus in subdiaconatus officio ministrantes, tanquam á dextris et á sinistris arma iusticie ad faciendam vindictam in nationibus, increpationes

in ydolis,

videlicet

In istis

cum eo venerunt. Quem Domitianum, subdiaconum suum, dilectus Deo pontifex in ipso pie peregrinationis itinere redemptum á supremo nature debito precibus preciosis et precio meritorum de morte revocavit ad vitam; quique ambo post gloriosi patris excessum unus post alium ecclesie Cathalaunice cathedram virtutum studiis et Deo dignis operibus ornaverunt. Tribus his sanctis ac Deo dilectis patribus, postquam prima fidei fundamenta iecerunt, ad domum Dei super edificandam et cultum religionis ampliandum veri dignitatis eorum et sanctitatis heredes tres alii successerunt. primus et quintus ab illis sacer et reverendus enituit antistes Alpinus apud villam Cathalaunici territorii, que Baga dicitur, preclaris natalibus oriundus. secutionis, quo divini iuditii iusta severitas tradidit in captiviHic tempore Wandalice pertatem virtutem Gallorum et in manus inimici pulcritudinem imperii Romanorum, quamvis ob salutem populi sit á Domino reservatus, quia tamen paratus fuit animam suam ponere pro ovibus suis, non est martirii dignitate privatus, quia sicut eum Dominus populo suo, sic ipse Domino populum suum á barbarice conservavit incursu feritatis illesum. temporibus Theodosii iunioris, qui filius Archadii post patruum suum Honorium imperium gubernavit, et ammonitus divine revelationis instinctu ad defensionem Galliarum, quas tunc temporis barbarice crudelitatis procella vexabat, beatissimi prothomartyris Stephani brachium ecclesie Bisonticensi direxit. De quo tunc etiam per omnipotentem clemencie superne virtutem sanguis purissimus emanavit, qui cum multis aliis ecclesiis beato prothomartyri consecratis nostram quoque Cathalaunicam ecclesiam purpuravit.

3

Floruit autem

Post hunc autem beatissimum virum de cursu vite temporalis ad gaudia permansura translatum, venerabiles fratres et sanctissimos patres ex Aquitanie provincia et Lemovica civitate nonum ab eodem Elaphium et decimum Lendomirum ad regimen ecclesie Cathalaunensium superne disposicionis ascivit instinctu rex inclitus superioris Francie Sigebertus, filius Clotharii, filii Clodovei, qui primus regum Fran

1) Vielmehr 868, worauf Almann von Hautvilliers sein Leben beschrieb. 2) Vielmehr der Hunnen, 451. 3) Hier schliessen sich Blatt 98 und

99 an.

chorum Galliam abstulit imperio Romanorum et se cum gente sua regi regum subdidit et imperatori cunctorum, Christi babtismum suscipiens á beato Remigio archimandrita Remorum. In sex ergo patribus istis, predictis videlicet et tribus annotatis subsequenter á nobis, Cathalaunensis ecclesie dignitas et antiquitas reverenda consistit, quoniam primi tres inibi religionis et fidei primordia fundaverunt, reliqui vero tres á prioribus edificatam domum Dei sacris doctrinis, exemplis et miraculis ornaverunt. Hoc etiam nobilissimus contemporalium virtutum titulis et privilegiis gratiarum Haimo tricesimus et septimus ab his episcopus breviter et elegantissime comprehendit duobus versiculis in tabula principalis altaris, continente sex eorum imagines depictas, auro scintillante descriptis. Horum versuum primus tres primos exprimens ita dicit:

Hii fidei nostre plantatio prima fuere. Secundus tres subsequentes ita distinguit:

Hi fidei plantam virtutibus excoluere. Hic Haimo fuit patris mei germanus ille clarissimus, carissimus patruus meus et nostri generis decus, qui me divinis obsequiis dedicatum matris ab utero, tuis á puero raptum é thalamis educavit sub ala lateris, litteris imbui fecit et postmodum sacra pontificalis manus impositione, depositione mistica capillorum, mentem á secularis vite superfluitate denudans tam me sortitum Domino, quam ipsum esse sortem meam et partem hereditatis ostendit, et funes michi preclaros extendit in fines. Ipse quidem in episcopum consona cleri et plebis áclamatione (sic) promotus, cum apud Deum et homines quod est inter multos invenire perrarum, exhibuisset se tam gratiosum affluentia naturalium bonorum quam donorum spiritalium eminentia gloriosum, et pene foret in culmine perfectionis inventus, preventus mortis invidia in ipso flore tam etatis quam honestatis ablatus á nobis est et, ut credimus, ad meliora translatus; set permanet et dulce respirat in nobis virtutum suarum suavissimus odor longe lateque diffusus, et fumus aromatum eius adhuc pie recordationis elicit lacrimas ab oculis plurimorum. Cuius ob memoriam quid mirum si michi lacrimis oculi fluant, cum alii fleant? Ecce quia pro eius recordatione concaluit cor meum intra me et in meditatione2 mea exarsit ignis, et quia dolor meus renovatus est, obmutescere placet et silere, cum et iam dictorum terminare presentem et aliam epistolam totam expostulet multiplicitas dicendorum. Verum quamvis sit utrique nostrum dolor iste communis, quia est in utroque dissimilis, cum et tu multa de eo multum audire desideres et obedire non possim, quantum possum pro solatio satisfacio tamen, in episcoporum Cathalaunensium cathalogo3 quotus

1) Von 1151 bis 1153. 2) 'et imeditatione' Hs. 3) 'cathalago' Hs.

Neues Archiv etc. XVI.

7

extiterit, vitam et mortem, idest mores, tempus et diem dormitionis eius in Christo paucis intimando versiculis et faciendo finem in tanti viri laudibus infinitis.

Cathalaunorum meritis antistite primo

Enituit quintus et quinquagesimus Haimo,
Qui licet ad summos iuvenis venisset honores,
Maturos habuit et dignos presule mores,
5 Cui speciem licet egregiam constaret1 inesse,
Virtutum titulis studuit speciosior esse.

Sanguine clarus erat, set honeste gratia vite
Plus ornavit eum, quam gloria stirpis avite.
Sol erat in signo duodenus habente sagittam,
10 Cum pater insignis meruit post funera vittam.
Antepenultima lux, nox dicí digna, Novembris
Invidit capite sublato gaudia membris.

31 (fol. 115) enthält nur einen Rhythmus zu Ehren der Märtyrer Rufinus und Valerius: 'De sanctis martiribus nostris, quia tantis in periculis invocati fuerunt á me suppliciter, et in tanta michi miseria misericorditer affuerunt, scribere placuit et mittere tibi laudes, triumphalem eorum passionem sub elegantia rithmica continentes'.

32 (fol. 116) an seinen Neffen Rainaud, den Sohn seiner Schwester. Lange habe er ihm nicht geschrieben, weil ihn zur Strafe seiner vielen Sünden, besonders der Leichtfertigkeit, eine 'febris acuta' gepackt hatte. Da nahm er seine Zuflucht zu einer alten Frau: ad cuiusdam maturioris etatis tecta matrone, que sapiens et docta rerum investigare naturas, ab of ficio suo nomen accepit, et ex collata sibi gratia periciaque tam usu quam arte collecta, consuevit contra morborum infestationes consilio pariter et auxilio subvenire'. Sie erkennt die Ursache der Krankheit in quodam sibi familiari speculo', was auf den noch heutiges Tages nicht unbekannten Zauberspiegel zu deuten scheint, vielleicht aber nur ein bildlicher Ausdruck sein mag, und schreibt vorzüglich eine angemessene Diät vor. Sehr ausführlich, aber recht hübsch ausgeführt, wird nun der ganze Kampf mit der Krankheit dargestellt unter dem Bilde eines feindlichen Angriffes auf eine Stadt, welche dem Untergange schon ganz nahe ist, endlich aber doch durch Gottes Barmherzigkeit gerettet wird. Ich hebe daraus nur die Klagen hervor über die Herrlichkeiten, welche er schon glaubte verlassen zu müssen, ganz in Uebereinstimmung mit den früheren Schilderungen:

'Heus ubi sunt solacia propinquorum, amicorum consilia, societas convivarum, elegancia ministrorum, poculorum et ciborum exquisita varietas atque suavitas, blanda garrulitas

1) 'cum staret' Hs. 2) Wohl statt 'concilia'.

« السابقةمتابعة »