صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني
[ocr errors]

genitricis confirmavi. Parrochiam ad Sanctam Petronellam cum dote et ecclesiam ad Houilin cum dote et ipsarum ecclesiarum termino antiquitus praefinito cum decimatione de omni beneficio Dietpoldi marchionis infra Viscaha et Litaha posito ex omnibus villis pertinentibus ad ecclesias Heimburch, Sanctam Petronellam, Houilin, Aschirisprucca cultis et postmodum colendis, quibus primo* investita est hçc ecclesia a pię memorię Altmanno episcopo, et decimationem de Haselauva et de Diuptal,1 que infra terminum sunt Sanctę Petronelle, et ultra Danubium Liubmannisdorf et Wizilinisdorf tres mansos, quos domnus Sighardus Aquilegensis patriarcha domno Altmanno episcopo in concambio tradidit cum decimatione de eisdem villis. Parrochię in loco, qui dicitur Chotans, apud Grie terminus est:2 de Chalchgrůbi usque in Obizarbach, de quo super Suarzinperch usque ad quandam villulam Narchonis, 5 que infra eundem terminum est, inde usque in amnem, qui Fuistriz dicitur, de hinc ad praedium cuiusdam nobilis Gerunc dicti pertinentis ad vicinam parrochiam Wîtin, inde ad quorundam praedium Ottonis et Perhtoldi, marchionis Leopaldi ministerialium, que sunt infra praedictę parrochie terminum, inde in amnem, qui Scyi 10 vocatur, et omnem circumiacentem silvam cultam et incultam usque ad caput rivi minoris Chremise, de minori Chremisa usque ad maiorem Chremisam versus Boemiam silvam11 ultra Chremisa positam, deinde iterum eandem silvam 12

11. a
Folgt engere Schrift.
Chremise, de minore auf Rasur.

4

[blocks in formation]

9

Das folgende caput rivi minoris

Schwarzberg westlich von Oetzbach. 5 Mit Raxendorf zu

[ocr errors]
[ocr errors]

7 Klein-Gerungs nörd

1 Ein seit dem 15. Jahrhunderte verschollenes Dorf am rechten Ufer der Donau, das einst nahe an der Donau unweit Ellend oder Croatisch-Haslau gelegen war, später aber nicht mehr zu Petronell, sondern zu Fischamend eingepfarrt war (Bl. f. Landesk. XVI, 161 f.). Daselbst sass auch ein bisher unbeachtet gebliebenes Rittergeschlecht, das 1275 zum erstenmale erwähnt wird. Karlin, S. 177. Zur Grenzbestimmung dieser Pfarre ist auch noch heranzuziehen Karlin, 52 nr. 216. 3 Oetzbach südöstlich von Kottes. identificieren. 6 Feistritz bei Heiligenblut. lich von Martinsberg V. O M. B. 10 Dieser Waldbach ist zweifellos der bei Klein-Bertholz entspringende und südwärts fliessende Waldbach. Diesen entlang gieng die Grenze südwärts, entfernte sich dann von demselben und gieng quer durch den Wald ostwärts bis zum Ursprunge der Kleinen Krems, von welcher sie sich direct nördlich bis an die Grosse Krems und über diese noch hinaus wendet. 11 Hier weichen die Grenzangaben des Cod. traditionum A. ab (Karlin, S. 53). Die Angabe vorliegender Urkunde ist jedoch genauer und logischer. 12 Durch den Wald nördlich von der Grossen Krems gieng die

-

[ocr errors]

[ocr errors]

8 Ottenschlag.

9 Klein-Bertholz.

d

cultam et incultam usque ad cavum lapidem, qui linqua rustica Tiuvelischirche 13 dicitur, et rursum quo minor Chremisa maiorem Cremisam influit, terminatur. Parrochie ad Chuluib terminus: versus occidentem inter allodium marchionis Leopaldi et quorundam nobilium descendens a montanis in Cebirmar, inde ad Smidibach, iuxta quem rivum ascendit ad villam Smidibach, inde vadit Sceit ad villam Heimonis, de hinc ad Moissinbach, quem descendit ad rivum Huriwin, et hunc usque ad Syrniccha, quem descendit ad Radwanesbach, et hunc ascendit usque ad tumulum, qui excrevit super Wagreim, inde eandem altitudinem vadit ad caput Edilize, inde ad proximum montem, qui pertinet ad Houestat, hinc descendit iuxta Chrebizbach in Pielaha, quam transit recto limite ad Scintlecca inter duo allodia marchionis Otachari et Pilgrimi, inde recta linea ad Richinsceit, deinde ad caput Pielaha, inde per altitudinem montanam transit super Steinperc et de Steinbere inter allodia marchionis Leopaldi et quorundam nobilium revertitur in rivum Cebirmar. Quicquid infra hec culti et inculti, ad ecclesiam Chuliub pertinet. Parrochia ad Pyricha* terminum versus occidentem Treisimam fluvium ab ortu suo usque ad villam Sancti Ypoliti habet, deinde viam septentrionalem, que ducit de Sancto Ypolito ad Mehtyris per villam Wagreim et per silvam, que vocatur Uorahach, deinde ad villam* Sibihirtin, deinde inter duo allodia Williberti et Waltonis in villam Tuirin, versus orientem Persniccham ab ortu suo usque ad villam Tuirin, versus australem partem semitam, que vocatur Pechstich, inter confinia allodiorum marchyonis," Haderici et Rudolfi et ita versus Carinthiam. Quicquid infra hos terminos est culti et inculti, ad parrochiam Pyricha pertinet. Insuper ad Mûre est ecclesia sanctę Marię cum omni sua et ibidem et ad Ursprinch dote et decimatio sine divisione ex praedio inibi sito nobilium Ekkeberti, Dietrici, Udalrici et Herimanni fratrum collata traditione. Si quis igitur ex his, que ego Udalricus dei gratia episcopus Pataviensis vel antecessor meus aut aliquis aliorum sanctę Marię et fratribus deo in Kote

11. d Folgt eine grössere Schrift.

Grenze ostwärts bis zur sogenannten Teufelskirche. 13 An der Grossen Krems nördlich von der Ruine Hartenstein. Es kann nur diese darunter verstanden werden, obwohl noch eine zweite Teufelskirche am Ursprunge des Götschenbaches zwischen Traunstein und Rappottenstein besteht. Von der Teufelskirche an gieng die Grenze bis zur Einmündung der Kleinen Krems in die Grosse Krems und dann längs der Kleinen Krems aufwärts. Ueber die Besitzerwerbungen in dieser Gegend vgl. Font., 2, VIII, 4 nr. 2, 21 nr. 72 u. 73, 31 nr. 116, 52 nr. 215 u. 216 u. die Urkunde von 1171 Mai 1 (nr. 50).

wigensi loco militantibus contulimus et confirmavimus, aliquid abstulerit, inminuere vel infringere temptaverit, vinculo sit anathematis obligatus ac nisi cito resipuerit, divini examinatione iudicii perpetuo sit damnatus. Data anno ab incarnatione domini MXCVI, indictione IIII.

12.

1098 April 3, Rom, Lateran.

Papst Urban II. nimmt das Stift Göttweig in seinen Schutz auf, bestätigt dessen Besitz und verleiht ihm benannte Rechte.

Orig. (A), Perg. Bleibulle an einer gelb-violetten Seidenschnur, welche durch 4 Löcher in dem Buge durchgezogen ist; Codex C, f. 216 (B).

Karlin, 257 nr. 5 (irrthümlich zu 1099 April 3 eingereiht); Sickel, Monum. graph., Fasc. V, Tafel 4, Facsimile; Sickel, Die Texte d. in d. Mon, graph. enth. Schrifttafeln S. 74. Jaffé, Reg. 2. A. nr. 5698; M. G. SS. XII, 242 c. 40 reg.

Die Schrift ist die curiale Cursive. Die Vereinbarung der angegebenen Theile des Datums bietet Schwierigkeiten, da das Jahresdatum einerseits und das Pontificatsjahr und die Indiction anderseits differieren. Letztere weisen nämlich auf das Incarnationsjahr 1098. Die Schwierigkeit lässt sich auch nicht durch ein früheres Tagesdatum als das auf Rasur befindliche III. nonas beheben, da aprilis nicht auf Rasur steht. Sie wird jedoch gelöst durch Annahme des Calculus Pisanus, nach welchem für den 3. April 1098 des Incarnationsstiles der 3. April 1099 des Annuntiationsstiles gerechnet wurde (Grotefend, Zeitrechnung I, 9, nach welchem unter Urban II. dieser Calculus in der päpstlichen Kanzlei in Gebrauch war). Die Indiction VI. ist die Bedanische (Grotefend, Zeitrechnung I, 93), welche nach dem Incarnationsjahre berechnet ist.

§ Vrbanus episcopus, servus servorum dei venerabili filio Hartmanno Goteguigensi abbati eiusque successoribus regulariter promovendis in perpetuum. Pie postulatio voluntatis effectu debet prosequente compleri, quatinus et devotionis sinceritas laudabiliter enitescat et utilitas postulata vires indubitanter assumat. Quia igitur dilectio tua ad sedis apostolice portum confugiens eius tuitionem devotione debita requisivit, nos supplicationi tue clementer annuimus et Goteguigense monasterium, cui deo auctore presides, cum omnibus ad ipsum pertinentibus sub

b

[merged small][ocr errors]

Folgt ein 130 mm breiter Zwischenraum für das Siegel.

12.

a Pi auf Rasur.

b Folgt eine kleine Rasur.

f

d

tutelam apostolice sedis excipimus. Per presentis igitur privilegii paginam apostolica auctoritate statuimus, ut quecunque hodie idem cenobium possidet sive in futurum concessione pontificum, liberalitate principum vel oblatione fidelium iuste atque canonice poterit adipisci, firma tibi tuisque successoribus et illibata permaneant. Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat idem monasterium temere perturbare aut eius possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura salva Pataviensis episcopi canonica reverentia, cui tamen omnino non liceat exactionem aliquam vel consuetudinem, que regularium quieti noceat, irrogare. Nec episcopo autem nec abbati ipsi nec persone alicui facultas sit cenobii bona in feudum sive beneficium sine consensu meliorum fratrum personis aliquibus dare, vel modis aliis alienare. Sane sepulturam eiusdem loci omnino liberam esse decernimus, ut eorum, qui illic sepeliri deliberaverint, devotioni et extreme voluntati, nisi forte excommunicati sint, nullus obsistat. Laicos sive clericos seculares ad conversionem suscipere nullius episcopi vel prepositi contradictio vos inhibeat." Obeunte te nunc eius loci abbate vel tuorum quolibet successorum nullus ibi qualibet surreptionis astutia seu violentia preponatur, nisi quem fratres communi consensu vel fratrum pars consilii sanioris secundum dei timorem et beati Benedicti regulam elegerint. Si qua igitur ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitutionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat reamque se divino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore ac sanguine dei et domini redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat atque in extremo examine districte ultioni subiaceat. Cunctis autem eidem loco iusta servantibus sit pax domini nostri Iesu Christi, quatenus et hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum iudicem premia eterne pacis inveniant;'

e Das letzte e auf Rasur.

12. ei auf Rasur. do auf Rasur. f Das zweiten über dem vorausgehendens nachgetragen, über dem u eine kleine h Nach o eine kleine Rasur, wahrscheinlich i Das letzte t auf Rasur sowie die folgende

Rasur. 8 ibeat auf Rasur. stand hier noch ein d vor l. Interpunction.

-

amen; amen. Scriptum per manum Petri scriniarii sacri palatii (R.)

k

m

(BV.)1

Datum Laterani per manum Iohannis sanctę Romanę ecclesię diaconi cardinalis III. nonas aprilis, indictione VI, anno dominice incarnationis MXCIX, pontificatus autem domini” Vrbani secundi papę anno XI.°

Die Bleibulle (35) zeigt die Namen des Apostel auf der Apostelseite, und zwar links; S | PE | RVS, rechts: S| PAV | LVS, auf der Namenseite des Papstes: VRBA | NVS · II. | · PP.

13.

[1094-1099 Juli 29.]

Urbanus servus servorum etc. [Hartmannum abbatem Gottwicensem] Gebehardo1 Constantiensi venerabili episcopo in apostolica legatione adiutorem constituit.

Vita Altm. I. in M. G. SS. XII, 241 c. 40 aus Cod. auf Perg. 602 d.

k. u. k. Hofbibl. in Wien; Jaffé, Reg. 2. A. nr. 5764

Die chronologische Einreihung dieser Bulle, welche nur mit den ersten Worten der Intitulatio und einem kurzen Regest in die Vita Altmanni I. vom unbekannten Verfasser derselben, dem sicher noch das Original vorlag, eingeschoben wurde, ist einerseits durch die Wahl des Abtes Hartmann c. Anfang October 1094 und anderseits durch den Tod Urbans II. 1099 Juli 29 gegeben.

14.

[c. 1099.]

Bischof Ulrich I. von Passau bestätigt dem Stifte Göttweig den Besitz der Pfarre Kilb sowie den dazu gehörigen Zehent.

Orig. (A), Perg. Siegel mittelst Perg.-Streifen kreuzweise eingehängt; Copie in Cod. C f. 149 (B).

12.

Karlin, 256 nr. 4 (unvollständig).

k Im Kreisringe der Rota steht von der Hand des Papstes mit gleicher Tinte wie der Text in gewöhnlicher Minuskel geschrieben: · + le + gi+firma + vimus. 1 Benevalete mit gleicher Tinte wie der Text gezeichnet. m III. nonas auf Rasur. n Gekürzt doni. Datumszeile ist von anderer Hand geschrieben.

mus

13.

。 die ganze

1 Gebhard III. von Zähringen 1084 †1110, 12. XI (Gams, Series,

ep. 271).

« السابقةمتابعة »