صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

Omnibus in festo beate Katerine et ad diem dedicacionis Capelle in eiusdem virginis honore dedicate devote convenientibus Quadraginta dies de iniuncta penitencia, auctoritate, qua fungimur, misericorditer relaxamus. Datum apud Wiennam III Kld. Julii anno Domini M°CCoLo.

Orig. Pergam. (Rep. Vet. Lit. D. Nr. 55, fol. 29.)

Diese Urkunde zeigt uns, dass ein Glied des Edelgeschlechtes der Greiffensteiner, welches bereits im Klosterneuburger Cod. Tradit. p. 2, Nr.8 vorkommt, eine Capelle zu Ehren der h. Katharina erbaut habe. Es dürfte dies der in einer Urkunde vom Jahre 1255 als Zeuge vorkommende „Ortolfus de Griffenstein" sein (Fischer II, 230). Wie aus einer später vorkommenden Urkunde vom Jahre 1267 sich ergibt, war diese Capelle in ihrem Hause zu Wien errichtet worden, und der Umstand, dass die diesfälligen Urkunden im Klosterneuburger Archive verwahrt wurden, dürfte darauf hinweisen, dass die Besorgung des Gottesdienstes in dieser Capelle dem Stifte übertragen gewesen. Der diese Urkunde (welche der älteste Ablassbrief des Klosterneuburger Archives ist) ausstellende päpstliche Legat hielt sich noch im Jahre 1256 in Österreich auf (Duell. Excerpt. Geneal. fol. 34, Nro. 80. Hansiz. Germ. sacra p. 388). — Das Siegel zeigt die Jungfrau Maria, umgeben von 4 Engelsköpfen (beinahe mit der bei Glafey Specim. Decad. Sigill. Tab. II, Fig. 8, ad pag. 2 vorkommenden Darstellung übereinstimmend). Unterhalb ein Canonicus im langen geistlichen Kleide, in der linken an der Brust angelegten Hand ein Buch haltend, die Rechte zum Segnen erhoben. An der Stelle, wo bei Glafey 1. c. pag. 13, S. Laur-entius steht, liest man hier Ave M-aria. Die Umschrift lautet:

CUNO. S. WIDONIS. SPIRE. PPTUS. ET. CAN. MAGNT.

VIII.

Innocenz IV. beschränckt die Aufnahme in das Chorfrauen-Stift zur h. Magdalena zu Klosterneuburg.

Dat. Assisi 1. Juli 1253.

Innocencius episcopus servus servorum Dei. Dilecto filio N. Preposito ecclesie sancte Marie in Nyumburch ordinis sancti Augustini Pataviensis diocesis salutem et apostolicam benedictionem. Dilectarum in Christo filiarum N. Magistre et conventus ecclesie sancte Marie de Nyumburch ordinis sancti Augustini Pataviensis diocesis supplicacionibus inclinati, presencium tibi auctoritate mandamus, quatinus eiusdem ecclesie facultatibus provida deliberacione pensatis, certum Canonicarum numerum auctoritate apostolica statuas in eadem, eisdem Magistre ac conventui eadem auctoritate nichilominus concedendo, ut absque mandato sedis apostolice speciali, faciente de statuto et concessione huiusmodi mentionem, ad recipiendum aliquam in Canonicam vel conversam ultra numerum a te in ecclesia ipsa statuendum

non valeant coarctari, nisi adeo ipsius ecclesie ampliari contigerit facultates, quod in ea personarum numerus esset merito ampliandus, auctoritate ipsius Sedis in omnibus semper salva. Datum Asisij Kl. Julij Pontificatus nostri anno Vndecimo.

Orig. Perg. Bulla canabino dependet filo. (Rep. Vetus Nr. 9, fol. 2.)

Der österr. Adel betrachtete das Chorfrauenkloster zur h. Magdalena nächst dem Stifte als einen angenehmen Platz zur Versorgung seiner unanbringlichen Töchter, und drängte manchmal durch allerhand Mittel den Convent zur Aufnahme derselben. Diesem Übelstande sollte diese gegenwärtige Bulle, so wie die desselben Papstes von demselben Datum (Fischer II, 223) abhelfen.

IX.

Heinrich von Seveld macht dem Stifte mehrere Schenkungen für
erwiesene Freundschaftsdienste.

Dat. in Seveld. 1255.

In nomine Patris et Filii et Spiritus sancti. amen. A memoria mortalium gesta labi poterunt vniversa, que suo tempore future posteritati sub cyrografo non firmantur. Huius rei gracia nos Heinricus de Sevelde, ministerialis Austrie per successivam humane condicionis inpotenciam nos scientes aliquando morituros, tam presentibus quam futuris significamus per hec scripta, quod cum dominus Chonradus bone memorie quondam venerabilis prepositus Neuenburgensis, et venerabilium fratrum suorum vniversitas ab dileccionem nostri ipsorum quum liberalitatis gracia aliquam partem ecclesiastici ornatus, duas cappas videlicet, talmaticam et subtile et totum preparamentum sacerdotale preter casulam et quitquit ad decorem altaris pertinet scilicet purpuram et pallam et duo linteola parva cum duabus stolis sacerdotalibus nobis pro tempore vite nostre concessissent et nos delectati habere illa ipsis denuo supplicassemus, quatenus eundem ecclesie nostre ad dies nostros, ut supra diximus, comodarent, ut coram nobis divina fierent in eodem, iidemque fratres nostre peticioni favorabiliter annuissent, vnde nos digne ipsorum devocioni respondentes terciam partem molendini in Hedersdorf, que nos contingit, ecclesie Neuenburgensi sine omni contradiccione parentum nostrorum perpetualiter delegavimus libere possidendam. Insuper ut de reddicione predicti ornatus cerciores esse debeant nos defuncto, vineam nostram sitam in Chalenperge dictam Gozroch ipsis per manum filie nostre domine Alheidis et domini Rapotonis de Valchenberch et domini

Hadmari de Werde taliter obligavimus, vt dicta vinea ab omni nostrorum parentum hereditate sit aliena, donec isti fratres suum ornatum vna cum nostro plenario integraliter se gaudeant accepisse. Quod si neglectum fuerit aut obmissum, ipsi fratres predictam vineam in sua potestate tamdiu retinebunt, quandiu ornatus sepe dictus ipsis integraliter non reddatur. Si autem aliquis parentum nostrorum nos mortuo iusticiam habens in vinea premissa et ipsam voluerit rehabere, assignet prefate ecclesie XX libras den. wienn. pro ornatu, et sic prefatam vineam possideat cum quiete. Si vero memorati frates nos adhuc vivente vel non existente ornatum suum cum plenario nostro integraliter rehabebunt, vinea nostra ipsis pro pignore deputata ad nos et nostros parentes libere revertetur. Ut autem cuncta, que premissa sunt, a partibus inviolabiliter observentur, presentem literam nostri sigilli nostrorumque parentum sigillorum munimine confirmatam eidem ecclesie dari fecimus in signum evidens et cautelam. Huius donacionis testes sunt, Dnus Ulricus decanus, dnus Vlricus de paumburch, d. Pabo, d. Ortolfus, d. Otto, d. Otto hospitalarius, d. Wernherus, d. Waltherus, clerici d. Pilgrinus, d. Dietmarus Merlo. D. Hainricus de Ruchendorf, d. Dietricus officialis, d. Marchardus, d. Hainricus de Gawats milites, hainricus de Molt, Otto de harroz, Ortolfus Levbaner, Gotfridus,Otto cellerarius, herbordus, Chunradus tornhere servi et alii quam plures. Datum in Sevelde anno domini MCCLV.

E Chartulario Archivi Nr. III, fol. 65.

Die Zeugen sind hier in „milites und servi“ (armigeri) geschieden. Der als Otto Cellerarius vorkommende Zeuge ist herzoglicher Diener, da der Kellermeister des Stiftes „Rudigerus de Vienna“ hiess.

X.

Der päpstliche Nuntius,Peter von Pontecorvo quittirt über den empfangenen päpstlichen Zins von acht Jahren.

Dat. Klostern. 18. April 1256.

Omnibus Christi fidelibus presentes literas inspecturis Petrus de Pontecorvo Capelle domini pape clericus apostolice sedis nuncius salutem in Domino. Universitati vestre tenore presencium innotescat, nos a venerabilibus patribus preposito et conventu Newnburgensis Monasterii Patawiensis diocesis pro censu octo annorum proximo preteritorum, in quo dictum monasterium Romane ecclesie tenebatur, XXXII. sol. breves wienn. monete pro octo bitanciis aureis pro domini

Pape camera recepisse, conputatis pro quolibet denario aureo L. den. monete supradicte, salvo tamen, si dictum monasterium ad censum huiusmodi persolvendum pro majori vel minori tempore teneatur, ut pro ipso romane ecclesie satisfaciat, sicut fuerit faciendum. In cuius rei testimonium presentes literas nostri sigilli munimine fecimus roborari. Dat. XIV. Kal. Maii in eodem Monasterio Anno gracie M° CCLVI. Pontificatus domini Alexandri pape IIII anno secundo.

E Chartulario Archivi III, fol. 116, b.

Als Innocenz II. 1107 das Stift in päpstlichen Schutz genommen, hatte er die Bedingung hinzugefügt: Ad indicium autem percepte huius a Romana ecclesia libertatis vnum Bizantium nobis nostrisque successoribus annis singulis persolvetis. Vorliegende Urkunde weist einen 8 jährigen Ausstand dieser Zahlung nach, und dient zugleich zur Bestimmung des Münzwerthes dieser Zeit.

XI.

Propst Nicolaus von Klosterneuburg verleiht Bernhard von Schweinbart zwei Lehen daselbst.

Dat. 26. Juli 1257.

Nos Nicolaus dei gracia prepositus in Nuinburch presentibus profitemur, quod cum dominus Wernhardus de Swinwart Miles et postea confrater noster existens in habitu seculari de duobus beneficiis in Swinwart, nam in vno illorum beneficiorum est domus sua erecta, IX. solidos servici nostre Ecclesie multo tempore detinuisset, immo solvere contumaciter neglexisset adeo, quod penis infinitis accrescentibus per iustas questiones eadem beneficia nostre ecclesie vacaverint, nos precibus dicti confratris nostri Wernhardi in suis extremis lacrimabiliter inclinati filio suo, domino Wernhardo, per cuius manum voluntariam nostre ecclesie idem frater Wernhardus Vineam dictam Viltz dedit in extremis constitutus, predicta duo beneficia iurisdjtioni nostre diu adivdicata dedimus liberaliter iure purchrecht et suis heredibus in futurum, ita, quod coheredes sui nil iuris habeant in eisdem, idem Wernhardus et sui heredes nostre ecclesie servient de ipsis beneficiis IX solidos memoratos, quos tamen ipsi domino Wernhardo pro beneficio tantum contulimus personali, Super quo hanc litteram prefato domino Wernhardo et suis heredibus pro testimonio fecimus exhiberi, promisit etiam se nobis et ecclesie nostre fidelitatem debitam servaturum. Testes sunt Dominus Ortolfus de Griffensteyn, Dominus Otto hospitalarius, Dominus Livpoldus plebanus de Sancto

loco, Dominus Ditricus officialis et alii quam plures. Datum VII. Kl. Augusti Anno gratie M° CC LVII.

Orig. Perg. (Repert. Vet. Nr. 1, fol. 308.)

Das Siegel, (welches schon Nikolaus Vorgänger Konrad gebrauchte) findet sich bei Hanthaler Recensus Arch. Campilil. Tab. XIV, Nr. 6 abgebildet. — Der jüngere Bernhart von Schweinbart erscheint noch in einer andern Urkunde vom J. 1280 als Zeuge (Fischer II, 281).

XII.

Nikolaus, Propst von Klosterneuburg, verleiht Heinrich von Stoizendorf das verödete Gut zu Grawarn gegen einen jährlichen Zins.

Dat. s. 1. 17. Mai 1258.

Nos Nicolaus dei gracia Prepositus et Conventus in Newnburch presentibus profitemur, quod Henrico de Stoyczendorf predium nostrum in Grawarn, quod multo tempore in solitudinem est redactum, contulimus nomine Purchrecht, ita, quod de huiusmodi predio et de duobus urtulis in Stoyzendorf nobis et ecclesie nostre tres solidos denariorum in festo s. Michahelis singulis annis solvat et post mortem dicti H. si absque liberis decedat ad nostrum monasterium predicta bona sine questione qualibet revertantur. Super quo presentem literam nostris sigillis roboratam eidem H. pro testimonio fecimus exhiberi. Testes sunt D. Vlricus de poumberch, d. Ortolfus de griffenstey, d. Otto de Arnsperg, d. Wisento de sancto loco, d. Arnoldus gener suus, Dietricus filius eiusdem, d. Albero de povmgarten, Piligrimus de Polan, Vrlengus de Egenburch civis et alii quam plures. Datum anno gracie M° CCo LVIII. XVI. Kl. Junii.

E Chartulario Archivi Nr. III, fol. 53, a.

Über Grawarn siehe die meisterhafte Abhandlung Feil's in Heider's trefflicher Monographie über die romanische Kirche zu Schöngrabern. Wie Grawarn an Klosterneuburg gekommen, berichtet der Cod. Trad. Nr. 597, pag. 135.

XIII.

Propst Nikolaus von Klosterneuburg verleiht Heinrich von Stoizendorf den Hof daselbst.

Datum s. 1. 17. Juli 1258.

Nos Nicolaus dei gracia Prepositus in Newnburch et universum capitulum ibidem presentibus profitemur, quod cum Heinricus de Stoizendorf haberet ius in vilicacione in eadem villa et super hoc

« السابقةمتابعة »