صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

Monius in commentario non nullos carmini παραλλήλους facit Gregorii locos, e quorum numero hos transcribimus: V. 9; Recedente caritate torpor frigidae mentis accipitur. Moral. 33, 5. V. 14; Die Gegenstellung intra und extra braucht Gregor oft, z. B. Moral. 25, 19: Deus alios ad ea, quae sunt intrinsecus, trahit, hos accendit interna appetere. Ibid. §. 20: intus vigilandum est.

[ocr errors]

Tu Trinitatis unitas. Tr.

Thes. I. p. 35. II. p. 381. Matutinus.

Non semel mentio iniicitur carminis ab Hincmaro. Loco infra allato p. 48 addimus alios p. 424: Et sanctus Ambrosius in hymno catholico dicit: Tu Trinitatis unitas, orbem potenter qui regis. p. 511: Unde idem in alio hymno Tu Trinitatis unitas, orbem potenter qui

dicit Ambrosius:

regis.

Mone I. p. 380: Der Behandlung nach ist das Lied von Gregor dem Grossen. (?)

Cod. Rhenov. 111. saec. X (R). Mone (Hs. zu Stuttgart Brev. No. 101. Hs. der Stadt Trier 1404. 9. Jahrh. M.) Stephenson (S).

2. M. quae. 4. M: quae kann stehen ohne Elision nach v. 8, doch scheint mir quas besser. Sequimur codicum scripturam. 5. R. S. nam, ut Brev. Thierhaupt. saec. XII. 8. M: Für das Versmass wäre medelas besser. Non adeo accurate observat carmen leges metricas. 12. M: gloriae hat hier keinen recht passenden Sinn, die ursprüngliche Lesart wird wohl gratiae gewesen sein. Dieselbe Verwechselung beider Wörter kommt in No. 273 (Immense coeli conditor) v. 10 vor. Gloria optime convenit illi, qui solus habet potestatem in terra dimittendi peccata, quem glorificaverunt homines in diebus carnis suae Matth. IX. 6-8. 13. R. S. nec. 15. R. ne. S. et duo codices Monii et. Recipienda est in textum scriptura.

P. 5. nam.

Summae Deus clementiae. Tr.

Thes. I. p. 34. Matutinus.

Hincmar. de non trina Deit p. 511: Et sicut dicitur Pater et Filius et Spiritus Sanctus trinus in personis et unus Deus in potentia et deitate ut beatus dicit Ambrosius: Summae Deus clementiae Mundique factor machinae, Unus potentialiter, Trinusque personaliter.

Conspirat cum scriptione nostra Cod. Rhenov. 111. saec. X. et Brev. Constantiense. Nam quod scribunt summe,

[ocr errors]

non est quod moneamus idem esse atque summae, quod metro congruum est.

Ales diei nuntius. Tr.

Thes. I. p. 119. II. 382. III. 282. Matutinus.

Cod. Rhenov. 111. saec. X (R). Brev. Aberdon. (Ab). Editio Faust. Arevali Romae 2 Voll. 4. (Ar). Editio novissima eaque optima, quam curavit Theod. Obbarius Tubingae 1845. 8. (Obb.)

6. R. Ab. sopore desides. Ar. aegro sopore. 7. R. casteque recte et sobrie. 10. R. Ab. sobrie.

6. P. Ca. aegro sopore desides. 7. Ca. castèque recte ac sobrie. 10. Ca, sobrie. 13. P. Ca. discute.

V. 1-4. Uti visum est Obbario (Add. p. 310 sq.) optime Prudentium illustrat F. Osannus in commentatione de gemma sculpta Christiana (Gissae 1843. 4.) p. 13. Repraesentatur enim in hoc monumento Mercurius biga vectus, cui duo galli gallinacei iuncti sunt, idque ad seriora tempora, ad christiana referendum esse inscriptio γρηγορεῖτε docet (Matth. 25, 13. Marc. 15, 35. Luc. 21, 35.) Prudentius: Vigilate iam sum proximus. Ut brevi dicam, Osanno probabile est, Christianos veteres Mercurii vxorúμTου munera atque imprimis gallum, Deo sacratum et attributum ad Christum retulisse. Similia placuerunt Raoul - Rochette Antiquités Christianes peintures du catacombes p. 9 et ipse placent Obbario. Mihi difficilia sunt ad credendum. Nam gallus diurnae lucis praeco, Christianis non ob Mercurii sed propter Petri apostoli poenitentiam avis erat mystica, ne dicam sacra. Adeas locum Ambrosii in galli significatione Christiana constituenda palmarem p. 4.

Nox et tenebrae et nubila. Tr.

Thes. p. 120. Ad Laudes.

Monius I. p. 377 carmen legit in membrana Trevirensi No. 1404. saec. IX (T). Mihi patuit codex Rhenov. 111. saec. X (R). Brev. Aberdon. (Ab). Arevalus (Ar). Obbarius (Obb).

6. T. speculo, war der lingua rustica einerlei mit spiculo. 8. M: Der Ablativ nitente ist wohl die richtige Lesart, denn die jetzige rührt aus der alten Schreibung nitentissideris her, was aber in der Bauernsprache nitente sideris heissen kann. 9. M: solum muss nach dem ganzen Inhalte des Liedes solem heissen, doch steht diese Lesart in keinem Texte. Et vox solum aptissimum aperit sensum. Quod ad codices Prudentii, scripturae nitenti et

solem minime favent, 11. Omn. Prud. Codd. discimus. Ab. omitt. et: M. Ab. lux. Concordant cum Thesauro P. et Ca.

Lux ecce surgit aurea. Tr.

Thes. I. p. 121. Matutinus.

Cod. Rhenov. 111. saec. X (R), Brev. Aberdon. (Ab). Arevalus (Ar). Obbarius (Obb). Brev. Const. (C).

2. R. fatiscat. Obb. facessat. 10. R. nec

11. Ab. oculi nec. 12. Ab. nec.

2. Ca. P. fatiscat.

Aurora iam spargit polum. Tr.

Thes. I. p. 56. Matutinus.

nec.

Cod. Rhenov. 111. saec. X. Ca. et P. conspirant

cum Thesauro.

Post matutinas laudes. 0.

Thes. I. p. 44. Ad Laudės.

Cod. Rhenov. 91. saec. XI. 2. trinitatis. V. 9. 10. cf. VI, 23. 24. orabo mente Dominum, orabo simul spiritu.

Aeterna coeli gloria. T.

Thes. I. p. 55. II. 381. Ad Laudes.

Cod. Rhenov. 111. saec. X (R). Mone I. p. 215. (Hs. zu Stuttgart Brev. 101. 15. Jahrh.)

Mone 1, c. Da dieser Hymnus ein alphabetisches Akrostich ist, indem seine Verse mit der Reihenfolge des Abeces anfangen, so hat sich die Kritik darnach zu richten, was bis jetzt übersehen wurde. 3 und 4 haben gleichen Anlaut, der Strophenabtheilung wegen. 7. flagrans que, alle Texte, flagrans et ist der Vorschlag von Clichtovaeus, besser scheint mir flagranter. 9. ortus haben alle, nach der Grammatik. Die Schreibung hortus geht aber in eine frühe Zeit zurück. Die Lesart natus bei Bebel kann auch falsch gelesen sein für hatus, was etwa auf altus hinführt, 10. sparsamque haben alle, das Akrostich fordert ipsamque lucem, d. h. die Sonne; sparsamque hat keinen Sinn. (?) 11. cadit alle; die Schreibung kadit ist alt, wie karus für carus. 15. fine diei, alle, gegen das Versmass. Fabricius hat temporum, gegen den Sinn. (M. finito die.) 18. sensibus, scheint aus 13 wiederholt, besser ist mentibus, welches mit alta oft verbunden wird. 20. tunc A. (Stuttgart.) allein richtig,

alle andern haben quo oder qua, wozu extat nicht gut passt. Dem Sinne nach sind immer zwei Strophen ein Ganzes, wonach die Doxologie eine nathwendige Ergänzung dieses Liedes ist. Der Hymnus gehört in das 5. oder 6. Jahrh., das Wort tonantis v. 3. spricht mehr für das 5. Jahrh.

Auch dieses Lied war für die getauften Katechumenen bestimmt, wie der V. 17. anzeigt: fides primum quaesita radicet etc., daher ist auch v. 11. auf das Heidenthum und 12. auf Christus und die Taufe (illuminatio) zu beziehen, und die Worte manens nox saculi v. 13. 14. sind eine Anspielung auf die österliche Zeit und die Jünger zu Emmaus, welchen die Täuflinge hier gleichgestellt werden.

Profecto ad verum accedere videtur, hymnum esse in abcedariis. Tamen non praetermittenda sunt, quae alia suadent. Litera C. bis occurrit: contra desideratur litera V. Scriptura ipsam que ne unum quidem codicem habet patronum. Et Rhenovienses sparsamque. Hanc lectionem sensu carere, temere iudicatum est et inconsulte. Spargere de ortu solis vel aurorae est yox sollemnis ac celebris. Virgil. Aen. 9, 459. 4, 584: Et iam prima novo spargebat lumine terras. Silius 5, 56: diem sparsere solis equi. Et in aurora iam spargit polum. aurora iam spargit polum. Porro tunc v.

ipsis hymnis: 20. una commendatur membrana eaque saeculi decimi quinti: saeculum decimum novit scripturam quo. Accedunt hortus et kadit. Nam etsi damus Monio, priscam gentem mortalium ita scripsisse, cum alia minus pobabilia sint, etiam haec nos offendunt.

Tamen carmen abcdarium esse potest, sed non potest trahi ad festivitatem paschalem. Erat Monii, multis atqué idoneis testimoniis comprobare, in non nullis ecclesiis cantatum esse tempore paschali. Libri quos ego inspexi ad unum omnes feriali officio carmen adsignant, neque aliud quid praecipit Breviarium Romanum. Ut est hymnorum interpres nimis argutus et subtilis, Monius in hymno investigat novellam Catechumenorum fidem, paganismi tenebras, discipulos Emmaunta migrantes: ego vero nihil video nisi matutinum carmen, consueta ac simplici vocum serie decurrens. Sententia strophae ultimae apertissima est: primum quaerenda est fides, ex fide nascuntur spes et caritas. 7. Ca. P. et in l. 15. Ca. fine temporum.

lam lucis orto sidere. D.

Thes. I. p. 56. Ad primam.

Non discrepat a nobis Cod. Rhenov. 111. saec. X. Addimus locum e Martene Collect. Nova Vet. Script. et Monum. p. 306 (Antiquae consuetudines canonic. regul. monast. S. Jacobi de Monteforti c. 1): Sciendum quoque, quod in hymno cum Deum precemur supplices dixerint, moderate inclinabunt. Ca. Cs. P. non discedunt a Thesauro.

Ad Secundam. B.

Te oramus altissime

Exorto solis lumine

Christo oriens nomine,
Adesto nobis Domine
Qui regnas in saecula.

Benchoriensium Secunda eadem est hora quae alias vocatur Prima. Quod apparet ex collecta ad Secundam: Exaudi nos Domine supplices tuos, qui, in hac hora prima diei etc. Appellatur hoc officium secundum, cum praecedat officium nocturnum.

Certum tenentes ordinem. 0. Th.
Thes. I. p. 45. Ad Tertiam.

Arevalus: 4. virtutem trini numinis. 5. habitaculo. 9. quo. 10. Nealius coniicit cunctos sc. apostolos. Equidem lego cum Nealio, neque vero apostolos in stropha tertia intellectos velim. Sensus: Itaque omnes, qui hora tertia, Spiritu sancto quondam irradiata, preces fundunt, semper ornat ornabitque pater coelestis aeternis praemiis.

Ad Tertiam. B.
Christi per horam tertiam
Deprecamur clementiam
Uti nobis perpetuam.
Suam tribuat gratiam,
Qui regnas in saecula.

« السابقةمتابعة »