suos in Decium, ait: "Ecce, miser, assasti unam partem, regyra aliam, et manduca eam." Gratias igitur agens et glorificans Deum, dixit: "Gratias tibi ago, Domine Iesu Christe, quia merui ianuas tuas ingredi," et emisit 5 spiritum. Mane autem primo, adhuc crepusculo, rapuit corpus eius Hippolytus, et condivit cum linteis et aromatibus, et hoc factum mandavit Iustino presbytero. Tunc beatus Iustinus et Hippolytus, plorantes et multum tristes, tu10 lerunt corpus beati Laurentii martyris, et venerunt in via Tiburtina in praedium matronae viduae, nomine Cyriacae, in agro Verano, ad quam ipse beatus martyr fuerat noctu, cui et linteum dedit, unde sanctorum pedes exterserat, et ibi iam hora vespertina sepeliverunt quarto Idus 15 Augusti. Et ieiunaverunt, agentes vigilias noctis triduo cum multitudine Christianorum; beatus vero Iustinus presbyter obtulit sacrificium laudis, et participati sunt omnes. Tunc passi sunt Claudius, Severus, Crescentius et Romanus, ipso die quo beatus Laurentius, post tertium 20 diem sancti Sixti martyris. Eodem die Romae militum centum et quadraginta quinque. 1. partem: 'side.' 2. regyra: transitive; 'turn,' as on a gridiron. manduca: 'eat.' 20. Sixti: Pope Sixtus II, martyred three days before St. Laurence. 21. centum . passi sunt. quinque: sc. LIUTPRANDI EPISCOPI CREMONENSIS ANTAPODOSIS Liutprand, or Liudprand, was a Lombard, born about 922. In boyhood he became a page to King Hugo, of Italy, and afterwards as a courtier of Berengar rose to high place and favor, serving as chancellor and as a special envoy to the court at Constantinople, where he dealt with the Emperor Constantine Porphyrogenitus. But later, after a serious falling out with Berengar and his queen Willa, Liutprand transferred his allegiance to the Emperor Otto I, with whom he entered Italy in 961, and by whom he was made bishop of Cremona the next year. He was sent on several missions to the pope, and in 968 was dispatched to Constantinople to ask of the Emperor Nicephorus Phocas his daughter Theophano as bride for Otto's son, a task in which for the time being he had little success. Liutprand wrote three historical works in a most graphic and entertaining style. His mischievous and often malicious descriptions, and his rash use of epithets, as well as his curious habit of using Greek expressions and following them with their Latin translation, give an entirely unique character to his works. The Antapodosis, a history of European affairs between 887 and 949, had for its special purpose, as its quite unepiscopal title intimates, revenge upon his former patrons Berengar and Willa for their alleged later unfair treatment of him. The Historia Ottonis deals with the affairs of state under Otto I from 960 to 964. The Relatio de Legatione Constantinopolitana gives an amusing and vivid picture of the Constantinople of that day and its emperor as seen by a foreigner who suffered insult and long delay on his mission. The text may be found in Pertz's Monumenta Historicorum Germanorum, or in Migne's Patrologia, Vol. CXXXVI. An interesting edition of the Antapodosis was published in Paris in 1514. A JOKING EMPEROR AND A SHREWD SOLDIER Alium quem ipse egit ludum, silentio tegi absurdum esse diiudico. Constantinopolitanum palatium ob imperatoris salutem multorum praesidiis militum custoditur. Custodientibus vero victus censusque cottidianus non 5 parvus inpenditur. Contigit itaque XII. post corporis refectionem in ipso diei fervore una in domo quiescere. Mos denique imperatoris erat, cunctis quiescentibus totum perreptare palatium. Qui cum eodem, die quadam quo XII. memorati loethoeo sese dederant, pervenisset, ligno 10 modico, ut non incallidus, ostii pessulo proiecto, ingrediendi sibi aditum proebuit. Undecim vero dormientibus, ut ars artem falleret duodecimus pervigil stertere ceu dormiens ceperat, contractisque in faciem brachiis, totum quod imperator faceret diligentissime considerabat. In15 gressus igitur imperator, dum obdormire cunctos perspiceret, aureorum numismatorum libram pectori uniuscuiusque apposuit; moxque clam regressus, ostium, ut prius fuerat, clausit. Eo autem hoc egit, quatinus exitati et de lucro gratularentur, ac qualiter hoc accideret non medio20 criter mirarentur. Denique discedente imperatore, qui vigil solus extiterat surrexit, dormientiumque nummos aureos sibi adsumpsit atque reposuit; postea vero quieti sese dedit. Imperator igitur pro hoc ludo sollicitus, post nonam 25 horam XII. hos quos nominavimus ad se venire praecepit, 7. imperatoris: Leo VI, Emperor of the Byzantine Empire, 886- 911. - loethoeo = praebuit; 2 (1). — 16. numismatorum: 'coins.' eosque ita convenit: "Si forte vestrum quempiam somnii visio deterruit aut hilarem reddidit, ut in medium proferat mea iubet auctoritas; nec minus etiam si quid novitatis expergefactus quisquam vidit, ut detegat imperat." Hi itaque, quem ad modum nihil viderant, nil se vidisse re- 5 sponderant. Magis autem super hoc admirati, Conticuere. . . intentique ora tenebant. Sperans igitur imperator hos non rei inscitia sed calliditate aliqua reticere, suscensus est ut qui magis, cepitque nonnulla terribilia reticentibus comminari. Quod qui omnium 10 conscius erat ut audivit, huiusmodi humillima et supplici voce imperatorem convenit: “Þiλáv0pwπe Bacıλeû, filanthrope vasileu, id est humanissime imperator, hi quid viderint nescio; ego tamen delectabile, atque utinam quod persaepe mihi contingeret, somnium vidi. Undecim 15 his conservis meis hodie vere sed non oportune dormientibus, visus sum, quasi non dormiens, vigilare. Ecce autem magnitudo imperii tui quasi occulte ostium reserans, clanculumque ingressa, libram auri adposuit supra pectus omnium nostrum. Cumque imperium tuum quasi re- 20 pedare, sotiosque hac in visione cernerem dormitare, continuo ceu letus exurgens, undecim dormientium aureorum numismatorum libras tuli, meoque in marsupio, in quo una erat, apposui, quatinus ob transgressionem decalogi, ne solum essent XI., verum ad memoriam 25 apostolorum mea una adhibita essent et ipse XII. Visio haec, imperator auguste, bonum sit, usque modo me non deterruit, sed hilarem reddidit. O utinam interpretatio alia imperio tuo non placeat. Nam et me μάντιν καὶ 8. Sperans: 'suspecting.' 9. suscensus. . . magis: i.e. he pretended to be angrier than he really was. 18. imperii: 'imperial highness.' 21. sotiosque: 2 (3).-22. letus: 2 (1).· exurgens: 2 (12).-23. marsupio: 'purse.' -26. ipse ipsae; 2 (1). oviρóroλov mantin ke oniropolon, id est divinum et somnii venditorem, esse liquido patet." His auditis, magno est imperator cachinno inflatus; verum prudentiam huius atque sollicitudinem plus admira5 tus, protinus infit: "Antehac σè ourè μávτiv OνTÈ оviρÓTOλov, se ute mantin ute oniropolon, id est te neque divinum neque somnii venditorem esse audivi. Hanc vero rem nunc ita aperte dixti, ut nihil circuitionis usus esses. Sed quia vigilandi facultatem sive auspicandi scientiam habere 10 non posses, nisi divino tibi esset munere datum, seu verum sit, ut speramus, immo credimus, seu falsum, κaws Aоvкiavós, cathos o Lukianos, id est sicut Lucianus de quodam dicit, quod dormiens multa reppererit, atque a gallo exitatus nihil invenerit, tu tamen quicquid videris, 15 quicquid senseris, quicquid etiam inveneris, tuum sit." His auditis, quanta caeteri sint confusione repleti quantoque hic sit gaudio plenus, eorum quisque in se personas suscipiens, animadvertere poterit. Antap. I. 12. CONRAD I DIES AND ORDERS THE SUCCESSION Septimo denique regni sui anno vocationis suae ad Deum 20 tempus agnovit. Cumque memoratos principes se adire fecisset, Heinrico solummodo non praesente, ita convenit: "Ex corruptione ad incorruptionem, ex mortalitate ad immortalitatem vocationis meae tempus, ut cernitis, praesto est; proin pacem vos concordiamque sectari etiam 25 atque etiam rogo. Me hominem exeunte, nulla vos regnandi cupiditas titillet, nulla praesidendi ambitio inflammet. Heinricum, Saxonum et Turingiorum ducem prudentissimum, regem eligite, dominum constituite. 20. memoratos: 'before-mentioned.' -25. hominem exeunte: 'shuffling off this mortal coil.' - 27. Heinricum: Henry I of Germany, who succeeded Conrad in 918. |