RAIMUNDI DE AGILES HISTORIA FRANCORUM QUI CEPERUNT IERUSALEM

Raymund of Agiles, a clerk in the Provençal army of Raymund of Toulouse, one of the leaders of the First Crusade, wrote an account of the campaigns of this Crusade for his master, naturally emphasizing the part which the Count of Toulouse played in the war, and looking at the events from a Provençal standpoint. As an ecclesiastic, he lays much stress also on the religious side of the struggle, dwelling, for example, at great length on the story of the discovery of the sacred spear. He was, however, as an eye-witness of the events described, one of the most important historians of this remarkable Crusade. His simple, and somewhat diffuse, narrative style represents the manner of the ecclesiastic of the incipient twelfth century.

The text can be found in Migne's Patrologia, Vol. CLV.

THE DISCOVERY OF THE HOLY SPEAR

Itaque, ut diximus, dum nostri conturbarentur, et in desperationem ruerent, divina eis clementia adfuit; et qui lascivientes filios correxerat, nimium tristes tali modo consolatus est. Igitur cum capta esset civitas Antiochiae, usus sua potentia et benignitate Dominus, pauperem 5 quemdam rusticum elegit, Provincialem genere, per quem omnes nos confortavit, et comiti et Podiensi episcopo haec verba mandavit: "Andreas Dei et Domini nostri Iesu Christi apostolus me quater olim admonuit, et iussit ut ad

7. comiti: Count Raymund of Toulouse (or Agiles). — Podiensi episcopo: the Bishop of Le Puy, of which a Latin name was Podium. - 8. mandavit: sc. rusticus.

10

vos venirem, ac lanceam quae Salvatoris latus aperuit, capta civitate, vobis redderem. Hodie autem cum ad pugnam profectus essem extra civitatem cum reliquis, atque comprehensus a duobus equitibus pene suffocatus in 5 regressu fuissem ; quasi exanimis illic super lapidem quemdam tristis recedi: cumque prae dolore et timore, sicut tristis titubarem, venit ante me beatus Andreas cum socio quodam, et multum mihi interminatus est, nisi cito vobis redderem lanceam."

Cumque ab eo comes et episcopus revelationis et visionis apostolicae ordinem requirerent, respondit: "In principio terrae motus, qui apud Antiochiam factus est, cum exercitus Francorum obsideret eam, tantus timor me invasit ut nihil praeter 'Deus adiuva' dicere possem. Erat enim 15 nox, et ego iacebam; nec in tugurio meo erat aliquis cuius consortio refoverer. Cum autem, ut dixi, concussio diutius duraret, et timor meus semper excresceret, coram me duo viri astiterunt in veste clarissima; alter erat senior, rufo canoque capillo, oculi nigri, et convenientes faciei, 20 barba vero cana, et lata atque prolixa, et statura eius media; alter vero iunior, et procerior erat, speciosus forma prae filiis hominum. Et ait mihi senior: 'Quid agis?' Et ego maxime timui, quia nullum adesse sciebam. Et respondi: Quis es tu?' Et ait: 'Surge, et 25 noli timere; et audi quae ego loquar ad te. Ego sum Andreas apostolus. Congrega episcopum Podiensem, et comitem Sancti Aegidii, et Petrum Haimundum de Altopullo, et haec dices ad illos: "Cur negligit episcopus praedicare, ei commonere, et cum cruce quem praefert 30 signare populum? etenim multum prodesset illis." Et addidit: 'Veni, et ostendam tibi Patris nostri Iesu Christi lanceam, quam comiti donabis, etenim eam Deus concessit 6. recedi recidi; 2 (1).-27. Sancti Aegidii: St. Giles. 29. ei: sc. populo.

=

illi, ex quo genitus est.' Surrexi itaque, et secutus sum eum in civitatem nullo circumdatus amictu, praeter camisiam. Et induxit me in ecclesiam beati Petri per Septemtrionalem portam, quam antea Sarraceni Bafumariam fecerant. In Ecclesia vero duae lampades erant, quae 5 tantum lumen ibi reddebant ac si meridies illuxisset. Et dixit mihi, 'Exspecta hic.' Et iussit me assistere columnae, quae proxima erat gradibus, quibus ascendebatur ad altare a meridie; et socius eius a longe stetit, ante gradus altaris. Ingressus autem sub terram sanctus Andreas, 10 produxit lanceam atque in manibus mihi tradidit, et dixit mihi: 'Ecce lantea quae latus aperuit unde totius mundi salus emanavit.' Dumque in manibus eam tenerem, lacrymando prae gaudio, dixi ei: 'Domine, si vis, portabo eam, et reddam comiti.' Et dixit mihi: 'Sine modo, 15 futurum enim ut civitas capiatur. Et tunc venies cum duodecim viris, et quaeres eam hic unde ego abstraxi, et ubi eam recondam.' Et recondidit eam. His ita,peractis, super murum civitatis reduxit me in domum meam, et sic a me recesserunt. Tunc ego mecum recogitans, et pauper- 20 tatis meae habitum, et vestram magnitudinem, veritus sum ad vos accedere.

"Post illud tempus cum profectus essem ad quoddam castrum quod est iuxta Roiam, propter alimoniam, prima die Quadragesimae in galli cantu, adfuit mihi beatus 25 Andreas in eodem habitu, et cum eo quo prius venerat socio; et magna claritas domum replevit. Et ait beatus Andreas: 'Vigilasne?' Sic expergefactus, respondi: 'Non, Domine mi, non dormio'; et ait mihi: 'Dixisti ea quae dudum tibi dicenda mandavi?' Et respondi:30 'Domine, nonne precatus sum vos ut alium eis mitteretis?

=

2. camisiam: 'nightshirt.'-9. altare: post-classical for altaria. a longe: 3D.-12. lantea lancea; 2 (3).— 14. lacrymando: 2 (1); 3E (4) (d).-26. quo: sc. cum.

Etenim metuens paupertati meae, accedere ad illos dubitavi.' Et dixit mihi: 'Nescisne cur Deus huc vos adduxit, et quantum vos diligat, et quomodo vos praecipue elegit. Pro contemptu sui et suorum vindicta, vos huc 5 venire fecit. Diligit vos adeo ut sancti, iam in requie positi, divinae dispositionis gratiam praenoscentes, in carne esse et concertare vobiscum vellent. Elegit vos Deus ex omnibus gentibus, sicut triticeae spicae de avenaria colliguntur. Etenim meritis et gratia praeceditis omnes qui 10 ante et post vos venient, sicut aurum pretio praecedit argentum.'

"Post haec discesserunt, et me tanta aegritudo oppressit ut lumen oculorum perderem; et dispositionem tenuissimae paupertatis meae facerem. Tunc ego coepi mecum 15 cogitare quod, ob negligentiam apostolicae visionis, haec iuste mihi contingerent. Confortatus itaque, ad obsidionem reversus sum. Rursus, paupertatis meae debilitatem recogitans, timere coepi, si ad vos venirem, famelicum me esse, et pro victu talia referre me proclama20 retis. Itaque et ea vice conticui. Defluente itaque tempore, cum apud portum Sancti Simeonis essem, atque cum domino meo Willelmo Petri infra tentorium una recubarem, adfuit beatus Andreas cum socio, et habitu eodem quo prius venerat, atque sic mihi locutus est: 'Cur non dixisti 25 comiti et episcopo, et aliis, quae ego praeceperam tibi?' Et respondi: 'Nonne ego precatus sum te, domine, ut alium pro me mitteres qui et sapientior esset et quem vellent audire; praeterea Turcae sunt in itinere, qui venientes et abeuntes interficiunt.' Et ait sanctus Andreas: 'Noli 30 timere, quia nihil tibi nocebunt. Haec quoque dices comiti, cum venerit ad Iordanem fluvium, non intinguatur ibi, sed navigio transeat; cum autem transierit, camisia et

5. venire fecit: 3E (3) (a). —7. concertare: 'discuss.'-8. avenaria a field of oats.'

braccis lineis indutus, de flumine aspergatur. Et postquam siccata fuerint eius vestimenta, reponat ea et conservet ea cum lancea Domini.'

"Et haec dominus meus Willelmus Petri audivit, licet non videret apostolum. Confortatus igitur, ad exercitum 5 reversus sum. Cumque vobis haec pariter dicere vellem, coadunare vos non potui. Itaque profectus sum ad portum de Mamista. Ibi vero cum navigare in Cyprum insulam pro victualibus vellem, comminatus est mihi multum beatus Andreas, nisi cito redirem et vobis iniuncta 10 mihi referrem. Cumque cogitarem mecum quomodo reverterer ad castra, aberat enim portus ille ab exercitu quasi per tres dies, amarissime flere coepi, cum redeundi facultatem reperire non possem. Tandem a sociis et domino meo commonitus, navigium ingressus in Cyprum 15 remigrare caepimus. Et cum per totum diem remis et prosperis ventis ageremur, usque ad solis occasum, orta subito tempestate, in spatio unius horae vel duarum ad relictum portum reversi sumus. Ibi languorem gravissimum incurri. Capta autem civitate, ad vos veni. Et 20 nunc si vobis placet, experimini quae dico." Episcopus autem nihil esse praeter verba putavit. Comes vero illico credidit, et illum qui hoc dixerat capellano suo Raimundo custodiendum tradidit.

Apparuit in ipsa nocte quae secuta est Dominus noster 25 Iesus Christus cuidam sacerdoti, nomine Stephano, lacrymanti pro interitu suo et sociorum, quem futurum illico sperabat. Etenim terruerant eum quidam, qui de castello descenderant, dicentes Turcos iam descendere de monte in civitatem, atque nostros fugere et victos esse. Prop- 30 terea sacerdos volens habere Deum mortis suae testem, ingressus ecclesiam beatae semper virginis Mariae, habita

7. coadunare: 'find you together.' - portum de Mamista: 3D. 16. caepimus: 2 (1); instead of coepi. — 23. capellano: 'chaplain.'