Crux fidelis, inter omnes arbor una nobilis,
Nulla talem silva profert flore, fronde, germine,
Dulce lignum dulci clavo dulce pondus sustinens.

Flecte ramos, arbor alta, tensa laxa viscera,
Et rigor lentescat ille, quem dedit nativitas,
Ut superni membra regis mite tendas stipite.

Sola digna tu fuisti ferre pretium saeculi
Atque portum praeparare nauta mundo naufrago,
Quem sacer cruor perunxit fusus agni corpore.

Misc. II., 2.

25

330

26. nativitas = natura.

FREDEGARII SCHOLASTICI CHRONICUM

Fredegarius, or Frédégaire, is the name of the unknown chronicler who continued into the seventh century the history of Gregory of Tours. His history covers the period from 581 to 642 A.D., while several supplements by unknown hands bring the records passing under this name down to the year 768, i.e. to the period of Charlemagne.

Fredegarius is invaluable for the facts of this otherwise obscure period, and his chronicle is not a mere series of annals, but often exhibits a human interest that is fascinating. His Latin is characterized by idle repetitions, frequent examples of non-classical diction, by many inconsistencies of various kinds, and by constructions, such as the Nominative Absolute, which cannot be called really Latin at all.

The text may be found in Vol. LXXI of Migne's Patrologia Latina.

HERACLIUS, HIS RISE TO POWER, HIS METHODS,

HIS CHARACTER

Heraclius cum esset patricius universas Africae provincias et Focas, qui tyrannico ordine Mauricium imperatorem interfecerat, imperiumque rapuerat, nequissime regeret, et modo amentiae thesauros in mare proiiceret, 5 dicens quod Neptuno munera daret; senatores cernentes

1. Heraclius: the "Patrician" Heraclius was governor of the African provinces when (602 a.D.) the centurion Phocas usurped the Eastern Empire. — provincias: perhaps the object of another regeret to be supplied. 2. ordine modo. 5. senatores cernentes: Nom. Abs.

=

quod vellet imperium per stultitiam destruere, factione Heraclii Focatem apprehensum senatus, manibus et pedibus truncatis, lapide ad collum ligato, in mare proiiciunt. Heraclius consensu senatus in imperium sublimatur, cum infestatione Persarum imperium temporibus Mauricii 5 et Focatis imperatorum multae provinciae fuissent vastatae.

More solito denuo contra Heraclium imperator Persarum cum exercitu surgens, Chalcedonam civitatem nec procul a Constantinopoli, vastantes Persae provinciae Forsan, 10 provincias reipublicae, pervenissent, eamque erumpentes incendio concremaverunt. Post haec Constantinopolim sedem imperii propinquantes destruere conabantur. Egrediens cum exercitu Heraclius obviam, legatis discurrentibus, Heraclius imperatorem Persarum, nomine 15 Cosdroe, petiit ut hi duo imperatores singulari certamine coniungerentur, suspensa procul utriusque exercitus multitudine, et cui victoria praestaretur ab Altissimo, imperium eius qui vincebatur et populum illaesum reciperet. Imperator Persarum hac convenientia se egressurum ad 20 praelium singulari certamine spopondit. Heraclius imperator arma sumens telam praelii et phalangem a suis post tergum praeparatam relinquens, singulari certamine, ut novus David, procedit ad bellum. Imperator Persarum Cosdroes patricium quemdam ex suis, quem fortissi- 25 mum in praelio cernere potuerat, huius convenientiae ad instar pro se contra Heraclium ad praeliandum direxit.

Cumque uterque cum equis hi duo congressione praelii in invicem propinquarent, Heraclius ait ad patricium, quem imperatorem Persarum Cosdroem aestimabat, 30

4. Heraclius: the son of the provincial governor. He was born in Cappadocia about 575, and died in 641; Emperor from 610. — 10. vastantes = vastatores. 16. Cosdroe: the proper form is Cos22. telam: 'a plan.' — 29. in invicem : post-classical.

droes.

dicens: "Sic convenerat ut singulare certamen praeliandum debuissemus confligere, quare post tergum tuum alii sequuntur? Patricius ille gyrans caput, ut conspiceret qui post tergum eius venirent, Heraclius equum calcaneo 5 vehementer urgens, extrahens uxum caput patricii Persarum truncavit. Cosdroes imperator cum Persis devictus et confusus, terga vertens a suis propriis tyrannico ordine interficitur. Persae terga vertentes ad sedes remeant proprias. Heraclius evectu navali cum exercitu Persas 10 ingreditur, totamque Persidam suae ditioni redigit, captis exinde multis thesauris, et septem Aeltiarnitis; tribus annis circiter Persida vastata eius ditioni subiicitur. Post haec denuo Persae imperatorem super se creant.

Heraclius imperator erat speciosus conspectu, pulchra 15 facie, status forma dignae mensurae, fortissimus caeteris, pugnator egregius. Nam et saepe leones in arena, et inermis plures singulus interfecit. Cum esset litteris nimium eruditus, astrologus efficitur, per quod cernens a circumcisis gentibus divino nutu imperium esse vas20 tandum, ad Dagobertum regem Francorum dirigens, petit ut omnes Iudaeos regni sui ad fidem catholicam baptizandos praeciperet, quod protinus Dagobertus implevit. Heraclius per omnes provincias imperii talem idemque facere decrevit; ignorabat enim unde haec calamitas 25 contra imperium surgeret. - Chaps. LXIII.-LXV.

THE SARACENS AND THEIR CONQUESTS

Agareni, qui et Sarraceni, sicut Orosii liber testatur, gens circumcisa a latere montis Caucasi, super mare

1. Sic = si. certamen praeliandum . . confligere = certamen pugnare. 4. calcaneo: 'heel,' i.e. spur.' 5. uxum = ensem. 10. ditioni = dicioni; 2 (2). — 11. Aeltiarnitis: the text is in doubt. - 15. status = statura. caeteris = ceteris; 2 (1). - 23. talem: redundant.

Caspium, terram Ercoliae cognomento iam olim consedentes, cum in nimia multitudine crevissent, tandem arma sumentes provincias Heraclii imperatoris advastandum irruunt; contra quos Heraclius milites ad resistendum direxit. Cumque praeliari coepissent, Sarraceni milites 5 superant, eosque gladio graviter trucidant. Fertur in eo praelio centum quinquaginta millia militum a Sarracenis fuisse interfecta. Spolia eorum Sarraceni per legatos Heraclio recipienda offerunt. Heraclius cupiens super Sarracenos vindictam, nihil ab his recipere voluit. Con- 10 gregata undique de universis provinciis imperii nimia multitudine militum, transmittens Heraclius legationem ad Portas Caspias, quas Alexander Magnus Macedo super mare Caspium aereas fieri et serrare iusserat, propter inundationem gentium saevissimarum, quae ultra montem 15 Caucasi culminis habitabant, easdem portas Heraclius aperire praecepit, indeque centum quinquaginta millia pugnatorum auroque locatorum auxilio suo contra Sarracenos ad praeliandum mittit. Sarraceni, duos habentes principes, ducenta fere millia erant.

20

Cumque castra nec procul inter se exercitus uterque posuissent, ita ut in crastinum bellum inirent confligentes, eadem nocte gladio Dei Heraclii exercitus percutitur. In castris quinquaginta et duo millia ex millibus Heraclii in stratu mortui sunt; cumque in crastino deberent ad 25 praelium egredi, cernentes eorum exercitus milites partem maximam divino iudicio interfectam, adversus Sarracenos nec ausi sunt inire praelium. Regressus omnis exercitus Heraclii ad proprias sedes. Sarraceni more quo coeperant provincias Heraclii imperatoris assidue vastare pergebant. 30 Cum iam Hierosolymam propinquassent, Heraclius videns

13. Portas Caspias: Pliny calls them Caucasias Portas (N. H. 6, 30), the narrow pass between the Caucasus and the sea. 14. serrare: for serari, 'to be barred.' 18. locatorum: i.e.

hired.'