صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

600

Urbe, domo socias; grates persolvere dignas
Non opis est nostræ, Dido; nec quicquid ubique est
Gentis Dardaniæ, magnum quæ sparsa per orbem.
Dî tibi, si qua pios respectant numina, si quid
Usquam justitiæ est et mens sibi conscia recti,
Præmia digna ferant. Quæ te tam læta tulerunt
Sæcula? qui tanti talem genuêre parentes?

In freta dum fluvii current, dum montibus umbræ
Lustrabunt convexa, polus dum sidera pascet;
Semper honos, nomenque tuum, laudesque manebunt;
Quæ me cunque vocant terræ." Sic fatus, amicum
Ilionea petit dextrâ, lævâque Serestum :

615

620

Post alios, fortemque Gyan, fortemque Cloanthum.
Obstupuit primo aspectu Sidonia Dido,
Casu deinde viri tanto; et sic ore locuta est:-
"Quis te, nate Deâ, per tanta pericula casus
Insequitur? quæ vis immanibus applicat oris ?
Tune ille Æneas, quem Dardanio Anchisæ
Alma Venus Phrygii genuit Simoëntis ad undam?
Atque equidem Teucrum memini Sidona venire,
Finibus expulsum patriis, nova regna petentem
Auxilio Beli genitor tum Belus opimam
Vastabat Cyprum, et victor ditione tenebat.
Tempore jam ex illo casus mihi cognitus urbis
Trojanæ, nomenque tuum, regesque Pelasgi.
Ipse hostis Teucros insigni laude ferebat,
Seque ortum antiquâ Teucrorum a stirpe volebat.
Quare agite, o tectis, juvenes, succedite nostris !
Me quoque per
multos similis fortuna labores
Jactatam, hâc demum voluit consistere terrâ :
Non ignara mali, miseris succurrere disco.'
Sic memorat: simul Ænean in regia ducit
Tecta; simul Divâm templis indicit honorem.
Nec minùs interea sociis ad littora mittit
Viginti tauros, magnorum horrentia centum

[ocr errors]

625

630

Terga suum, pingues centum cum matribus agnos; Munera, lætitiamque Dei.

At domus interior regali splendida luxu

Instruitur, mediisque parant convivia tectis.
Arte laboratæ vestes, ostroque superbo:
Ingens argentum mensis, cælataque in auro
Fortia facta patrum, series longissima rerum,
Per tot ducta viros antiquæ ab origine gentis.

6-10

615

650

Eneas (neque enim patrius consistere mentem Passus amor) rapidum ad naves præmittit Achatem, Ascanio ferat hæc, ipsumque ad mœnia ducat: Omnis in Ascanio cari stat cura parentis. Munera præterea, Iliacis erepta ruinis, Ferre jubet, pallam signis auroque rigentem; Et circumtextum croceo velamen acantho; (Ornatus Argivæ Helenæ; quos illa Mycenis, Pergama cùm peteret, inconcessosque Hymenæos, Extulerat, matris Ledæ mirabile donum :) Præterea sceptrum Ilione quod gesserat olim, Maxima natarum Priami; colloque monile Baccatum; et duplicem gemmis auroque coronam. Hæc celerans, iter ad naves tendebat Achates. At Cytherea novas artes, nova pectore versat Consilia; ut, faciem mutatus et ora, Cupido Pro dulci Ascanio veniat, donisque furentem Incendat reginam, atque ossibus implicet ignem: 660 Quippe domum timet ambiguam, Tyriosque bilingues; Urit atrox Juno, et sub noctem cura recursat. Ergò his aligerum dictis affatur Amorem :"Nate, meæ vires, mea magna potentia; solus, Nate, patris summi qui tela Typhoïa temnis; Ad te confugio, et supplex tua numina posco. Frater ut Æneas pelago tuus omnia circum Littora jactetur, odiis Junonis iniquæ, Nota tibi; et nostro doluisti sæpe dolore.

665

Hunc Phoenissa tenet Dido, blandisque moratur 670
Vocibus et vereor, quò se Junonia vertant
Hospitia haud tanto cessabit cardine rerum.
Quocirca capere antè dolis, et cingere flammâ
Reginam meditor: ne quo se numine mutet;
Sed magno Æneæ mecum teneatur amore.

675

680

Quà facere id possis, nostram nunc accipe mentem.
Regius, accitu cari genitoris, ad urbem
Sidoniam puer ire parat, mea maxima cura,
Dona ferens, pelago et flammis restantia Troja.
Hunc ego sopitum somno, super alta Cythera,
Aut super Idalium, sacratâ sede recondam ;
Ne quà scire dolos, mediusve occurrere possit.
Tu faciem illius, noctem non ampliùs unam,
Falle dolo; et notos pueri puer indue vultus:
Ut, cùm te gremio accipiet lætissima Dido,
Regales inter mensas laticemque Lyæum,
Cùm dabit amplexus, atque oscula dulcia figet,
Occultum inspires ignem, fallasque veneno.'

Paret Amor dictis caræ genitricis, et alas

Exuit, et gressu gaudens incedit Iüli.

685

690

695

700

At Venus Ascanio placidam per membra quietem
Irrigat; et fotum gremio Dea tollit in altos
Idaliæ lucos, ubi mollis amaracus illum
Floribus et dulci aspirans complectitur umbrâ.
Jamque ibat, dicto parens, et dona Cupido
Regia portabat Tyriis, duce lætus Achate.
Cùm venit, aulæis jam se Regina superbis
Aureâ composuit spondâ, mediamque locavit.
Jam pater Æneas, et jam Trojana juventus
Conveniunt, stratoque super discumbitur ostro.
Dant famuli manibus lymphas, Cereremque canistris
Expediunt, tonsisque ferunt mantelia villis.
Quinquaginta intus famulæ, quibus ordine longo
Cura penum struere, et flammis adolere Penates:
Centum aliæ, totidemque pares ætate ministri,
Qui dapibus mensas onerant, et pocula ponunt:
Necnon et Tyrii per limina læta frequentes
Convenêre, toris jussi discumbere pictis.
Mirantur dona Æneæ, mirantur Iülum,
Flagrantesque Dei vultus, simulataque verba,
Pallamque, et pictum croceo velamen acantho.
Præcipuè infelix, pesti devota futuræ,
Expleri mentem nequit, ardescitque tuendo,

705

710

Phoenissa; et pariter puero donisque movetur.
Ille, ubi complexu Æneæ colloque pependit,
Et magnum falsi implevit genitoris amorem,
Reginam petit hæc oculis, hæc pectore toto
Hæret, et interdum gremio fovet; (inscia Dido,
Insideat quantus miseræ Deus!) at memor ille
Matris Acidaliæ, paulatim abolere Sychæum
Incipit, et vivo tentat prævertere amore
Jampridem resides animos desuetaque corda.

[blocks in formation]

730

Postquam prima quies epulis, mensæque remotæ, Crateras magnos statuunt, et vina coronant: Fit strepitus tectis, vocemque per ampla volutant 725 Atria; dependent lychni laquearibus aureis Incensi; et noctem flammis funalia vincunt. Hic Regina gravem gemmis auroque poposcit, Implevitque mero, pateram; quam Belus, et omnes A Belo soliti: tum facta silentia tectis :— "Jupiter, (hospitibus nam te dare jura loquuntur) Hunc lætum Tyriisque diem Trojâque profectis Esse velis, nostrosque hujus meminisse minores. Adsit lætitiæ Bacchus dator, et bona Juno: Et vos, ô cœtum, Tyrii, celebrate faventes." Dixit: et in mensam laticum libavit honorem ; Primaque, libato, summo tenus attigit ore. Tum Bitiæ dedit increpitans: ille impiger hausit Spumantem pateram, et pleno se proluit auro; Post alii proceres: citharâ crinitus Iopas Personat auratâ, docuit quæ maximus Atlas. Hic canit errantem Lunam, Solisque labores; Unde hominum genus, et pecudes; unde imber, et ignes;

735

740

745

Arcturum, pluviasque Hyadas, geminosque Triones:
Quid tantùm Oceano properent se tingere soles
Hyberni, vel
quæ tardis mora noctibus obstet.
Ingeminant plausum Tyrii, Troësque sequuntur.
Necnon et vario noctem sermone trahebat
Infelix Dido, longumque bibebat amorem;

Multa super Priamo rogitans, super Hectore multa:

Nunc, quibus Aurora venisset filius armis;
Nunc, quales Diomedis equi; nunc, quantus Achilles.
"Immo age, et a primâ dic, hospes, origine nobis
Insidias," inquit, "Danaum, casusque tuorum,
Erroresque tuos: nam te jam septima portat
Omnibus errantem terris et fluctibus æstas."

LIBER II.

CONTICUERE Omnes, intentique ora tenebant.
Inde toro pater Æneas sic orsus ab alto:—
"Infandum, Regina, jubes renovare dolorem;
Trojanas ut opes et lamentabile regnum

755

5

10

15

Eruerint Danai, quæque ipse miserrima vidi,
Et quorum pars magna fui. Quis talia fando
Myrmidonum, Dolopumve, aut duri miles Ulixi,
Temperet a lacrymis? et jam nox humida colo
Præcipitat, suadentque cadentia sidera somnos.
Sed si tantus amor casus cognoscere nostros,
Et breviter Troje supremum audire laborem,
(Quanquam animus meminisse horret, luctuque re-
Incipiam. Fracti bello, fatisque repulsi, [fugit)
Ductores Danaum, tot jam labentibus annis,
Instar montis equum, divinâ Palladis arte,
Edificant; sectâque intexunt abiete costas.
Votum pro reditu simulant: ea fama vagatur.
Huc delecta virum sortiti corpora furtim
Includunt cæco lateri; penitusque cavernas
Ingentes, uterumque armato milite complent.
Est in conspectu Tenedos, notissima famâ
Insula, dives opum, Priami dum regna manebant;
Nunc tantùm sinus, et statio malefida carinis:
Huc se provecti deserto in littore condunt:
Nos abiise rati, et vento petiise Mycenas.
Ergò omnis longo solvit se Teucria luctu:
Panduntur portæ : juvat ire, et Dorica castra,
Desertosque videre locos, littusque relictum.

20

25

« السابقةمتابعة »