D E Staaten van Hollandt ende Weft Vrieslandt, Doen te weeten Alfoo Ons vertoont is by HENDRICK SCHELTE, ende GERRIT KUYPER, Boeckverkoopers tot Amfteldam, hoe dat fy Supplianten befigh waaren met het drucken van feecker Boeck in de Franfe en Nederduytfe Taale, genaamt Traité du Droit Naturel & des Gens, traduit du Latin de SAMUEL PUFENDORF; en dat in fulcken formaat en in foo veel Deelen als de Supplianten fouden goet vinden: Ende de Supplianten beducht zynde dat fommige baatfoeckende menfchen, foo ras het felve Boeck foude zyn in 't light gebraght, aanftonts fouden trachten naar te drucken, ofte doen drucken, tot groote fchaade van de Supplianten; Soo dan omme daar inne te weefen gefecureert, foo keerden fy Supplianten haar tot Ons, verfoeckende, ten eynde Wy aan haar gunftelyck geliefden te verleenen Octroy omme het voorfz. Boeck, genaamt Trai té du Droit Naturel & des Gens, in 't Frans en Nederduyts, in fulcken formaat, en in foo veel Deelen, als by de Supplianten foude goet gevonden werden, voor den tyt van vyftien eerft achter een volgende Jaaren, alleen ende met uytfluytinge van alle anderen binnen deese Provintie te moogen drucken, doen drucken, ende verkoopen; Ende op foodanige Pone als Wy daar toe foude gelieven te ftatueren; SOO IST; dat Wy de faake ende 't verfoeck voorfz. overgemerckt hebbende, ende geneegen weefende ter beede van de Supplianten, uyt Onfe rechte weetenfchap, Souveraine Maght en Authoriteyt, defelve Supplianten geconfenteert, geaccordeert ende geoctroyeert hebben; Confenteeren, accordeeren ende octroyeeren haar mits deefen, dat fy geduyrende den tyt van vyftien eerft achter een volgende Jaaren het voorfz. Boeck, genaamt Traité du Droit Naturel & des Gens, traduit du Latin de SAMUEL PUFENDORF, binnen den voorfz. Onfen Lande alleen fullen moogen drucken, doen drucken, uytgeeven ende verkoopen; Verbiedende daarom allen ende een yegelycken het felve Boeck, in 't geheel ofte deel naar te drucken, ofte elders naar gedruckt binnen den felven Onfen Lande te brengen, uyt te geeven ofte te verkoopen, op verbeurte van alle de naargedruckte, ingebragte, ofte verkogte Exemplaaren, ende een boete van drie hondert guldens daar en boven te verbeuren, te appliceeren een derde part voor den Officier die de Calange doen fal, een derde part voor den Armen der Plaatfe daar het Cafus voorvallen fal, ende het refteerende derde part voor de Supplianten, indien verstande, dat Wy de Supplianten met deefen Onfen Octroye alleen willende gratificeeren tot verhoedinghe van haare fchaade door het naadrucken van het voorfz. Boeck, daar door in genigen deele verftaan den inhouden van dien te authorifeeren ofte te advoueeren, ende veel min het felve onder onfe Protectie ende Befcherminghe eenigh meerder Credit, Aanfien ofte Reputatie te geeven, nemaar de Supplianten in cas daar inne iets onbehoorlyks foude influeeren, alle het felve tot haaren laften fullen gehouden weefen te verantwoorden, tot dien eynde wel expreflelyk begeerende, dat by aldien fy deefen Onfen Octroye voor het felve Boeck fullen willen ftellen daar van geen geabrevieerde ofte gecontraheerde mentie fullen moogen maaken, nemaar gehouden fullen weefen het felve Octroy in 't geheel ende fonder eenighe Omiffie daar voor te drucken ofte te doen drucken, Ende dat fy gehou den fullen zyn een Exemplaar van het voorfz. Boeck gebonden ende wel gecondi tioneert te brengen in de Bibliotheecq van Onfe Univerfiteyt tot Leyden, ende daar van behoorlyck te doen blycken, alles op Poue van het Effect van dien te verliefen; Ende ten eynde de Supplianten deefen Onfen Confente ende Octroye mooge genieten als naar behooren; Laften Wy Allen ende een Yegelycken die 't aangaan magh, dat fy de Supplianten van den inhoude van deefen doen laaten ende gedoogen, ruftelyck, vreedelyck ende volkoomentlyck genieten ende gebruycken, ceffeerende alle beleth ter contrarie. Gedaan in den Hage onder Onfen Grooten Zegele, hier aan gehangen op den vier-en-twintigsten January, in 't Jaar Onfes Heeren ende Zaligmaakers feventien hondert en vier: A. HEINSIU S. ン Ter Ordonnantie van de Staaten SIMON VAN BEAUMONT. TA CHAP. V. Des Actions Morales en général, & de la part qu'y a l'Agent, ou. de ce qui fait qu'elles peuvent être imputées. CHAP. VI. De la Régle des Actions Morales, ou de la Loi en général, CHAP. VII. Des Qualitez des Actions Morales. CHAP. VIII. De la Quantité ou de l'eftimation des Actions Morales... CHAP. IV. Des Devoirs de l'Homme par rapport à lui-même, tant pour ce qui regarde le foin de son Ame, que pour ce qui concerne le foin de fon Corps } TROISIE ME. CHAP. II. De l'Obligation on font tous les Hommes, de fe regarder les uns les CHAP. V. De la nature des Promeffes & des Conventions en général. 329 CHAP. VI. Du confentement requis dans les Promeffes & les Conventions. 339 CHAP. VII. De la matiére des Promesses & des Conventions. LE De l'origine des Etres Moraux, & de leurs différentes fortes en général. I ceux qui ont pris à tâche, jufques ici, de cultiver la (1) Meta- Introduction. physique, avoient rempli, comme il faut, le plan naturel de cette Science; c'étoit à eux à ranger exactement fous certaines claffes tous les Etres dont on peut fe former quelque idée, & à développer enfuite, par de bonnes définitions générales, la nature & la conftitution de chaque efpéce d'Etre qui fe feroit rapporté à quelcune de ces claffes. On s'eft à la vérité affez bien aquitté de cet emploi au fujet des Etres Physiques (2); mais il faut avouer qu'on n'a pas encore épluché les Etres Moraux, autant qu'ils le méritoient. Bien loin de là, plufieurs Ecrivains n'y ont pas même pensé: d'autres n'ont fait qu'effleurer une fi riche matiére, & à voir le peu de foin avec lequel ils la traitent, on diroit qu'ils regardent les Etres Moraux comme des chiméres, ou comme des fictions inutiles. Cependant puis que l'Homme a reçû du Ciel la faculté de (3) produire de tels Etres, & qu'ils influent même fur toute la fuite de fa vie; il feroit fans contredit bien digne de lui d'en connoître à fond la nature & l'origine. On ne fauroit donc fe difpenfer raifonnablement de toucher d'abord quelque chofe d'un fujet fi né gligé; (2) On explique, dans le paragraphe fuivant, cètre (3) Voiez plus bas §. 3. & 4. où l'on explique com- |