صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

Non tepidum ad solem pennas in littore pandunt
Dilectæ Thetidi alcyones1, non ore solutos
Immundi meminere sues jactare maniplos :

At nebulæ magis ima petunt, campoque recumbunt;
Solis et occasum servans de culmine summo
Nequidquam seros exercet noctua cantus.
Apparet liquido sublimis in aere Nisus 2,
Et pro purpureo pœnas dat Scylla capillo;
Quacumque illa levem fugiens secat æthera pennis,
Ecce inimicus atrox magno stridore per auras
Insequitur Nisus; quà se fert Nisus ad auras,
Illa levem fugiens raptim secat æthera pennis.
Tum liquidas corvi presso ter gutture voces
Aut quater ingeminant; et sæpè cubilibus altis,
Nescio quâ præter solitum dulcedine læti,
Inter se foliis strepitant; juvat, imbribus actis,
Progeniem parvam dulcesque revisere nidos.
Haud equidem credo quia sit divinitus illis
Ingenium, aut rerum fato prudentia major:
Verùm, ubi tempestas et cœli mobilis humor
Mutavere vias, et Jupiter uvidus Austris

4

Denset, erant quæ rara modò, et quæ densa, relaxat,
Vertuntur species animorum, et pectora motus
Nunc alios, alios dum nubila ventus agebat,
Concipiunt : hinc ille avium concentus in agris,
Et lætæ pecudes, et ovantes gutture corvi.

Si verò solem ad rapidum lunasque sequentes
Ordine respicies, nunquam te crastina fallet
Hora, neque insidiis noctis capiere serenæ.
Luna revertentes quum primùm colligit ignes,

1. Alcyones. Dicese que miéntras estas aves sacan sus pollitos no hay tempestad en la mar; en este sentido son amadas de Tétis, que es diosa de, las aguas. 2. Nisus. El halcon. 3. Scylla. Por otro nombre

400

405

410

415

420

425

alauda, galerita, cogujada. Véase la not. de la Egloga vi, v. 74.

4. Jupiter uvidus. La region del aire.

5. Luna revertentes. La luna

nueva.

Si nigrum obscuro comprenderit aera cornu,
Maximus agricolis pelagoque parabitur imber.
At, si virgineum suffuderit ore ruborem,
Ventus erit; vento semper rubet aurea Phœbe.
Sin ortu in quarto (namque is certissimus auctor)

430

Pura, neque obtusis per cœlum cornibus ibit,
Totus et ille dies, et qui nascentur ab illo

Exactum ad mensem, pluvià ventisque carebunt,

435

Votaque servati solvent in littore nautæ

Glauco, et Panopeæ, et Inoo Melicertæ 2.

Sol quoquè et exoriens, et quum se condet in undas,

Signa dabit solem certissima signa sequuntur,

440

Et

quæ manè refert, et quæ surgentibus astris
Ille ubi nascentem maculis variaverit ortum
Conditus in nubem, medioque refugerit orbe,
Suspecti tibi sint imbres : namque urget ab alto
Arboribusque satisque Notus pecorique sinister.
Aut ubi sub lucem densa inter nubila sese
Diversi erumpent radii, aut ubi pallida surget
Tithoni croceum linquens Aurora cubile,
Heu! malè tum mites defendet pampinus uvas,
Tam multa in tectis crepitans salit horrida grando!
Hoc etiam, emenso quum jam decedet Olympo,
Profuerit meminisse magis : nam sæpè videmus
Ipsius in vultu varios errare colores :
Cæruleus pluviam denuntiat, igneus Euros.
Sin maculæ incipient rutilo immiscerier igni,
Omnia tunc pariter vento nimbisque videbis
Fervere: non illâ quisquam me nocte per altum *
Ire, neque a terrâ moneat convellere funem.
At si, quum referetque diem, condetque relatum,
Lucidus orbis erit, frustra terrebere nimbis,

1. Glauco, et Panopeæ. Deidades marinas. En este verso no se eliden las vocales.

2. Inoo Melicerta. Melicerta, hijo de la ninfa Ino.

3. Surgentibus astris. Al de

445

450

455

jarse ver las estrellas cuando el sol se pone.

4. Fervere. Virgilio hace siem. pre breve la penúltima de este in.. finitivo.

5. Per altum. Suple mare.

Et claro silvas cernes Aquilone moveri.
Denique, quid Vesper serus vehat, unde serenas
Ventus agat nubes, quid cogitet humidus Auster,
Sol tibi signa dabit. Solem quis dicere falsum
Audeat? Ille etiam cæcos instare tumultus1
Sæpè monet, fraudemque et operta tumescere bella.
Ille etiam exstincto miseratus Cæsare Romam,
Quum caput obscurâ nitidum ferrugine texit,
Impiaque æternam timuerunt sæcula noctem.

460

465

Tempore quanquam illo tellus quoquè, et æquora ponti,
Obscenique canes, importunæque volucres,

470

Signa dabant. Quoties Cyclopum effervere in agros
Vidimus undantem ruptis fornacibus Ætnam,
Flammarumque globos, liquefactaque volvere saxa!
Armorum sonitum toto Germania cœlo
Audiit; insolitis tremuerunt motibus Alpes;
Vox quoquè per lucos vulgò exaudita silentes
Ingens; et simulacra modis pallentia miris
Visa sub obscurum noctis; pecudesque locutæ,
Infandum! Sistunt amnes, terræque dehiscunt;
Et mæstum illacrimat templis ebur, æraque sudant.
Proluit insano contorquens vortice silvas

[ocr errors]

Fluviorum rex Eridanus, camposque per omnes
Cum stabulis armenta tulit. Nec tempore eodem
Tristibus aut extis fibræ apparere minaces,
Aut puteis manare cruor cessavit, et altæ
Per noctem resonare lupis ululantibus urbes.
Non aliàs cœlo ceciderunt plura sereno

1. Cæcos tumultus. Las conspiraciones secretas.

2. Ille etiam. Digresion sobre los prodigios que sucedieron en la muerte de César. Sexta y última parte de este libro.

3. Impia sæcula. El linage humano. Sæculum se usa entre los antiguos latinos por genus. Lucrecio, lib. v, v. 986:

.Mortalia sæcla

475

480

485

Dulcia linquebant labentis lumina vitæ
Item, lib. III, v. 753:
Desiperent homines, saperet fera sæ-
cla ferarum.

4. Ebur, æraque. Las estatuas de marfil y de bronce.

5. Fluviorum. Anapesto por dáctilo.

6. Eridanus. Por otro nombre Padus, el Po.

Fulgura, nec diri toties arsere cometa.
Ergo inter sese paribus concurrere telis
Romanas acies iterum vidêre Philippi';
Nec fuit indignum Superis bis sanguine nostro
Emathiam 2 et latos Hæmi pinguescere campos.
Scilicet et tempus veniet quum finibus illis
Agricola, incurvo terram molitus aratro,
Exesa inveniet scabrâ rubigine pila,
Aut gravibus rastris galeas pulsabit inanes,
Grandiaque effossis mirabitur ossa sepulcris.

Dî patrii Indigetes, et Romule, Vestaque mater,
Quæ tuscum Tiberim et romana palatia servas,
Hunc saltem everso juvenem succurrere sæclo
Ne prohibete? Satis jampridem sanguine nostro
Laomedonteæ luimus perjuria Troja.

Jampridem nobis cœli te regia, Cæsar,

490

495

500

Invidet, atque hominum queritur curare triumphos :
Quippe ubi fas versum atque nefas; tot bella per orbem, 505
Tam multæ scelerum facies; non ullus aratro
Dignus honos; squalent abductis arva colonis,
Et curvæ rigidum falces conflantur in ensem;
Hinc movet Euphrates, illinc Germania bellum;
Vicinæ, ruptis inter se legibus, urbes
Arma ferunt; sævit toto Mars impius orbe :
Ut, quum carceribus sese effudere quadriga,
Addunt in spatia, et, frustra retinacula tendens,
Fertur equis auriga, neque audit currus habenas.

1. Iterum videre Philippi. Virgilio, con otros muchos, afirma que fué el mismo el sitio de la batalla de Julio César contra Pompeyo, y de Augusto contra Bruto y Casio es á saber, un campo entre Farsalia y Filipos de Tesalia, provincia confinante de Macedonia.

2. Emathiam. Tesalia, ó Macedonia.

510

3. Hæmi. El monte Hemo comienza en Tesalia ó Macedonia, y se estiende hasta la Tracia.

4. Laomedonteæ perjuria. Los Romanos descendían de los Troyanos, cuyo rey Laomedonte quebrantó varias veces los juramentos hechos á los dioses.

5. Euphrates. Era el término del imperio de los Partos, enemigos terribles de los Romanos.

LIBER II.

[ocr errors]

ARGUMENTO.

Este libro contiene siete partes: 1° los varios modos de nacer y crecer que tienen los árboles ; 2o las diversas especies de estos, y como se debe cultivar cada una; 3° qué tierras son mas propias para unos y cuáles para otros aquí hace una digresion amenísima sobre la Italia; 4o enseña el modo de conocer la calidad del terreno; 5o las labores de las viñas ó parras; 6o como se benefician los olivos y otros árboles; 7o últimamente concluye ponderando la vida dichosa de los aldeanos.

HACTENUS arvorum cultus et sidera cœli :
Nunc te, Bacche', canam, nec non silvestria tecum
Virgulta, et prolem tardè crescentis oliva.

2

Huc, pater o Lenæe (tuis hìc omnia plena Muneribus; tibi pampineo gravidus autumno Floret ager, spumat plenis vindemia labris*), Huc, pater o Lenæe, veni; nudataque musto Tinge novo mecum dereptis crura cothurnis*. Principio arboribus varia est natura creandis.

[blocks in formation]
[ocr errors]
[blocks in formation]
« السابقةمتابعة »