et stabiliens vniuersa, prout in eiusdem domini ducis priuilegio super hijs confecto, plenius continetur, presentem paginam sepedicto preposito ct conuentui contuli mei sigilli munimine roboratam. Actum publice Cracouie, anno Domini MCC LXX VIII°, in octaua sancti Floriani, indiccione VI, epacta XXV, concurrente V. Presentibus his: magistro Stephano canonico Wratizlauiensi, magistro Petro rectore ecclesie de Solech, magistro Adam rectore ecclesie sancte Marie Magdalene, domino Arnoldo rectore ecclesie Omnium Sanctorum de ciuitate Cracouiensi, domino Andrea meo capellano et alijs meis hominibus quam multis.

Oryginał pargaminowy, przechowany w zbiorach hr. Rusieckich w Warszawie. Na pasku pargaminowym wisi pieczęć okrągła bardzo zniszczona, wyobrażająca w tarczy trójkątnej strzałę, ostrzem na dół obróconą. Napis w otoku nieczytelny. Nakielski: Miechovia, str. 202. 1) Szczepanowice, wieś w pow. krakowskim, par. Niedźwiedź, na wschód od wsi Goszczy położona.

2) Kolanowice, na górnym Szląsku, w rejencyi opolskiej.

3) Karniów, wieś w pow. mogilskim, par. Czulice.

CCCCLXXXV. 1278. die 18. m. Iunii, Cracoviae.

Boleslaus dux Cracoviae et Sandomiriae praeposito monasterii Mstoviensis, ordinis s. Augustini, locandi civitatem Mstów iure Teutonico Novifori dat potestatem.

In nomine sancte et indiuidue Trinitatis amen. Quoniam omni operi due debentur mercedes, vna temporalis et alia eternalis, ideo nos Boleslaus filius Lesthkonis a diuina miseracione dux Cracouie et Sandomirie, notum facimus vniuersis et presentibus declaramus, quod b ob amorem retributoris omnium bonorum et ob specialem fauorem sacrosancte religionis conuentus et fratrum monasterij de Msthow '), ordinis s. Augustini, quam debemus et tenemur diligere et fouere, de consensu et vnanimi voluntate baronum nostrorum fidelium, damus et conferimus Vilhelmo preposito eiusdem monasterij et fratribus ibidem Deo famulantibus plenam et perpetuam potestatem, vt in eadem villa Msthow locent et constituant civitatem iure Theutonico, iure videlicet Nouoforensi diocesis Vratislauiensis, et disponant eam vel ordinent per omnia secundum ius vel consuetudinem iuris Theutonici, et constituant in ea perpetuo omnia iura et libertates ciuitatis Nouiforensis, diocesis supradicte. Damus eciam eidem preposito et conuentui, quod aduocatus ipsorum, quemcumque ipsi in eadem sua ciuitate Msthow constituerint pro sua voluntate, cum iudicibus ipsorum omnes causas, que in ciuitate et in villis ipsorum euenerint inter suos et extraneos, criminales et sanguinis, qualescunque fuerint, libere et licite semper iudicabit, et hoc secundum ius suprascriptum: vnde si quando de aliquibus iuribus vel iudicibus huius ciuitatis ab aliquibus fuerit dubitatum, ad ius Nouiforensis ciuitatis a dubitantibus recurratur.

Nos enim eandem ciuitatem Msthow et omnes villas eidem preposito Msthouiensi pertinentes, quibuscunque nominibus nuncupentur, facimus perpetuo liberas et exemptas ab omnibus solucionibus et exaccionibus et quibuslibet Polonicis iuribus, quibuscunque nominibus censeantur, nobis de iure vel de facto spectantibus, ab his eciam pertinencijs omnibus, quecumque comiti Cracouie pertinebant, ita, quod amplius quilibet castellanus vel palatinus Cracouie et omnes iudices ipsorum in prefata ciuitate et in villis Msthouiensi preposito pertinentibus, nullam penitus debent habere iurisdiccionem vel potestatem, preter ipsum prepositum et ipsius iudices, nec ad expediciones aliquas cogentur, nec ad castra edificanda noua vel antiqua reparanda, nisi contra Christiane fidei aduersarios indicatur expedicio generalis, ad quam nec tenebuntur 2), sed sub hac forma pacti, quod incole dicte ciuitatis et villarum nobis dimidiam marcam auri vel sex argenti denariati" monete Cracouiensis et castellano Cracouiensi tantumdem expirata libertate septem annorum singulis annis soluere tenebuntur, pro iudiciis1 et omnibus vtilitatibus, que nobis et castellano Cracouiensi ex antiquo pertinebant. Vt autem hec singula et vniuersa semper inconcussa permanerent, roburque perpetue obtinerent firmitatis, nec possint' vllius scrupulo calumnie in posterum prepediri, presentem paginam in testimonium et perhennem memoriam super his fecimus conscribi et nostri sigilli et castellani Cracouiensis nunimine roborari. Acta sunt hec anno Domini M° CC LXXVIII, indiccione VI, concurrente V, epacta XXV 3). Presentibus his, quorum ista sunt nomina: comes Varsius castellanus Cracouiensis, comes Sulco pincerna Cracouiensis, comes Laurencius camerarius, comes Vyrzchoslaus dapifer, comes Adam subiudex curie, comes Petrus succamerarius domine, et alij quam plures. Datum Cracouie decima quarta kalendas Iulij, per manum Twardoslai subcancellarij curie nostre. Magister Martinus, qui hoc priuilegium confecit et conscripsit ".

Długosz Liber beneficiorum tom III, str. 159. Jest także odpis poprawniejszy tego przywileju w Liber formularum z XV wieku, rękopisie przechowanym w biblijotece wilanowskiej. Podajemy odmianki tych dwóch tekstów, zaznaczając Liber beneficiorum literą B, zaś rękopis wilanowski literą W. a) B. Leschkonis, b) B. quia, c) B. favere, d) W. eiusdem brak, e) W. confirmant, f) B. ciuiles Noviforenses, g) B. W. ne, h) B. denariati brak, i) W. iudicibus, k) B. possent, 1) B. memoriam perennem, m) B. całego ustępu: per manum etc. aż do końca brak.

1) Mstów, w woj. kaliskiem, obw. i pow. wieluńskim.

2) Niejasny ten ustęp tak się ma rozumieć, że poddani klasztoru do budowy grodów nowych lub poprawienia starych nie mają być pociągani, chyba w razie napadu pogan, lecz na wyprawę przeciw tymże poganom iść nie są powinni.

3) Długosz kładzie rok 1279, epaktę 27, rękopis wilanowski kładzie rok MCCLXXVII, lecz nad ostnią VII tażsama ręka położyła IX. Indykcyja, konkurens i epakta nie zgadzają się ani na rok 1277 ani na 1279; epakta 27 jest wogóle niemożebna, zaś indykcyja 6 i konkurens 5 przypadają zgodnie na rok 1278, na który przypada epakta 25. Poprawka, jaką zawiera rękopis wilanowski, zdaje się wskazywać, iż oryginalny przywilej już w XV wieku nie był dość czytelny, zwłaszcza w miejscu, gdzie była wypisana data, prawdopodobnie był już podniszczony, i dlatego sądzę, że tak rok 1277 i 1279 jakoteż epakta 27 są myłkami kopisty, powstałemi z niedość czytelnego oryginału. Wstawiam więc rok 1278, jako wobec innych.

dat kalendarzowych jedynie możebny, któremu się i świadkowie nie sprzeciwiają, i poprawiam epaktę 27 na 25.

CCCCLXXXVI. 1279. die 1. m. Iulii, Budae.

Philippus episcopus Firmanus, legatus apostolicus, possessiones monasterii Cisterciensium de Koprzywnica refert.

Philippus miseratione diuina Firmanus episcopus, apostolice sedis legatus. Dilectis in Christo filiis abbati et conuentui monasterii de Copriuinicia Cisterciensis ordinis, Cracouiensis diocesis, salutem in Domino. Iustis petentium desideriis dignum est nos facilem prebere assensum, et uota, que a rationis tramite non discordant, effectu prosequente complere. Eapropter dilecti in Domino filii, vestris justis supplicationibus grato concurrentes assensu, decimam de Copriuinicia, de Sosnichaney, de Lubzina, de Dobrecow, de Lublna, de Uetrnow, de Pelassow, de Stanow, de Nelcisala, de Suencicy, de Scotenik, de Seucy, de Stranchow, de Sulicetow, de Bystricha, de Uneuitouicy, de Dobarow, de Strezow, de Zaborwo, de Szugez paruum et magnum, de Progueyne, de Cozucow, de villaque Tylconis et Zaram, Chinoy et de Cribacheuicy villarum, quam iam dudum quiete et pacifice possidetis, uobis et per uos monasterio uestro auctoritate, qua fungimur, confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirmacionis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus se nouerit incursurum. Datum in castro Budensi calendis Iulii, anno Domini millesimo ducentesimo septuagesimo nono, sexta indictione, pontificatus domini Nicolai pape tertii anno secundo.

Oryginał pargaminowy, przechowany w archiwum głównem królestwa Polskiego w Warszawie, pod N. 2066, od wilgoci wyblakły. Pieczęć oderwana, pozostał tylko sznurek zielonego i czerwonego jedwabiu.

Wspomniane tu miejscowości leżą:

Koprzywnica w obw. sandomirskim, pow. staszowskim,
Sośniczany należą do parafii Koprzywnicy,

Lubzina, wieś paraf. w obw. tarnowskim, pow. dębickim,

Dobrzechów, wieś paraf. w obw. jasielskim, pow. frysztackim,
Lubla, wieś paraf. w tymże powiecie,

Wietrzno, w obw. jasielskim, pow. dukielskim, par. Bóbrka,

Pielaszów w pow sandomirskim, par. Malice,

Zdanów w tymże powiecie, par. Goźlice,

Niekisiałka w pow. opatowskim, par. Malice,

Swiężyca w pow. staszowskim, par. Koprzywnica,

Skotniki, wieś paraf. w pow. sandomirskim,

Szewce w tymże powiecie i parafii,

Strączków w obw. sandomirskim, pow. staszowskim, par. Chobrzany,

Sulów w woj. lubelskiem, obw. zamojskim, pow. kraśnickim, par. Zakrzówek,
Bystrzyca w tymże powiecie i parafii.

Reszta wsi oznaczyć się nie da; tylko Strezów będzie zapewne Strzyżów, miasteczko powiatowe w obw. jasielskim, villa Tylconis były Tylkowice, które

niegdyś leżały w obw. jasielskim, pow. frysztackim, par. Dobrzechów, a dziś już nie istnieją, wreszcie Chinoy może być Krzcin, wieś w pow. sandomirskim, par. Koprzywnica.

CCCCLXXXVII. 1280. die 6. m. Iulii, in Sącz.

Kunegundis relicta Boleslai ducis Cracoviae et Sandomiriae, domina Sandecensis, monasterium sanctimonialium ordinis s. Clarae in civitate Stary Sącz erigit et dotat.

In nomine domini nostri Iesu Christi amen. Abundante hominum malicia non tantum ea, que ad commodum mortalium, verum eciam, que ad viui et eterni Dei fiunt gloriam et honorem, sepius infirmantur, si non scripto testium ac testimonio litterarum perhenniter sint firmata. Eapropter et presentes nouerint et futuri, quod nos Kunegundis, relicta domini Boleslai, felicis recordacionis quondam ducis Cracouie et Sandomirie, domina et princeps de Sandech, pie considerationis intuentes oculo exactaque diligentia perpendentes, nil adeo proficere in illo nouissimo examine districto, nec posse placatum facere illum districtum iudicem, qui vitam iustis et mortem impijs dat eternam, quantum opera misericordie, que tunc sola suos comitantia actores, (ad) eterne beatitudinis ianuam introducunt: cenobium seu claustrum sanctimonialium ordinis sancte Clare ad Dei gloriam et sancte Dei genitricis Marie ac beati Francisci gloriosi confessoris honorem, necnon sacre religionis propaginem ac pro salute animarum tam nostri prefati mariti, quam nostre, in ipsa ciuitate Sandech fundandum statuimus et etiam construendum, certas personas videlicet dominam abbatissam cum collegio et conuentu sororum dicti ordinis inibi statuendo, vt deposito libere voluntatis arbitrio, seruiant die noctuque Domino in timore et ambulent in sanctitate et iusticia coram ipso, abnegantes se et sua, eligendo pocius per artam viam et angustam portam vite ianuam introire. Vnde non immerito huius temporalis vite necessarijs sunt iuuande, vt eo deuotius, quo quietius Domino famulentur, sibique proficiant per vite meritum et alijs per orationum suffragia et exemplum. Igitur uolentes eas in temporalibus non deficere, ut semper in spiritualibus proficiant, donamus, conferimus et titulo perpetue donationis mera et simplici voluntate irreuocabiliter tradimus prefatam ciuitatem Sandecz cum theloneo et omni questu et vtilitate ipsius, necnon has villas et hereditates nostras, quarum hec sunt nomina: Barcicy, Golgouicy, Kadcza, Lucesco, Mascouicy, Cyrncza, Zarzecany, Zagorino, Scezer, Kluczane, Nossaczouicy, Dubroua Mokra, Podegrode, Gostuycza, Brezna, Podrece, Kochorouicze, Bicicy, Chelmecz, Cressici, Sedlcha, Ilbyna, paruum Suynarsco, Beganicy, Myslcha, Podolino, Presecznicza et Wetrnycza, cum fluminibus, molendinis, clausuris, piscationibus, siluis, nemoribus, venacionibus, mellificijs et cum omnibus vtilitatibus et attinencijs earum vniuersis, que eisdem villis de iure pertinent ab antiquo, cum iuribus et potestatibus, secundum quod nostro dominio subiacebant. Damus inquam prefato cenobio et con

uentui iure hereditario, pacifice et quiete in perpetuum possidendas, tantummodo hoc excepto, quod pro nostre subsidio vite nostrisque necessitatibus ducentas marcas argenti fusi annis semper singulis persoluendas de prefata moneta, quoad vixerimus, reseruamus. Predictas autem ciuitatem et villas cum iuribus, iudicijs, iudicato, cum vtilitatibus et attinentijs supradictis, tanquam nobis ex donatione propter nuptias uel nomine dotis seu dotalicij facta, de iure pertinentes, quasi domina legittima et princeps earundem supradicto cenobio ducimus conferendas, tradendo et assignando eas in manus venerabilis in Christo patris nostri, fratris Nicolai ministri prouincialis, nomine memorati conuentus stipulantis et recipientis auctoritate reuerendi domini Matheih in Porticu sancte Marie diaconi cardinalis, tutoris et defensoris predicti ordinis beati Francisci prehabiti confessoris. Nulli ergo liceat hominum hanc nostre donationis paginam infringere vel ei ausu temerario contraire'; si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignacionem omnipotentis Dei et dictorum sanctorum incurrat, et cum iniquis in prefato examine districto recipiat porcionem. In premissorum itaque omnium euidenciam cerciorem, presentem paginam conscribi fecimus et sigilli nostri munimine roborari. Acta sunt hec publice in Sandecz coram magnifico domino Lezstcone illustri duce Cracouie, Sandomirie et Syradie, qui tunc est publice protestatus, nos posse rite facere prefatam donacionem et suo sigillo presentem paginam etiam roborauit, anno Domini M°. CC. LXXX, indictione VII, infra octauas apostolorum Petri et Pauli beatorum. Presentibus hijs: comite Warsio castellano Cracouiensi, domino Procopio cancellario prefati domini ducis, comite Pelka castellano Sandomiriensi, comite Zegotha castellano Lublinensi ", comite Martino castellano Bresensi", et coram hijs viris religiosis et patribus venerandis: supradicto ministro, fratre Stephano gardiano Strigoniensi, fratre Boguslao lectore fratrum Predicatorum, ad concordiam inter dictum P ducem et nos faciendam a domini legati latere destinato, fratre Iohanne custode, fratre Borislao lectore fratrum Minorum, et alijs quam multis tam viris religiosis quam clericis secularibus, quam etiam militibus et alijs bonis

viris.

Wedle tekstu zawartego w kopijarzu klasztoru Panien Klarysek w Starym Sączu, na karcie 1, gdzie też zanotowano, iż oryginał opatrzony był dwoma dobrze dochowanemi pieczęciami św. Kunegundy i księcia Leszka. Iest ten dokument ogłoszony drukiem w Bardosego: Supplementum analectorum terrae Scepusiensis, Leutschoviae 1802, pod N. XXXIX z oryginału, który był przedłożony komisyi granicznej węgiersko-galicyjskiej w Lubowli r. 1794, dalej w Długosza: Liber beneficiorum tomie III, na str. 358, w Fejera: Codex diplomaticus Hungariae, tomus V, vol. 2, str. 43 ex analectis Wagnerio-Iankovichianis, oraz w Dodatku tygodniowym przy Gazecie Lwowskiej, 1853, str. 160 z tekstu zamieszczonego w rękopisie Zakładu Ossolińskich we Lwowie pod tytułem: Processus inquisitionis super vita, sanctimonia et miraculis praeclarae virginis Cunegundis z r. 1629, skąd go w najnowszych czasach powtórzył Kętrzyński we Vita et miracula sanctae Kyngae ducissae Cracoviensis, Monumenta Poloniae historica, tom IV, Lwów 1884, str. 700. Odmianki tekstu Bardosego, Długosza i Gazety Lwowskiej podajemy niżej, oznaczając takowe literami B, D, G. a) G. concomitantia, b) B. coram Christo, c) G. viam