ditatem. Datum in presencia nostra, nobis euntibus ad colloquium cum duce Masouie Conrado, in stacione circa Skarzyssow, in presensia : Laurencij Lubusensis episcopi, Thome Wratizlauiensis electi, baronum nostrorum: Stephani, filij Andree, castellani de Boleslawec, Iarozlai castellani de Nemchi, Boguslai castellani de Rechin, Radzlaui iudicis nostri, Conradi castellani de Croscen, Theodori camerarij Cracouiensis, Wlodimiri castellani de Bresczk, et in presencia Pacoslai iunioris, fratris sui et aliorum. Actum anno Dominice incarnacionis millesimo ducentesimo trigesimo secundo, pridie kal. Nouembris. Nakielski: Miechovia, str. 156. 1) Udorz, wieś w woj. krakowskiem, obw. olkuskim, pow. pileckim, par. Chlina. CCCCVII. 1233. mense Februario, in Skaryszów. Pacoslaus palatinus Sandomiriensis testatur, Sulislaum canonicum Sandomiriensem partem hereditatis in villa Dzierzkówek monasterio Miechoviensi vendidisse. Omnibus Christifidelibus presentem paginam inspecturis, Pacoslauus dictus Iunior, Dei miseracione palatinus Sudomirie, post huius vite curricula misericordiam consequi Saluatoris. Quoniam que geruntur in tempore, ne labantur cum tempore, poni solent in lingua testium et scripti memoria confirmari, ideo uestre uniuersitati dignum duxi intimare, quod in presencia mei dominus Sulislaus canonicus. Sudomiriensis, vendidit pro tredecim marcis puri argenti domui Dominici Sepulcri de Mechov partem hereditatis sue, que spectabat ei in villa, que dicitur Girscouic 1), cum consensu omnium filiorum suorum, videlicet A. et P. et aliorum iuniorum. Et ne per processum temporis aliquis scrvpulus litigii super hoc facto ab heredibus predicti domini S. possit exordiri in irritacionem prenominate vendicionis, ipsam sigilli mei appensione roboraui. Testes uero, qui eidem uendicioni interfuerunt, sunt, quorum nomina subarrantur: comes Marcus castellanus de Radome, Sudo castellanus de Wognic, Lasota frater palatini, Petrus Dobesouic, Sdeslauus iudex palatini, Iohannes camerarius, dominus Miculus filius Woyslaui, Rinerus sacerdos, Sulislauus capellanus palatini, Iacobus pincerna, Stronec iudex de Radom, Nicolaus Venceslauic, comes Nicolaus filius Choczamiri, comes Creslaus de Balacow, Vilelmus clericus, Iohannes sacerdos de Scaresow, magister Albertus. Actum ab incarnacione Domini anno M° CC° XXX°III°, mense Februario. Datum Scaresouie. Oryginał pargaminowy, przechowany w zbiorach hr. Rusieckich w Warszawie. Opatrzony był pierwotnie jedną pieczęcią, po której pozostał sznurek jedwabny różowy, mocno spłowiały. Nakielski: Miechowia, str. 158. 1) Dzierzkówek, wieś w obw. i pow. radomskim, par. Skaryszów. CCCCVIII. 1233. die 3. m. Maii, in Piotrków. Conradus dux Cracoviae et Masoviae privilegium a Lestcone dicto Albo duce Poloniae, monasterio Cisterciensium Suleioviensi a. 1224. impertitum, ratum facit. In nomine Domini amen. Notum sit uniuersis, presentibus et futuris, quod nos Conradus Dei gracia dux Cracouie et Mazouie, ad peticionem abbatis et conuentus ecclesie de Syliov fundacionis nostre, verum priuilegium illustrissimi principis Lestconis fratris nostri, quondam ducis Cracouie, vidimus et tenuimus non abrasum, non abolitum, nec in aliqua sui parte uiciatum, et coram nobis legi fecimus de uerbo ad uerbum in hec uerba: (Sequitur privilegium Lestconis ducis Poloniae de anno 1224, Nr CCCLXXXIX praemissum). Deinde predicti abbas et conuentus ad nos accedentes, deuotis precibus nos rogauerunt, quatinus dictum priuilegium confirmaremus et dictam hereditatem amplioribus libertatibus dotaremus. Nos autem attendentes, quod predicta hereditas Lanchino) ad cellarium nostrorum progenitorum ab inicio pertinuit, nec umquam aliquis militum eam hereditarie possedit, sed ducalis semper fuit, eam ab omni exactione, angariis et perangariis et ab omni iugo tributarie seruitutis, quocunque vocabulo censeri possit, liberam et absolutam dicte abbatie nostre de Suleov perpetuo confirmamus et confirmatam nostri sigilli munimine roboramus. Testes autem, qui presentes extiterunt: karissimi filii nostri Boleszlaus, Semouitus, Kazimirus et alii multi nobiles, quorum ista sunt nomina: Mironegus subcamerarius, Bolebor subiudex, Benicus subpincerna, Thomas pedagogus, Stephanus subagazo, capellani curie: Theodericus, Alexius et Iohannes. Acta sunt hec anno Domini M° C°C° X X X III in Petrecow, in die Inuencionis sancte Crucis, pontificatus domini Fulconis anno tercio. Oryginał pargaminowy, opatrzony był pierwotnie jedną pieczęcią, po której pozostał tylko szczątek sznurka z różowego jedwabiu. P. Bolesław Ulanowski, którego uprzejmości odpis powyższy zawdzięczamy, odnosi charakter pisma oryginału, jak niemniej i zewnętrzną formę dokumentu, o dość znacznych odstępach po bokach i u góry, do drugiej połowy XIII wieku. Styl dokumentu nie robi też bynajmniej wrażenia, jakoby pochodził z r. 1233. Z drugiej jednak strony świadkowie, chociaż ich prócz podkomorzego Mironia sprawdzić nie można, dla braku aktów spółczesnych, nie zdają się być zmyślonymi, narracyja też nosi pewną cechę autentyczności na sobie. Że w r. 1233 był jakiś wiec Konrada z synem jego Bolesławem w Piotrkowie, zdaje się poświadczać dokument tegoż Bolesława z Piotrkowa w r. 1233 wydany. (Rzyszcz. Muczk. I, N. 23). W dokumencie tym tytułuje się Bolesław Konradowicz po raz pierwszy księciem sieradzkim, widocznie przyciśnięty przez Henryka Brodatego musiał Bolesławowi Leszkowiczowi ustąpić księstwa sandomirskiego, i prawdopodobnie właśnie na tym wiecu piotrkowskim otrzymał od ojca w zamian ziemię sieradzką. Wzmiankowany dokument Bolesława Konradowicza z r. 1233 obejmuje również nadanie dla klasztoru sulejowskiego, służyć więc może za wskazówkę, że na tym wiecu piotrkowskim były między innemi także przywileje klasztoru sulejowskiego przedmiotem rozważania książąt. Można zatem przypuścić, iż gdy co do przywileju Leszka Białego na Łęczno, Konrad nie wydał klasztorowi pisemnego potwierdzenia, lecz zwyczajem podówczas często praktyko wanym, na ustnem tylko publicznie ogłoszonem potwierdzeniu poprzestał, w kilkadziesiąt lat później podrobiono sobie w klasztorze dokument dla upamiętnienia tego faktu, i tento właśnie dokument mamy przed sobą. Wobec tego mała myłka w oznaczeniu roku pontyfikatu arcybiskupa Pełki, mianowicie roku trzeciego zamiast drugiego, łatwo się upływem czasu tłumaczy. Chociaż niniejszy dokument jest zapewne podrobiony, to jednak gdy podrobienie onegoż nastąpiło nie później jak w drugiej połowie XIII wieku, gdy nadto zawiera wskazówki, dozwalające przypuszczać, iż jest na faktach autentycznych oparty, przeto może on służyć za materyjał dyplomatyczny i dla tego zamieściliśmy go między autentycznemi dokumentami, nie zaś między falzyfikatami, które przy końcu niniejszej publikacyi pomieszczenie znajdą. 1) Łęczno, wieś w obw. i pow. piotrkowskim, par. Sulejów. CCCCIX. 1234. Cracoviae. Henricus dux Cracoviae et Silesiae commutationem villarum Mirów et Łubnice a Clemente castellano de Recen cum milite Ivone factam, assensu suo comprobat. In nomine Domini Dei eterni amen. Cum labente tempore eciam que geruntur, simul a memoria posterorum lapsu temporis elabantur, tam iuris racione quam prudencium prouidencia et consulto perspectum est, ea scripture noticia perenniter perpetuari. Eapropter nos Henricus Dei gracia dux Cracouie et Silesie, notum facimus presentibus et futuris, quia cum comiti Clementi castellano de Recen, habenti villam Mirawam) nomine, eandem villam sibi placuisset cum luone milite pro villa ipsius Iuonis Lubnica 2) nuncupata inuicem commutare, sic inter prefatum Clementem et luonem, fratris ipsius luonis, qui Vbislaus cognominatur, accedente voluntate et consensu, omnibusque eiusdem Iuonis cognatis et consanguineis ad idem consencientibus, ut dictus comes Clemens adiecta summa pecunie quadraginta quinque argenti puri marcarum ad villam suam Mirawam, quam pecuniam ab ipso prefatus Iuo accepit, villam ipsius Lubnica pro sua Mirawa acciperet; tandem habita super tali tractatu diligenti deliberacione, omnes prefati in eandem formam concorditer conuenerunt ac inter se sub prefata forma contractus commutacionem nominatam celebrauerunt. Volentes insuper ipsum futuris retro temporibus in firma stabilitate perseuerare, eandem permutacionem villarum dictarum, sollenisatam coram nobis, nostro documento communiri omnes predicti unanimiter pecierunt. Quorum iuste peticioni nos facilem dictante iuris racione prebentes assensum, nominatam permutacionem presenti instrumento inserentes, sigilli nostri fratrisque nostri Boleslai, filij ducis Lestconis, qui eidem tractatui interfuit, impressione communiuimus. Ne autem testiumque nomina, qui et ad hoc vocati fuerunt, deessent, ea ad cautelam superhabundantem infra fecimus adnotari, quorum nomina sunt hec: Theodorus palatinus Cracouiensis, Vlodomirius castellanus in Brzesk, load pincerna, lakob venator, Mrocota iudex, Gedko, Vitgo subcamerarius, Boguslaw vexillifer, Florianus thezaurarius, Bronis castellanus Cechouiensis, Gotsalcus subiudex, Reclaus iudex terre, Bogumillus venator, Boguslaus gladiator, Gallus thezaurarius, Shbinog subpincerna, Dalebor subagazo, Stephanus filius Vincencij, Otto subdapifer. Actum in Cracouia anno ab incarnatione Domini millesimo ducentesimo trigesimo quarto, presidente domino Vislao Cracouie in cathedra pontificali, Pacoslao autem Cracouiam tenente. Z transumptu króla Stanisława Augusta z r. 1776, przechowanego w oryginale w archiwum rządowem poznańskiem (Ołobok, 9), ogłoszony drukiem w kodeksie dyplomatycznym wielkopolskim pod N. 175. 1) Mirów, wieś w obw. wieluńskim, pow. częstochowskim, par. Rędziny. CCCCX. 1234. die 11. m. Maii, Cracoviae. Monasterium Wanchocense cum monasterio Miechoviensi decimas villarum Mechorech et Wielice decimis villarum Łęczno et Modrzany commutat. In nomine patris et filii et spiritus sancti amen. Vt sua iura quisque integra possideat, et collati priuilegij gracia indemnitatem priuilegiatorum custodiat, ego frater Valo dictus abbas de Wanche'). cum meo conuentu Cisterciensis ordinis, et ego Henricus Miechouiensis ecclesie prepositus, cum meis fratribus, quia consimilibus gaudemus priuilegijs, ob pacis dileccionisque mutue in Christo custodiam, talem permutacionem decimarum inter nos fecimus. Cenobium de Wanche duarum villarum, quarum hec sunt vocabula: Luchan et Modrenich2) decimas acceptauit, que decime ad capellam beati Iacobi de Skarzeszow3) spectabant, pro quibus domus Miechouiensis duarum villarum decimas, quarum ista sunt nomina: Mechorech et Velice) Kede militis suscepit, que decime ad prefatum pertinebant monasterium, ea videlicet racione, ut sequentis temporis decimarum melioracio composicionem utriusque partis non reuocet. Ne ergo aliqua occasione a successoribus utriusque ecclesie talis permutacionis condicio queat uiolari, hanc ego Vislauus Dei gracia Cracouiensis episcopus, cum capitulo eiusdem ecclesie gratam et ratam habentes, perpetuo seruandam confirmamus, eam sigillis autenticis et subscripto testimonio communientes. Et hec sunt nomina canonicorum Cracouiensis ecclesie: Salomonis decanus, Vitus prepositus, Andreas scholasticus, Gumbertus archidiaconus et Radulphus cantor, Nicolaus custos, Hermannus, Vincencius, Michael, Sulizlauus, Dobegneuus, Miroslauus canonici. Hec autem sunt nomina fratrum de Wanchozk: Viardus prior, Petrus subprior, Martyrius thesaurarius, Adam custos, Boguslauus cantor, et Theobaldus subcellarius, Iohannes infirmarius, Vilhelmus camerarius, Gerardus, Mauricius, Iohannes et omnes fratres alij. Et hec sunt nomina fratrum de Mechow: Gochutus, Gerardus senex, Cristayris, Paulus conuersus et ceteri fratres. Acta sunt hec anno Domini M. CC. XXXIV, infra octauas beati Floriani martyris, in ecclesia Cracouiensi. Nakielski: Miechovia, str. 158. 1) Wanche jest Wąchock, miasteczko w woj. sandomirskiem, obw. opatowskim, pow. soleckim. 2) Łęczno, wieś w obw. i pow. piotrkowskim, par. Sulejów. Modrzany, wieś w pow. krakowskim, par. Książnice wielkie. 3) Skaryszów, w woj. sandomirskiem, obw. i pow. radomskim. 4) Mikorek i Wielice dziś już nie istnieją. CCCCXI. 1234. die 3. m. Iunii, Reate. Gregorius IX. P. M. donationem redituum ex villis quibusdam, a Fulcone archiepiscopo Gnesnensi monasterio Cisterciensium Suleioviensi factam, ratam esse iubet. Gregorius episcopus seruus seruorum Dei. Dilectis filijs abbati et conuentui de Silio) Cisterciensis ordinis, Gnesnensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Cum a nobis petitur, quod iustum est et honestum, tam uigor equitatis quam ordo exigit rationis, ut id per sollicitudinem officij nostri ad debitum perducatur effectum. Eapropter dilecti in domino filij, uestris iustis postulationibus grato concurrentes assensu, personas uestras et locum, in quo diuino mancipati estis obsequio, cum omnibus bonis, que impresentiarum rationabiliter possidetis, aut in futurum iustis modis prestante Domino poteritis adipisci, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, specialiter autem. redditus, quos in Zagaraue, Comoroue, Kamen, Preduoieua, Sokolnici, Grodiste et Smogoroue 2) uillis Gnesnensis ecclesia optinebat, a venerabili fratre nostro F. Gnesnensi archiepiscopo, capituli sui accedente consensu, monasterio uestro pia et prouida liberalitate concessos, prout in ipsorum litteris confectis exinde dicitur plenius contineri, ac alia bona uestra, sicut ea omnia iuste ac pacifice possidetis, uobis et per uos eidem monasterio auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre protectionis et confirmationis infringere uel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se nouerit incursurum. Datum Reate III nonas Iunij, pontificatus nostri anno octauo. Oryginał pargaminowy przechowany w archiwum głównem królestwa polskiego w Warszawie pod N. 2065, opatrzony jest ołowianą bulą papieża Grzegorza IX. 1) Sulejów, miasteczko w pow. piotrkowskim. 2) Przytoczone tu miejscowości leżą wszystkie w województwie sandomirskiem, obw. i pow. opoczyńskim, i tak Zagórze, należy do par. Skrzynno, Komorów, do parafii Skrzyńsko, Kamień, do parafii Skrzynno, Przedwojowa dziś już nie istnieje, Sokolniki należą również do par. Skrzynno, Grodiste, dziś Gródek w par. Przysucha, wreszcie Smogorzew jest wieś parafijalna w pow. opoczyńskim. |