21. 1263. w Mieście starem, miesiącu czerwcu. Urban IV pp. przełożonego

św. Wincentego, reguły Cysterskiej, wratysławskiej dyjecezyi, aby dobra wszystkie, którekolwiek niegodziwie od kościoła Grobu Pańskiego jerozolimskiego są oderwane, przez xiążęcia wratysławskiego zabrane, ma dopomódz, aby własność tegoż powróconą została, upomnienie. 22. 1282. w Mieście starem w maju. Marcin IV pp. przełożonego zwierzynieckiego, ażeby wszystkie łąki, paświska, młyny i inne dobra od konwentu miechowskiego odpadłe, jeśliby jakie znalazł, bez żadnej trudności temuż konwentowi powrócić postarał się, wydał polecenie. 23. 1283. w Mieście starem, w dniach stycznia. Marcin IV pp. proboszczowi konwentu miechowskiego ukarania braci wykraczających i nie podług reguły żyjących, moc udzielił.

24. 1284. w Krakowie dnia 4 sierpnia,

przez Leszka xiążęcia krakowskiego i sandomierskiego domowi miechowskiemu i wsi Miechowu wszelkich przywilejów, wolności, swobód, uwolnień od wszelkich opłat cła nadanych, konfirmacyja.

25. 1285. w Mieście starem d. 9 czerwca.

Marcin IV pp. do opata tynieckiego reguły św. Piotra (s), ażeby wszystkich ukrywająch i zatrzymujących dziesięciny, domy, czynsze, legata i inne dobra, a tych nie chcą oddać, onych do oddania na rzecz konwentu miechowskiego i kościoła jerozolimskiego braci z mocą użycia exkommuniki i wydania sentencyi znaglił, wydał mandat.

26. 1292. w Krakowie d. 10 listopada.

Wacław król czeski, xiążę krakowski Gierardowi mieszczaninowi krakowskiemu za zezwoleniem proboszcza i całego konwentu miechowskiego przywileje na lokacyję miasta Miechowa prawem teutonicznem, ustanowienie sądów wójtowskich, przez poprzedników wydane, zatwierdził.

Wreszcie pod datą 1302 w Krakowie nazajutrz po św. Małgorzacie, zanotowanych jest jedenaście transumptów bul papiezkich, którychto transumptów dokonał Iakób arcybiskup gnieźnieński. Daty tych bul nie są podane.

DODATKI.

DCXX. 1243. die 25. m. Martii, in Mechniz.

Mesco dux Opoliensis villas Kolanowice et Mechniz monasterii Miechoviensis Sepulcri Dominici proprias, ab exactionibus et servitiis liberas facit.

In nomine Domini Iesu Christi amen. Nos Mescho Dei gracia dux de Opol, notum facimus presentibus et futuris, quod ob reuerenciam Sancti Sepulcri dedimus plenam libertatem fratribus ejusdem Sepulcri Mechouiensis in villis Colini, Mechniz, in omnibus, que possident in eisdem vel in posterum tam in illis, quam in aliis, quod justo modo poterunt obtinere. Nulli ergo hominum liceat hanc nostre donacionis et libertatis paginam violare sive eciam homines fratrum dictorum solucionibus, exaccionibus, expedicionibus aut aliis angariis

molestare; si vero fuerint judicandi, sigillo nostro citati debent coram nobis asstare et non alias judicari. De judicato autem misericordiam faciemus, quod videbitur fratribus expedire. Contulimus eciam eisdem fratribus propriam navim in Mechniz ad ducendos suos homines et alios, quos voluerint amore Dei. Ut autem hec nostra donacio perpetuo inviolabilis perseveret, presentem cartam sigilli nostri munimine duximus roborandam. Actum in Mechniz, presente T. Dei gracia Wratzlavie episcopo et comite Nicolao castellano de Koli, comite Sandcone judice curie, comite Gotcone subcamerario, comite Mescenta subvenatore, Girozlao subdapifero, Marco subpincerna, Paulo subjudice, domino Henrico notario, domino Nicolao, domino Iacobo, domino Clemente, capellanis curie et aliis quam pluribus. Anno Dominice Incarnacionis M°CCXLIII, in die beate Marie Annunciacionis.

Oryginał pargaminowy, przechowany w archiwum państwowem we Wrocła wiu. Na sznurach jedwabnych wiszą dwie pieczęcie, bardzo uszkodzone, książęca i biskupa wrocławskiego. Wydawca Regestów szląskich (tom I, str. 267, N. 598) uważa dokument ten za podejźrzany, poświadcza jednak, że charakter pisma pochodzi z połowy XIII wieku.

Kolanowice i Mechniz, wsie na górnym Szląsku, w rejencyi opolskiej, okręgu apelacyjnym raciborskim.

DCXXI. 1248. die 27. m. Septembris, in Miechów.

Magister Wilhelmus de Nissa, canonicus Wratislaviensis, monasterio Miechoviensi Sepulcri Dominici sex mansos in villa

Kolanowice confert.

In nomine Domini amen. Quoniam ea, que in tempore aguntur, labuntur cum tempore, dignum est, ut scripturarum memoria perhemnentur. Quapropter ego magister Willemus de Nica, canonicus Vratislaviensis, notum facio omnibus, presentem litteram inspecturis, quod sex mansos terre arabilis, quos in villa Colini iure hereditario possedi in dominio illustris principis, ducis Vlodizlai, contuli preposito et fratribus domus Mechoviensis, ordinis Dominici Sepulcri, pro remedio anime mee et parentum meorum iure perpetuo possidendos ac in suos usus pro sue voluntatis arbitrio convertendos. Et ut hec mea donacio robur obtineat perpetue firmitatis, presentem litteram sigillo venerabilis patris Th. Vratislaviensis episcopi una cum appensione sigillorum Cracoviensis capituli et mei feci roborari. Acta sunt hec in Mechov anno Dominice Incarnacionis millesimo ducentesimo quadragesimo octavo, in die sanctorum martyrum Cosme et Damiani. Presentibus: domino Petro et Iohanne canonicis Cracoviensibus, magistro Gerardo archidiacono de Lubelin, domino Vitozlao plebano de Semech, domino Petro Sapina, Brunone clerico eiusdem. domus et aliis quam pluribus.

Oryginał pargaminowy, przechowany w archiwum państwowem we Wrocławiu. Opatrzony był on pierwotnie trzema pieczęciami, po których tylko sznurki jedwabne spłowiałe pozostały. Regesta szląskie tom I, Nr. 680.

Kolanowice, wieś na górnym Szląsku, w rejencyi opolskiej, okręgu apelacyjnym raciborskim.

DCXXII. 1260. die 28. m. Maii, in Raciborz.

Wladislaus dux Opoliensis, accepta a monasterio sanctimonialium de Staniątki villa Niemodlin, idem monasterium ab opere quodam, ad castrum Opoliense praestando, liberat.

In nomine Domini amen. Quecunque enim in tempore aguntur, de facili a memoria hominum labuntur, nisi scriptis ac sigillorum munimine roborentur. Ideoque notum facimus tam presentibus, quam futuris, quod nos Vladislaus Dei gracia dux de Oppol, inspecta pia peticione Visenege magistre de Stanyanthek et sui conventus assensu accedente, acceptavimus ab eis villam Nemodlim nuncupatam, in perpetuum possidendam pro opere, quod in Oppoliensi castro edificare debuerant, uidelicet centum ulnas de muro: ipsas et earum successores a predicto opere penitus absolvendo. Restituimus eciam eidem magistre et supradicto conventui de Stanyanthek villam Brocot dictam nostram, (quam) in commutacione pro Zelazt et pro Kanthi a nobis receperunt. Et quia de quadam donacione, quam bone memorie pater noster dicto monasterio fecerat de terra, que narok wlgariter vocatur, in diocesi Cracouiensi, nobis plena fides facta fuit, videlicet quadraginta mansis Flemingis, nos eandem donacionem ad plenum confirmauimus, hoc addito, quod quitquid penes eosdem de superflua terra remanserit, nostro dominio applicetur. Preterea ad instanciam et humilem supplicacionem earundem promittimus et concedimus eis, ut absque alicuius contradiccione duas villas, videlicet Lenzini et Zathar, possunt iure Theutonico collocare, ita, quod eadem libertate gaudeant, qua cetere ville in nostro dominio utuntur constitute. Ut autem hec nostra donacio et ordinacio rata et inconcussa permaneat, nostri sigilli appensione presens scriptum fecimus communiri. Presentibus hiis testibus: fratre Iohanne priore Rathiboriensi, fratre Vincencio Kielciensi, fratre Vlostone Cracoviensi, Gotardo notario nostro, Stephano capellano de Chelath, Martino capellano de Orlova, Iohanne castellano de Miculow, Ropretho castellano de Tessin et Nicolao filio eius, Dobeslao castellano de Bithom, Dirskone succamerario nostro, Rasicha succamerario domine, Renoldo subpincerna nostro, et aliis quam pluribus. Acta sunt hec in Rathibor, anno Domini millesimo ducentesimo sexagesimo, quinto kalendas Iunii.

Z oryginalnego transumptu z r. 1478, wydanego przez Iakuba z Dembna, kasztelana i starostę krakowskiego. Transumpt ten przechowany w archiwum państwowem we Wrocławiu, opatrzony jest pieczęcią z czerwonego wosku, wyobrażającą herb Odrowąż, zawieszoną na pasku pargaminowym. Regesta szląskie tom II, N. 1048.

Staniątki, wieś w obwodzie bocheńskim, pow. niepołomickim, par. Brzezie.
Niemodlin, dziś Falkenberg miasto obwodowe na górnym Szląsku, w rejencyi

opolskiej.

Brokot, wieś na górnym Szląsku, w rejencyi tudzież okręgu apelacyjnym wrocławskim.

Czeladź, miasteczko w woj. krakowskiem, obw. i pow. olkuskim.
Kęty, miasteczko powiatowe w obw. wadowickim.

Lendziny, wieś na górnym Szląsku, w rejencyi opolskiej, okręgu apelacyjnym raciborskim.

Zator, miasteczko w obw. wadowickim, pow. andrychowskim.

Narok sąto źrebia przeznaczone na uposażenie dla urzędników ziemskich

i grodzkich. Osadzeni na tych źrebiach niewolni poddani, zwani byli narocznikami, i oddawali daniny oraz świadczyli posługi tym urzędom, którym byli przydzieleni.

DCXXIII. 1263. die 12. m. Iunii, apud Urbem veterem.

Urbanus IV. P. M. praeposito monasterii Mstoviensis mandat, ut bona a monasterio Miechoviensi Dominici Sepulcri illicite alienata, eidem monasterio restitui curet.

a

Urbanus episcopus seruus seruorum Dei. Dilecto filio preposito ecclesie de Amsto ), ordinis s. Augustini, Cracouiensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Dilectorum filiorum prioris et capituli ecclesie Dominici Sepulcri Hierosolymitani, ordinis s. Augustini, nomine nobis exponere curauerunt, quod tam priores et commendatores ecclesiarum et domorum in ducatu Cracouiensi, eidem ecclesie Dominici Sepulcri subiectarum immediate, quam predecessores eorum prioratus, ecclesias, decimas, domos, possessiones, grangias, nemora, prouentus et nonnulla alia bona, ad ecclesiam ipsorum spectantia, nonnullis clericis tam religiosis Cisterciensibus et quorundam aliorum ordinum, quam secularibus ac etiam laicis, aliquibus eorum ad vitam, quibusdam vero ad non modicum tempus et aliis perpetuo ad firmam uel sub censu annuo cencesserunt, datis super hoc literis, factis renuntiationibus, adiectis penis et interpositis iuramentis, in enormem ipsius ecclesie Sepulcri Dominici lesionem, quorum aliqui dicuntur in forma communi a sede apostolica confirmationis literas impetrasse. Quia vero nostrum interest, lesis ecclesijs subuenire, discretioni tue per apostolica scripta mandamus, quatenus ea, que de bonis predictarum ecclesiarum et domorum eiusdem ducatus per concessiones huiusmodi alienata inueneris illicite vel distracta, ad ius et proprietatem ipsarum ecclesiarum et domorum studeas legitime reuocare, contradictores per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo. Non obstantibus literis, renuntiationibus, penis, iuramentis et confirmationibus supradictis, aut si aliquibus, cuiuscunque dignitatis uel ordinis, a sede apostolica sit indultum, quod interdici uel excommunicari nequeant aut suspendi, per literas apostolicas non facientes plenam et expressam de indulto huiusmodi mentionem seu constitutione de duabus dietis, edita in concilio generali, dummodo ultra tertiam et quartam aliquis extra suam diocesim

f

auctoritate presentium ad iudicium non trahatur. Testes autem, qui fuerint nominati, si se gratia, odio uel timore subtraxerint, censura simili, appellatione cessante compellas ueritati testimonium perhibere, invocato ad hoc, si opus fuerit, auxilio brachij secularis. Datum apud Urbem veterem II idus Iunij, pontificatus nostri anno secundo.

Nakielski: Miechovia str. 186. Sprostowane myłki: a) quomodo, b) Domini. 1) Nakielski kładzie »de Anisio". Nie znajdując klasztoru podobnej nazwy nie tylko w dyjecezyi krakowskiej, ale nawet na całym obszarze dawnej rzeczypospolitej, sądziliśmy, że Nakielski popełnił myłkę w nazwie dyjecezyi, i że dokument niniejszy nie odnosi się do Polski, tem bardziej, gdy w nim o klasztorze miechowskim żadnej nie ma wzmianki. Pominęliśmy go przeto jako obcy w publikacyi niniejszej. Dopiero z inwentarza przywileji klasztoru miechowskiego, o którym w przedmowie wiadomość podajemy, przekonaliśmy się, iż niniejsze polecenie papieża Urbana IV wystosowane było do proboszcza kościoła de Amsto. Teraz już nie trudno było się domyśleć, że tu jest mowa o proboszczu klasztoru kanoników regularnych reguły św. Augustyna w Mstowie, więc dodatkowo dokument ten tu podajemy.

Mstów, miasteczko w województwie kaliskiem, obw. wieluńskim, pow. częstochowskim.

DCXXIV. 1270. die 9. m. Maii, Cracoviae.

Paulus episcopus Cracoviensis, Christifidelibus ecclesiam in Trzebnica devote visitantibus, indulgentias largitur.

Paulus diuina prouidencia Cracouiensis episcopus, vinuersis presentes litteras inspecturis, salutem in eo, qui est omnium vera salus. Licet is, de cuius munere venit, vt sibi a fidelibus suis digne ac laudabiliter seruiatur, de habundancia pietatis sue, que merita supplicum excedit, et vota bene servientibus multo maiora tribuit, quam valeant promereri, desiderantes tamen domino populum reddere acceptabilem, fideles Christi ad complacendum ei quasi quibusdam illectiuis penitencijs, indulgencijs videlicet et remissionibus inuitamus, vt exinde diuine reddantur gracie apciores. Cupientes igitur, vt ecclesia de Threbnicia congruis frequentetur honoribus, ac Christicole eam eo libencius adeant, quo magis exinde dono celestis gracie senserint se refectos, omnibus vere contritis et confessis, qui ad eandem ecclesiam in die Translacionis et Natiuitatis beate Hedwigis humiliter ac deuote studuerint conuenire, quadraginta dies de iniuncta penitencia misericorditer elargimur. Datum in Cracouia, anno Domini Mo. C°C°. LXX. septimo idus Maii.

Oryginał pargaminowy, przechowany w archiwum państwowem we Wrocławiu. Na pasku pargaminowym nadciętym z tegoż samego dokumentu, wisi podługowata pieczęć biskupa, w zwykłym wosku wyciśnięta. Regesta szląskie tom II, N. 1530.

Trzebnica, miasto obwodowe na górnym Szląsku, w rejencyi wrocławskiej.