صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

365 Ibat, et ingenti motu stupefactus aquarum,
Omnia fub magna labentia flumina terra
Spectabat diversa locis; Phasimque, Lycumque,
Et caput, unde altus primum se erumpit Enipeus,
Unde pater Tiberinus, et unde Aniena fluenta,
370 Saxofumque fonans Hypanis, Mysusque Caicus,
Et gemina auratus taurino cornua vultu
Eridanus; quo non alius per pinguia culta
In mare purpureum violentior influit amnis.
: Poftquam est in thalami pendentia pumice tecta

375 Perventum, et nati fletus cognovit inanes
Cyrene; manibus liquidos dant ordine fontes
Germanæ, tonsisque ferunt mantilia villis.
Pars epulis onerant menfas, et plena reponunt
Pocula. Panchæis adolefcunt ignibus aræ.

380 Et mater, Cape Mæonii carchesia Bacchi,
Oceano libemus, ait. fimul ipsa precatur
Oceanumque patrem rerum, Nymphasque forores,
Centum quæ filvas, centum quæ flumina servant.
Ter liquido ardentem perfudit nectare Vestam:

385 Ter flamma ad fummum tecti subjecta reluxit.
Omine quo firmans animum, fic incipit ipsa.
Est in Carpathio Neptuni gurgite vates
Cæruleus Proteus, magnum qui piscibus æquor,
Et juncto bipedum curru metitur equorum.
390 Hic nunc Emathiæ portus patriamque revisit
Pallenen. hunc et Nymphæ veneramur, et ipse
Grandævus Nereus. novit namque omnia vates,
Quæ fint, quæ fuerint, quæ mox ventura trahantur.

Quippe ita Neptuno vifum est: immania cujus

395 Armenta, et turpes pascit sub gurgite phocas.

Hic tibi, nate, prius vinclis capiendus, ut omnem
Expediat morbi caufam, eventusque secundet.
Nam fine vi non ulla dabit præcepta, neque illum
Orando flectes: vim duram et vincula capto

400 Tende: doli circum hæc demum frangentur inanes.
Ipsa ego te, medios quum Sol accenderit æftus,
Quum fitiunt herbæ, et pecori jam gratior umbra est,
In fecreta fenis ducam, quo feffus ab undis

Se recipit: facile ut fomno aggrediare jacentem.

405 Verum ubi correptum manibus vinclisque tenebis;
Tum variæ illudent species, atque ora ferarum.
Fiet enim fubito fus horridus, atraque tigris,
Squamosusque draco, et fulva cervice leæna:
Aut acrem flammæ fonitum dabit, atque ita vinclis

410 Excidet, aut in aquas tenues dilapfus abibit.
Sed quanto ille magis formas se vertet in omnes,
Tanto, nate, magis contende tenacia vincla:
Donec talis erit mutato corpore, qualem
Videris, incepto tegeret quum lumina fomno.
415 Hæc ait, et liquidum ambrofiæ diffudit odorem;
Quo totum nati corpus perduxit. at illi
Dulcis compofitis spiravit crinibus aura,
Atque habilis membris venit vigor. est specus ingens
Exesi latere in montis, quo plurima vento

420 Cogitur, inque sinus scindit sese unda reductos:
Deprensis olim statio tutissima nautis.
Intus se vasti Proteus tegit objice faxi.
Hic juvenem in latebris averfum a lumine Nympha
Collocat: ipfa procul nebulis obfcura refiftit.

425 Jam rapidus torrens fitientes Sirius Indos
Ardebat: cœlo et medium Sol igneus orbem

Hauferat:

Hauferat: arebant herbæ, et cava flumina ficcis
Faucibus ad limum radii tepefacta coquebant:
Quum Proteus confueta petens e fluctibus antra

430 Ibat: eum vasti circum gens humida ponti
Exsultans rorem late difpergit amarum.
Sternunt se somno diversæ in litore phocæ.
Ipse, velut stabuli cuftos in montibus olim,
Vefper ubi e pastu vitulos ad tecta reducit,

435 Auditisque lupos acuunt balatibus agni,
Confidit scopulo medius, numerumque recenfet:
Cujus Aristæo quoniam est oblata facultas;
Vix defefsfa fenem paffus componere membra,
Cum clamore ruit magno, manicisque jacentem

440 Occupat. ille fuæ contra non immemor artis,
Omnia transformat sese in miracula rerum,
Ignemque, horribilemque feram, fluviumque liquentem.
Verum, ubi nulla fugam reperit fallacia, victus
In sese redit, atque hominis tandem ore locutus:
445 Nam quis te, juvenum confidentissime, noftras
Juffit adire domos? quidve hinc petis? inquit. At ille:
Scis, Proteu, scis ipse; neque est te fallere cuiquam.
Sed tu define velle. Deum præcepta fecuti
Venimus huc, lapsis quæfitum oracula rebus.

450 Tantum effatus. ad hæc Vates vi denique multa
Ardentes oculos intorfit lumine glauco;
Et graviter frendens, fic fatis ora refolvit.
Non te nullius exercent numinis iræ.

Magna luis commissa: tibi has miferabilis Orpheus
455 Haud quaquam ob meritum pœnas, ni fata resistant,
Sufcitat; et rapta graviter pro conjuge fævit.
Illa quidem, dum te fugeret per flumina præceps,

[blocks in formation]

Immanem ante pedes hydrum moritura puella
Servantem ripas alta non vidit in herba.

460 At chorus æqualis Dryadum clamore fupremos
Implerunt montes: flerunt Rhodopeiæ arces,
Altaque Pangæa, et Rhefi Mavortia tellus,
Atque Getæ, atque Hebrus, atque Actias Orithyia.
Ipfe cava folans ægrum teftudine amorem,

465 Te, dulcis conjux, te folo in litore fecum,
Te veniente die, te decedente canebat.
Tænarias etiam fauces, alta oftia Ditis,
Et caligantem nigra formidine lucum
Ingreffus, Manefque adiit, Regemque tremendum,

470 Nefciaque humanis precibus manfuefcere corda.
At cantu commotæ Erebi de fedibus imis
Umbræ ibant tenues, fimulacraque luce carentum:
Quam multa in filvis avium fe millia condunt,
Vefper ubi, aut hibernus agit de montibus imber:

475 Matres, atque viri, defunctaque corpora vita
Magnanimum heroum, pueri, innuptæque puellæ,
Impositique rogis juvenes ante ora parentum,
Quos circum limus niger, et deformis arundo
Cocyti, tardaque palus inamabilis unda

480 Alligat, et novies Styx interfufa coercet.

Quin ipfæ stupuere domus, atque intima Lethi
Tartara, cæruleofque implexæ crinibus angues
Eumenides, tenuitque inhians tria Cerberus ora,
Atque Ixionii vento rota conftitit orbis.

485 Jamque pedem referens, cafus evaferat omnes;
Redditaque Eurydice fuperas veniebat ad auras,
Pone fequens; namque hanc dederat Proferpina legem :
Quum fubita incautum dementia cepit amantem,

Ignofcenda quidem, fcirent fi ignofcere Manes. 490 Reftitit, Eurydicenque fuam jam luce fub ipfa, Immermor, heu! victusque animi, refpexit. ibi omnis Effufus labor, atque immitis rupta tyranni Fœdera, terque fragor stagnis auditus Avernis. Illa, Quis et me, inquit, miferam, et te perdidit, Orpheu?

495 Quis tantus furor ? en iterum crudelia retro

Fata vocant, conditque natantia lumina fomnus.
Jamque vale. feror ingenti circumdata nocte,
Invalidasque tibi tendens, heu ! non tua, palmas.
Dixit: et ex oculis fubito, ceu fumus in auras
500 Commixtus tenues, fugit diversa: neque illum,
Prenfantem nequicquam umbras, et multa volentem
Dicere, præterea vidit: nec portitor Orci
Amplius objectam paffus tranfire paludem.
Quid faceret? quo se rapta bis conjuge ferret?

505 Quo fletu Manes, qua numina voce moveret?
Illa quidem Stygia nabat jam frigida cymba.
Septem illum totos perhibent ex ordine menfes
Rupe fub aeria, deferti ad Strymonis undam
Flevisse, et gelidis hæc evolvisse sub antris,

510 Mulcentem tigres, et agentem carmine quercus.
Qualis populea mærens philomela fub umbra
Amiffos queritur fætus; quos durus arator
Obfervans nido implumes detraxit: at illa
Flet noctem, ramoque fedens miferabile carmen

515 Integrat, et mæstis late loca questibus implet.
Nulla Venus, nullique animum flexere hymenæi.
Solus Hyperboreas glacies, Tanaimque nivalem,
Arvaque Rhipæis nunquam viduata pruinis
Luftrabat, raptam Eurydicen, atque irrita Ditis

N 3

520 Dona

« السابقةمتابعة »