Polonie absolutam quibuscunque censeantur nominibus, iure hereditario possidendam. Huius rei testes sunt: Iarostius palatinus Kalisiensis, Bronis castellanus Gneznensis, Odollanus pincerna, Ilicus capellanus, et quam plures alii fide digni. Datum in Gnezna anno Domini millesimo centesimo septuagesimo tercio, pridie Kalendas Septembris, Indictione sexta. Ut autem hec rata et firma permaneant, presentem cedulam sigilli nostri appensione fecimus communiri.

Lendensis, t. j. de Ląd. Parvum Vronchin, dziś Wrąbczynek.

Nr. 21.

Bolezlaus dux Zlesie 1173 Mai. 1, super castrum Grodez; fundat monasterium in Lubiąż.

Pergam. orygin. osądzony przez Grünhagen za podrobiony, u którego na niciach jedwabn. zielon. czerwon. i żółt. przywieszono trzy pieczęcie. 1sza Mieszka księcia, (pieczęć II) jest odciskiem kapturka od miecza. 2ga Bolesława księcia przedstawia zbrojneyo Jeżdzca pędzącego w lewo; w prawicy proporzec, na piersiach trójkątna tarcz a na niej pół księżyca na którem krzyż; Napis: Sigillum Bolezlai. Dei. Gra. Ducis. Zlesie. 3cia Żyrosława biskupa przedstawia biskupa na tronie, prawica błogosławi, w lewej pastorał; napis: Sigillum. Zirizlai. Wratizlaviensis. Epi.

Wrocław. Königl. Staats Arch. Leubus 2. (Die Urkund. d. kl. Leubus IV.)

In nomine sancte et individue Trinitatis. Ego Bolezlaus dux Zlesie, filius primogenitus illustris condam principis Wladyzlai maximi ducis Zlesie et Cracovie incliteque domine Adelheydis filie imperatoris Heinrici quarti, universis Christi fidelibus tam futuris quam presentibus salutem ac prosperitatem vite presentis pariter et future. Quandoquidem velocitate dierum nostrorum transituri sumus quemadmodum fugere solet umbra et evanescere fumus, consultissimum constat anime salvande providere, cuius vitam scimus in eternum permanere. Igitur pro dilectione domini nostri Ihesu Christi liberatoris animarum nostrarum, et pro veneracione sancte genitricis eius perpetue virginis Marie, ac pro interventu sancti Iohannis Babtiste et sancti Iacobi apostoli omniumque Sanctorum Dei, annuente nec non et rogante domino Walthero episcopo Wratizlaviense et eius Capitulo, monachos adductos de Portensi cenobio, quod est in Theotonia super Salam fluvium, collocavi in loco qui dicitur Lubens et est in antiqui castri sinu super fluminis Odre fluenta, ubi prius pauci monachi nigri Ordinis resederant, ut ibi in unitate et communione sancte katholice Ecclesie sancti Benedicti regulam atque Cysterciensis Ordinis instituta teneant, in remedium anime mee ac pro animabus progenitorum affiniumque meorum anno ab Incarnacione Domini millesimo centesimo quinquagesimo; quapropter omnes attinencias cenobii Lubensis, tam veteres quam novas, in mea defensione comprehendo et successoribus meis per omne tempus huius seculi tuendas et defendendas, sub interminacione ultimi magnique iudicii Dei, pro solo divine remuneracionis intuitu recommendo. Si qua ergo spiritualis persona secularisve potestas, vel quisquam de supanis vel aliis bonis hominibus bona aliqua huic Lubensi cenobio iusta donacione vel devota oblacione seu rata cambicione aut vendicione contulerit, inconcussa et illibata ei semper permaneant secundum apostolica privilegia que data sunt Cysterciensi Or

dini, in quibus ei confirmatur integritas decimarum de terris suis et hominibus, pecudibus ac iumentis. Et quia quod Deo dicatum est non nisi divinis legibus subiacere debet, idcirco quicunque homines, cuiuscunque condicionis vel gentis, possessiones huius cenobii coluerint vel super eas habitaverint per abbatem in eis collocati, sive Poloni sint sive Theotonici vel Gallici, cuiuscunque eciam iuris, ab omni iure Polonico sine excepcione aliqua et ab omnibus serviciis, a solucionibus et exactionibus ac vectigalibus cuicunque debeantur, sive principi sive castellanis vel supariis aliis, sint in perpetuum liberi et exempti, nec cogantur cuiquam alteri nisi abbati et suis fratribus aliquit solvere vel servicium aliquod exhibere. Porro tota possessio eorum omnium que nunc sunt et in futurum erunt, tam in prediis quam hominibus, abbatis et monachorum solummodo erit atque dicetur; quia michi eos assumsi non pro terreno servicio, nec pro agricolis meis vel structoribus, sed pro litteratis divinorum celebratoribus celestiumque contemplatoribus et oratoribus meis ad Deum, ac pro parentum meorum et sequacium filiorum. Omnes insuper homines in bonis claustri commorantes, cuiuscunque sint gentis vel condicionis, tam posteri quam presentes, nulla castra vel municiones tenbuntur cuiquam construere, neque ad expediciones aliquas extra terram ire, neque ad hec subvenciones aliquas ministrare in vecturis, pecunia, pecoribus aut annonis, sive coloni sint seu iudices vel scholteti: set medio tempore ad servicium abbatis et claustri stabunt omnes in propriis expensis, quidquid ipsis preceptum fuerit laborando. Si vero contigerit hostilem exercitum terram velle ingredi, tunc coloni abbatis de villis pedites, scholteti equites, ad communem terre defensionem procedere tenebuntur. Iudicium nichilominus de omni causa, tam capitali quam manus, totaliter abbati do, ut ipse per iudices suos tam Theotonicos quam Polonos, omni querelanti iusticiam faciat in quolibet iure, tam suis hominibus quam alienis; et quidquid inde solucionis evenerit, tam pro culpis quam pro penis, hoc abbatis et suorum iudicum totum erit. Si vero aliqua causa tam difficilis fuerit, vel alicuius protervia seu potencia fecerit, quod debito modo per iudices abbatis determinari non possit, tunc ad curiam meam vel principis terre deferatur, in proximo castro non nisi coram me vel principe terre iudicanda, et eo iure, quo is qui inpetitur residebit, sive sit Theotonicus aut Polonus, vel cuiuscunque gentis seu condicionis; ita dumtaxat, quod quidquid pecunie vel rerum de quocunque homine claustri pro culparum vel penarum cedere debuerit redemcione iudici vel mihi, vel principi vel supariis, totum solius abbatis erit. Nec quisquam hominum claustri per aliquem suorum complicium sive alienum quempiam citari debet ad meam vel principis vel aliorum quorumcunque iudicum presenciam, nisi forte sibi querelanti per iudices abbatis fuerit iustitia denegata, neque sic respondere tenebitur, nisi per meam aut principis literam evocatus, suo tamen iure in quo residet responsurus, solucione culparum et penarum ad abbatem plenarie pertinente. Curie quoque claustri, quotquot fuerint, cum omnibus pertinenciis ipsarum et famulis, omni suprascripta fruantur et gaudeant libertate. Iam vero subnectitur hic possessionis descripcio. Lubens et attinencie eius et termini circa Odram et ultra, transitus fluvii eiusdem cum naulo circa Lubens, cum silvis, agris, pratis, pascuis, aquis, piscacionibus, venacionibus,, castoribus et mellificiis atque molendinis, cum utilitate que nunc est super terram in omnibus prediis claustri et que sub terra esse poterit in futurum, nulli de his omnibus debendo aliquam portionem. Item ecclesia sancti Iohannis Ewangeliste, forum cum omni utilitate et circuicione cum omnibus in ea sitis. Transitus fluvii cum naulo circa Kozam et via publica que ducit in Chomezam et Novum forum. Bogunove cum

sua circuicione et omnibus in ea sitis, Dobrogostendorf cum sua circuicione et omnibus in ea sitis, capella sancti Nycholai ante Wratizlave et eius attinencie cum taberna in Nabitim et Scepin. Wilksino et Bresna, Godekendorf, Villa Martini cum suis circuicionibus et omnibus que sunt in eis, Craievo cum suo circumequitatu atque sitis in eo. Ecclesia sancti Petri in Wratizlave et attinentie eius. Nam Bezelinus comes tradidit ecclesie duos boves et equm et villam iuxta Brozte ex toto cum agris. Micora quoque tradidit Soravin cum agris et equabus XXV et bubus VI ac tribus vaccis, cum taberna et ponte iuxta Vidave, tradidit eciam quod habuit in Olbino pomerium et curiam, pratum, agros, et de lacu nonum piscem et redditum carnificii de trecentis denariis. Ecclesia beati Stephani in Bythom, et attinencie eius sunt tres ville, quarum una circuicione signata est, altera vocatur Verbenice, tercia Vbrezte, et reddicio nona de omni usu ad urbem pertinente. Insuper ego episcopus Wratizlavie Zirizlaus dotavimus ecclesiam in dedicacione ipsius decimis omnibus de novis villis que nunc sunt in potestate Legnicensi, et de illis que deinceps in ea in omni successu temporum construentur, tam in montibus quam in planis. Donacionis autem horum omnium ac confirmacionis testes sunt: Mesiko patruus meus dux maximus et princeps cum episcopis et clero ac omni populo totius Polonie, et alia manu ego Bolezlaus filius huius Bolezlai fundatoris interfui et assensi. Ego Jarozlaus alter filius, ego Mesico frater eiusdem Bolezlai dux de Ratibor, et ego Cunradus alter frater dux de Glogov; ego eciam Zvinezlaus, ego Nadsciwi, ego Streso, ego Janus, ego Petrek, ego Obezlaus, ego Domazlaus, ego Bertolsus, ego Bolenews, et ego Jeronimus cancellarius, recognovimus. Hec autem confirmacio et conscripcio ac sigillacio facta est super castrum Grodez anno ab Incarnacione Domini nostri Ihesu Christi M.C.LXXV, in festo beatorum apostolorum Phylippi et Iacobi, Indictione octava. Tunc quoque addita est villa Bogudani. amen. Anno primo ordinacionis Florencii abbatis Lubensis.

Portensis, de Pforta. Sala fluv., Saale rz. Lubens, ́ Lubiąż, z niemiecka Leubus. Koza, dziś pewnie Koitz. Chomeza, Kamese. Novum forum, Neumarkt, czyli Środa na Szlązku. Bogunove, Dobrogostendorf, również następne osady, porozrzucane na Szlązku. Grodez castrum, dziś z niemiecka Gröditzberg.

Nr. 22.

Misico dux tocius Polonie 1177 Apr. 26, in metropoli Knizen; confirmat commutationem villarum monasterii de Lubiąż, dictarum Bogunowo et Dobrogostowo, pro villa Conradi et Moiconis, dicta Słupia.

Pergam. orygin. Na niciach jedwabn. czerwon. zielon. żółt. przywieszona pieczęć Mieszka księcia (pieczęć III) jest odciskiem starożytnego intaglio oprawionego w pierścień. Wrocław. Königl. Staats. Arch. Leubus 5.

In nomine sancte et individue Trinitatis. Misico divina favente clemencia dux tocius Polonie, Florentio abbati Lubensis monasterii et universis fratribus ibidem Deo regulariter famulantibus intimam dilectionem et omne bonum. Retributionis divine respectu, iusta religiosorum peticio compleri debet prosequente pio devotionis effectu. Quapropter dilecte nobis pater Florenti, rogatu tuo et conventus tui confirmamus co

ram principibus terre nostre, tam spiritualibus quam secularibus, concambium quod fecisti consensu fratrum tuorum et advocati abbatie tue Bolezlawi, Zlesie ducis, cum Conrado et Moyco Stoygnewi fratribus, ut neque ab altera neque ab utraque parte unquam solvi possit; unde stabilitatis fides ab utraque parte data est. Maneant itaque Conrado et Moyco sub stabili et integra in perpetuum possessione due ville, Bogunowo et Dobrogoztowo, cum circuitionibus suis et omnibus attinentiis que date sunt illis in ista cambitione. Maneat abbati et fratribus sub stabili et integra in perpetuum possessione locus qui vocatur Zlup cum circuitione sua et omnibus attinentiis, quia datus est illis in ista cambitione. Si qua vero spiritualis persona secularisve potestas cambitionem istam temptaverit evacuare, vel bona de quibus cambitio facta est in utralibet parte occupare, tenere, minuere, septuaginta marcas argenti purissimi componat, quarum duas partes nobis in fisco persolvat, unam illis quorum temerata fuerit possessio: ita tamen, ut restituantur pristinis possessoribus quecunque pervasa fuerint a direptoribus. Porro ad complendam pleniorem corroborationem presentis privilegii, signavimus manu nostra hanc paginulam per impressionem ducalis anuli. Sequitur descriptio testium qui presentes interfuerunt statuti istius confirmationi: Bolezlaus dux, Kazemirus dux, Misico iunior dux, Lizstek dux hii duces Polonorum. Bogezlaus dux Pomeranie, Zisdek archiepiscopus Knizenensis, Lupus Mazowensis episcopus, Cirolaus episcopus Wrelawensis; Lodimirus, Sira, Habraham, Javor, Stomir, Stephanus, Pribezlaus, Adelbertus, Iaxon, Vizlav, Mars, Bozota, Obezlav, Baram, Bars, Pomeranus, et alii multi qui interfuerunt colloquio Knizenensi. Data anno ab Incarnatione Domini M.C.LXX.VII Indictione X, VI Kalendas Maii, in metropoli Knizen.

Lubensis, de Lubiąż, z niemiecka Leubus. Bogunowo, Dobrogostowo, osady na Szlązku, nie odgadnione. Zlup, Stupia. Knizenensis, de Gniezno. Wrelawensis, de Wrocław.

Nr. 23.

Kazimerus dux Polonie 1178 s. d. et l.; monasterio de Sulejow quasdam possessiones confert, permutationem aliarum admittit.

Pergam. orygin. W dolnym nie założon. brzegu trzy poprzeczne wcięcia; 1sze próżne, w dwóch ostatnich paski pergam. Pismo zdaje się współczesne; w kilku miejscach poniżej ujętych w klamry dopełniane i poprawiane późniejszą, widocznie nieświadomą ręką, jak się to pokazuje przy: in perpetuo, co zmieniono na: in pevirtuo; W dwóch miejscach wygryzione dziurki w pergaminie.

Zbiory Hr. Leona Rzyszczewskiego. (Piekosiński. Kodeks dyplomat. Małopolski, Nr. 1.)

Acta sunt hec in nomine Domini anno ab Incarnatione M.C.LXX.VIII. Noverit presens etas omniumque hominum posteritas, quod ego Kazimerus dux Polonie contoli Deo et capellanis meis de Suleo in elemosinam in p(erpe)tuo possidendam 'Sgimir, Coqualiz camerarium meum et (fratres eius) cum hereditate eorum. (3 lit. des.)... emvigala quoque et fratres eius cum hereditate eorum. De voluntate et consensu fratris mei Mesconis sortem etiam Vrotissonis et sortem Damiani eisdem contuli, Villam quoque Standor cambire cum Schelin concessi. Cheniram cum Siborio

de mea voluntate pro Strassoviz cambierunt, pro qua eis Domassoloviz et Stampiz commutavi. Ut autem hec rata in evum permaneant, testes sunt: Petrus archiepiscopus Gneznensis, qui ad meam petitionem dictam fratribus prenominatarum sorcium decimam contulit et sigillo proprio presens instrumentum munivit; insuper et Pholca episcopus Cracoviensis, qui presens privilegium manu propria nostro precepto tam nostro quam suo sigillo roboravit. Quicunque hanc cartam aliquando violare presumpserit, anathema sit. Amen.

De Suleo, de Sulejon. Standor, Tądow; w przywileju fundacyjnym Thandow (Rzyszczew. Muczkow. Cod. diplom. Poloniae I. Nr. 4.) Schelin, Zelow. Chenirą, Ciemin. Siborium, Dzierzbołki. Strassoviz, Straszkowo. Domassoloviz, Domiechowice. Stampiz, Czaplinice.

Nr. 24.

Alexander Pp. III 1179 Jun. 18, Laterani; suscipit monasterium de Mogilno sub suam et b. Petri protectionem.

Pergam. orygin., u którego w dolnym założonym brzegu pozostała plecionka czworogranna z nici jedwabn. ciemno brunatn. przez dwie dziurki przewleczona, z niej zaś bulla, widocznie ostrém narzędziem, odcięta. Pod tekstem podpis Alexandra Papieża; obok niego po prawėj krzyż w pierścieniu, w którego otoku legenda: Vias tuas domine demonstra michi; w środku u góry: Scs. Petrus, Scs. Paulus; na dole: Alexander pp. III.; po lewej w monogramie: Bene valete. Podpisy świadków w trzech kolumnach, w pierwszej presbyteri cardinales, w drugiej biskupi, w trzeciej diaconi cardin. Przed každém znak krzyża w rozmaitych kształtach, po niém ss. czyli subscripsi.

Poznań. Königl. Staats. Arch. Mogilno 2.

Alexander episcopus servus servorum Dei, dilectis filiis Alberoni abbati monasterii de Mogglino eiusque fratribus tam presentibus quam futuris regularem vitam professis, in perpetuam memoriam. Quotiens a nobis petitur quod religioni et honestati convenire dinoscitur, animo nos decet libenti concedere et petentium desideriis congruum impertiri suffragium. Eapropter dilecti in Domino filii, vestris iustis postulationibus clementer annuimus, et prefatum monasterium de Mogglin, in quo divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communimus. In primis siquidem statuentes, ut Ordo monasticus qui secundum Deum et beati Benedicti regulam in prescripto monasterio institutus esse dinoscitur, perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur. Preterea, quascumque possessiones, quecumque bona idem monasterium impresentiarum iuste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis iustis modis prestante Domino poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. Sane novalium vestrorum que propriis manibus aut sumptibus colitis, sive de nutrimentis animalium vestrorum, nullus a vobis decimas exigere presumat. Liceat quoque vobis clericos vel laicos a seculo fugientes, liberos et absolutos, ad conversionem recipere et eos sine contradictione aliqua retinere. Prohibemus insuper, ut nulli fratrum vestrorum post factam in eodem loco professionem, absque abbatis sui licentia, nisi obtentu artioris religionis, fas sit de eodem loco discedere; discedentem vero absque