non gravent aliqualiter vel molestent seu spolium in strata regia non committent. Quod si fortassis predicti fratres contra nos, ecclesiam Maguntinam aut homines nostros aliquid fecerint vel in strata regia spolium perpetrarint, id infra duorum mensium spacium restaurabunt. Insuper est adiectum, quod nos, successores nostri et capitulum Maguntinum in castro Rudensheim sepedicto nullos castrenses alios debeamus locare, sed si aliqui coheredum Ruperti et aliorum de Rudensheim prefatorum in castro eodem hereditatem et ius asserunt se habere, nos talibus preiudicium generari nolentes ipsos gaudere promittimus iure suo, si illud evincere legittime poterunt et probare. Ceterum si Rupertus et alii supradicti contra huiusmodi iuramentum venirent, omnia feoda eorum descendentia a nobis et ecclesia Maguntina ipso facto vacabunt et Sifridus Ringravius, Philippus Marschalcus de Vrowenstein, Petrus de Wunenberg et Henricus Specht de Ditze nobis et ecclesie Maguntine contra ipsos prestare auxilium tenebuntur. In cuius rei testimonium et perpetuam firmitatem presentes litteras nostri et capituli nostre ecclesie Maguntine sigillis fecimus communiri.

Datum Maguntie, anno domini M°. CC.LXXX. secundo, XII kalendas Februarii.

Abschr. im Lib. reg. eccl. Mog. No. 1. Gedr. Guden. I, 787. Vergl. Baer, Beiträge II, 215; Weidenbach, Regg. Bing. ad ann.; v. d. Ropp, Erzb. Werner 190.

1000. Die von Rüdesheim bekunden den von ihnen mit dem Erzbischofe Werner wegen der Burg Rüdesheim geschlossenen Vergleich. Mainz 1282 Januar 21.

Nos Rupertus et Fridericus fratres, Conradus, Wilhelmus et Fridericus fratres de Rudensheim tenore presencium publice profitemur et constare cupimus universis, quod nos castrum Rudensheim cum omni iure, quod nobis competebat seu competere videbatur in ipso, resignamus et resignavimus reverendo patri domino nostro Wernhero archiepiscopo et ecclesie Maguntine et transferimus in eosdem. Et quia prefatus dominus archiepiscopus in predicto castro nos hereditarios castrenses constituit tali modo, quod feoda nostra castrensia, que in Scharpenstein, Starkenberc et Clop habere dinoscimur, debeamus deservire in castro Rudensheim predicto, promittimus bona fide corporali super hoc prestito iuramento, quod de castro eodem numquam aliqua attemptabimus contra dictum archiepiscopum, ecclesiam Maguntinam aut homines eorundem nec in strata regia de eodem spolia aliqua committemus. Preterea memoratus dominus archiepiscopus, successores sui aut capitulum Maguntinum vigiles et custodes turrium in prefato castro pro eorum voluntate locabunt, qui iurare et promittere fideliter tenebuntur, quod permittent nos ipsum castrum introire libere et exire ad faciendum omnia, que nobis viderimus expedire, dummodo predictum dominum archiepiscopum, ecclesiam Maguntinam aut homines eorundem aliqualiter non ledamus nec spolium in strata regia committamus. Nos quoque ipsos custodes et vigiles versa vice promovere et honorare tenebimur sicut decet. Ceterum si fortassis aliquid contra dictum archiepiscopum et ecclesiam Maguntinam fecerimus vel per nos in strata regia spolium fuerit perpetratum, nos id infra spacium duorum mensium secundum iusticiam vel amiciciam restaurare promittimus et debemus. Hoc insuper est

adiectum, quod dictus dominus archiepiscopus et ipsius successores vel capitulum memorati in castro prefato nullos castrenses alios preter nos constituere debeant vel locare. Si vero, quod absit, contra nostrum iuramentum huiusmodi veniremus, omnia feoda nostra descendencia ab ecclesia Maguntina ipso facto vacabunt et nichilominus amici nostri, videlicet Sifridus Ringravius, Philippus Marscalcus de Vrowenstein, Petrus de Wunnenberc et Heinricus Specht de Ditse predictis domino archiepiscopo et ecclesie contra nos prestare auxilium tenebuntur. In cuius rei testimonium et perpetuam firmitatem presentes litteras predictorum Ringravii, Marscalci et Petri de Wunnenbere militum consanguineorum nostrorum sigillis, quia sigilla propria non habemus, petivimus communiri. Ego quoque Heinricus Specht predictus recognoscens premissa omnia ita esse, sigillis appensis presentibus sum contentus.

Datum Maguncie, anno domini millesimo CC.LXXXII., XII. kal. Februarii. Zwei Originale in München. An beiden sind die S. des Rheingrafen und Philipps von Frauenstein erhalten. Abschr. im Lib. reg. eccl. Mog. No. 1 und No. 5, in letzterem mit dem Vermerke „Hec littera prescripta in originalibus reperitur duplicata".

1001.

Graf Ludwig II. von Ziegenhain genehmigt, dass sein
Unterlehnsmann Rudolf von Hochweisel und dessen Frau
Methild die Vogtei zu Hattersheim, welche er selbst vom
Kloster Altmünster zu Mainz zu Lehen trägt, diesem
verkauft und resigniert. 1282 Januar.

Lodewicus dei gracia comes de Cygenhagin. Cum dilectus vassallus noster Rudolfus dictus de Hovewizele advocaciam in Heidersheim, quam a nobis tenebat iure feodali, quam quidem advocaciam nos eodem iure ab. . abbatissa et conventu veteris monasterii Maguncie ordinis Cisterciensis tenebamus, cum omnibus iuribus sibi racione eiusdem advocacie attinentibus vendiderit cum consensu Methildis uxoris sue et resignaverit. . abbatisse et conventui memoratis et cum super huiusmodi vendicione noster necessario plenus requiratur consensus, predicti.. abbatissa et conventus una cum Rudolfo predicto nobis humiliter supplicarunt, ut nostrum adhibere consensum vendicioni huiusmodi dignaremur. Nos igitur attendentes, quod gratum deo exhibet obsequium, qui religiosorum paci intendere curaverit et quieti, ad preces earundem parcium necnon ob reverenciam et amorem intemerate virginis Marie genitricis dei consensum nostrum predicte vendicioni voluntarium adhibentes ipsam vendicionem ratam habemus et habebimus pro nobis et nostris successoribus imperpetuum et acceptam. In cuius rei testimonium et debitam firmitatem sigillo nostro munivimus presens scriptum. Actum anno domini M°. CC.LXXXII., mense Januario.

1002.

Or. im St.-A. mit wohlerhaltenem S. des Ausstellers.

König Rudolf bestimmt die Bedingungen der Sühne zwischen der Stadt Cöln und denen von Heppenheft. Oppenheim 1282 April 10.

IIII idus aprilis, indictione X,

regni vero nostri anno nono.

Or. mit beschädigtem S. in Cöln. Gedr. Ennen, Quellen III, No. 216, vergl. Höhlbaum, Mittheilungen 1883, IV, S. 13.

1003.

Erzbischof Werner von Mainz erlaubt dem Kloster Gottesthal die Annahme gewisser Erbschaften. Mainz 1282 April 28.

W. dei gracia sancte Maguntine sedis archiepiscopus, sacri imperii per Germaniam archicancellarius dilectis in Christo. . abbatisse et conventui sanctimonialium de Gotisdale ordinis Cysterciensis Maguntine diocesis salutem in domino. Devocionis vestre supplicationibus inclinati vobis, ut porciones rerum mobilium et inmobilium, que sorores vestri monasterii ex successione hereditaria contingeret in seculo remanentes, ad vos et per vos ad vestrum monasterium devolvantur quodque easdem porciones possitis requirere, recipere ac dicti monasterii et vestris usibus applicare presencium litterarum testimonio indulgemus.

Datum Maguncie, anno domini millesimo CC.LXXXII., İİİİ. kal. Maii.

Or. im St.-A. Von dem S. des Erzbischofs ist ein Bruchstück erhalten. Nach einer neueren Abschrift gedr. Kindlinger, Hörigkeit S. 312. Vergl. v. d. Ropp, Erzb. Werner 191.

Philipp von Hohenfels der Jüngere verzichtet auf sein Recht an dem Mainzer Bürger Conrad Kolbe von Hochheim, der sich dem Deutschordenshause zu Sachsenhausen und dem Kloster Tiefenthal übergeben, und dessen Gut. Mainz 1282 Mai 23.

Judices sancte Moguntine sedis. Recognoscimus, quod Philippus iunior de Hohenvels propter hoc in nostra presencia constitutus renunciavit omni iuri, actioni et peticioni, quam habebat in persona et rebus omnibus Conradi laici de Hocheim dicti Kolbe, civis Moguntini, quem ad se iure proprietatis vel servitutis tanquam servum suum proprium asseruit pertinere, qui Conradus ob anime sue remedium commendatori et fratribus domus teuthonice in Sassenhusen et sanctimonialibus in Diffendal contulit se et sua, quam collacionem idem Ph. in nostra presencia constitutus ratam habuit promittens, quod contra dictam donacionem nunquam veniet nec contra eam in posterum laborabit.

1005.

Actum Maguncie, anno domini M.CC.LXXXII, X. kal. Junii.

Or. mit Siegelbruchstück in Darmstadt. Gedr. Baur, Hess. U.-B. V, No. 116.

Papst Martin IV. beauftragt den Scholasticus von S. Stephan zu Mainz, die bisher geschehenen Verpachtungen von Gütern des Klosters Gottesthal auf Lebenszeit oder längere Dauer aufzuheben. Orvieto 1282 Juni I.

Martinus episcopus servus servorum dei dilecto filio. . scolastico ecclesie sancti Stephani Maguntine salutem et apostolicam benedictionem. Ad audientiam nostram pervenit, quod tam dilecte in Christo filie . . abbatissa et conventus monasterii in valle dei Cisterciensis ordinis Maguntine diocesis, quam alie, que ipsas in eodem monasterio precesserunt, decimas, terras, domos, vineas, prata, pascua, nemora, molendina, piscarias, iura, iurisdictiones, maneria, possessiones et quedam alia bona ipsius monasterii datis super hec litteris, factis renunciacionibus,

Codex dipl. Nass. I, 2.

38

iuramentis interpositis et penis adiectis in gravem predicti monasterii lesionem nonnullis clericis et laicis, aliquibus eorum ad vitam, quibusdam vero ad non modicum tempus et aliis perpetuo ad firmam vel sub censu annuo concesserunt, quorum aliqui dicuntur super hiis confirmationis litteras in forma communi a sede apostolica impetrasse. Quia vero nostra interest, lesis monasteriis subvenire, discretioni tue per apostolica scripta mandamus, quatinus ea, que de bonis ipsius monasterii per concessiones huiusmodi alienata inveneris illicite vel distracta, non obstantibus litteris renunciationis, iuramentis, penis et confirmationibus supradictis ad ius et proprietatem eiusdem monasterii studeas legittime revocare, contradictores per censuram ecclesiasticam appellacione postposita compescendo. Testes autem, qui fuerint nominati, si se gratia, odio vel timore subtraxerint, censura simili appellacione cessante compellas veritati testimonium perhibere.

Datum apud urbem veterem, kal. Junii, pontificatus nostri anno secundo. Or. im St.-A. mit wohlerhaltener Bulle an Hanfschnur. Auf dem Bug: C. de Asisio. Vergl. Potthast, Regg. No. 21909 a.

1006. Schultheiss Heinrich und der Rath zu Frankfurt bekunden, dass die Gemeinde Sulzbach vor ihnen durch Spruch der Schöffen erhalten habe, dass sie an Kriegszügen gleich ihnen Antheil nehmen, dagegen aber auch von ihnen geschützt werden solle. 1282 Juli 20.

Nos Heinricus scultetus, scabini et universitas Frankenvordensis. Universis presentes litteras audituris cupimus esse notum, quod . . scultetus, scabini et universitas de Solzbach obtinuerunt coram nobis in nostro iudicio per diffinitivam sententiam scabinorum, quod ipsi similiter sicut nos ire et mittere debent suos homines in exercitu et reysa generali et speciali, proporcionaliter tamen secundum virium suarum numerum et quantitatem. Et nos ipsos in hiis aliquando subportare possumus, si nobis placuerit, et facere ipsis graciam miciorem. Preterea nos predictos scultetum, scabinos et universitatem de Solzbach tanquam nostros concives defendere debemus et ipsis tamquam nostris concivibus assistere bona fide. In cuius rei testimonium et firmitatem sigillum civitatis nostre presentibus litteris duximus appendendum.

Actum et datum anno domini millesimo CC.LXXX. secundo, Xİİİ kal. Augusti.

Or. im Stadtarchive zu Frankfurt mit beschädigtem S. Gedr. Lersner II, 614; Böhmer, C. d. Moenofr. 209.

1007. Abt Ph. von Clairvaux vermiethet den Aebten von Eber

bach, Schönau, Otterburg, Gottesthal, Bebenhausen,
Arnsburg und Disibodenberg eine Kammer in seinem
Kloster zur Wohnung während des Generalcapitels für
50 Pfund Turnosen. - 1282 September 8.

Datum anno M.CC.LXXX. II., in nativitate virginis gloriose.
Abschr. im Ocul. mem. II, fol. 25. Gedr. Rossel, Eb. U.-B. II, 287.

1008. Conrad von Marxheim nimmt die Güter der DeutschordensCommende Mainz zu Marxheim und Harbach in Erbpacht.

Marxheim 1282 December 10.

Conradus de Marpisheim omnibus in perpetuum. Ne facta modernorum, que digna sunt memoria posterorum, frustrentur ignorancia, decet et expedit ea sigillorum et scripti munimine vivoque testimonio perennari. Hinc est, quod ego Conradus iam dictus presencium inspectoribus et auditoribus universis notum esse cupio et tenore presencium publice confiteor et recognosco, me recepisse a viris religiosis fratre Godefrido commendatore et fratribus theutonice domus in Maguncia bona ipsorum iacencia apud Marpisheim et Hartbach, que fuerant olim Heinrici dicti Danzefuoz de Castele et . . uxoris sue, videlicet centum et triginta octo iugera terre arabilis et sex iugera et dimidium vinearum iacencia in pertinenciis seu in terminis ville Marpisheim iure hereditario possidenda in perpetuum et habenda pro annua pensione predictis commendatori et fratribus certis terminis et condicionibus persolvenda, scilicet pro triginta octo maldris bone siliginis Maguntine mensure solvendis eisdem . . commendatori et fratribus et assignandis Maguntie singulis annis infra duo festa assumptionis et nativitatis beate Marie virginis et pro quinque amis vini mensure predicte melioris, quod creverit in vineis antedictis, similiter assignandis eisdem annis singulis Maguntie in festo beati Martini episcopi in omnem eventum meis laboribus, periculis et expensis, ita quod a solutione pensionis predicte nulli casus fortuiti me poterunt excusare et quod de bonis eisdem omnia iura persolvam debita de consuetudine vel de iure taliter, quod ipsi commendator et fratres indempnes per me meosque hereditarios successores in omnibus et per omnia conserventur. Me vero sublato de medio tantum unus senior ex meis liberis et postquam liberos meos non esse contingit, proximior ex meis heredibus bona predicta indivisa et integra retinebit pro omni pensione predicta, ne per plures hereditarios successores bona predicta scindantur et dividantur in partes. Pro qua pensione predicta dictis commendatori et fratribus solvenda et assignanda annis singulis in certis terminis, ut est dictum, ego C. prefatus ipsis commendatori et fratribus octo iugera mea terre arabilis iacencia in terminis ville Marpisheim nomine subpignoris obligavi et obligo per presentes sub conditionibus infrascriptis, videlicet quod si defectivus, negligens fuero vel remissus in premissis vel in aliquo premissorum vel mei hereditarii successores, qui pro tempore fuerint, statim ipso facto ab omni iure, ut habemus in bonis predictis hereditariis, cadere debeamus et predicta octo iugera titulo subpignoris obligata similiter ammittamus, ita quod ad ipsos commendatorem et fratres absolute et libere devolvantur reclamatione nostra qualibet non obstante. Ut autem hec omnia et singula perpetue firmitatis robur obtineant nec a quoquam in posterum valeant infirmari, presens instrumentum sepedictis commendatori et fratribus tradidi et trado sigillis nobilium virorum, videlicet domini mei Wernheri, domini de Valkenstein, et domini Godefridi, domini de Eppenstein, firmiter communitum, que sigilla ad supplicationem meam presentibus sunt appensa. Nos vero Wer. et G., domini de Valkenstein et de Eppenstein, et nos commendator et fratres prenominati premissa omnia et singula sic esse protestamur et vera.