Dulcia nocturnae portans vestigia rixae, Quam de virgineis gesserat exuviis. Estne novis nuptis odio Venus? anne parentum At tu non orbum luxti deserta cubile, 15 20 mactus Anna Fabri in notis ad h. 1. in Fragmm. Callimach. V. 15. atque parentum in MSS. Statii male! V. 17. intra lumina in duobus MSS. Statii; inter lumina in uno, ex solemni vocum limen et lumen con fusione; cf.adv. 7. V. 18. iuverint in vulgg. editt. contra metri rationes. Totum versum satis audacter N. Heinsius in notis ad Catull. emendat sic: Nonita, ne Divi, ut vera gemant, fierint, à sino, sivi, sii. Nos dedimus antiquam lectionem iuerint ex editt. Venett. Muret. Stat. Cantabrig. cf. not. V. 21. Et tu non orbum conditionem nostram ampliorem et teliciorem reddit. - Hiatum, quo hic versus laborat, consulto fortasse poëta vitare noluit; de producta ultima in voce auctus cf. supra ad Carm. LXII, 4. V. 13. Dulcia vestigia, intellige livorem ex morsiunculis amatoriis. Claud. in Fescenn. V. 126. Tum victor madido prosilias toro, Nocturni referens vulnera proelii. V. 14. De virgin. exuv. de virginitatis spolio, de eripienda et spolianda virginitate. V. 15. Ad declarandam amoris, quo novae nuptae maritos amplectuntur, vehementiam, lepide iam movet Coma Berenices dubium, utrum lacrimae, quas novae nuptae e domo parentum in thalamum novi mariti discedentes ubertim fundere solent, ex animo profectae, an potius falsae et vi expressae videri debeant. Posterius prohat exemplo Berenices, quae novi mariti in bellum proficiscentis discidio tanto percussa fuit dolore, ut palam esset, quanto Veneris teneretur desiderio. V. 16. Frustrantur gaudia parentum falsis lacrimulis, parentes, qui gaudent, cum piam filiam tam invito animo a se discedere vident, falluntur falsis eius lacrimulis. Scaliger comparat Fragment. Callimachi, quod vide in Fragment. a Benticio collectis CXVIII edit. Esnest. p. 486. V. 18. Vera gemant vere et ex animo turint antique pro iuverint. Sic Ennius apud Cic. de Senect. ab initio: O Tite, si quid ego adiüero curamve levasso. V. 20. Invisente proelia - invisere proelia est proficisci in bellum. V. 21. Vitiosum hunc locum Et fratris cari flebile discidium. Quum penitus moestas exedit cura medullas: 25 Venett. Et tu vero orbum protulit Vossius, quem secuti sunt editor Cantabrig. Vulp. editt. Gotting. et alii. Sed ne sic quidem procedit oratio: ut taceam, substitutam particulam vero nimis dissimilem esse antiquae lectioni non. vid. not. V. 22. sed fratris, peperit hanc lectionem vitiosa lectio versus maioris; recte igitur iam Vossius restituit et. saepius quoque voculae sed, et commutatae sunt scribarum negligentia, vid. Drackenborch. ad Liv. XXI, 26, 6. Tom. III, p. 402. dissidium male in nonnullis editt. in dissidio enim est dissensio, in discidio autem seiunctio. Fuse et accurate de horum verborum discrimine et permutatione disputavit I. F. Gronovius ad Liv. XXV, 18, et post cum Brouckusius ad Propert. II, 19, 16. et ad Tibull. I, 5, 4. V. 23. Quam egregie emendavit Bentleius in not. ad h. 1. Confusae sunt hae particulae et in aliis scriptoribus. cf. Drackenborch. ad Liv. XXVII, 28, 5. Tom. IV, p. 90. V. 24. tunc in aliis ex solemni confusione particularum tunc et nunc; vid. Drackenborch. ad Liv. III, 6, 1. Tom. I, p. 654. cf. not. ad vers. 21. V. 25. sensibus esse, e quo, ut nunc legitur, nec sensum commodum elicias, nec nexum facile in eo cum antecedentibus et sequentibus deprebendas, sponte apparet;quem quidem levissima immutatione emendari posse puto sic, si ut pro at et nunc pro non rescripseris: Ut tu nunc orbum luxit deserta cubile. O quam luxisti tune, inquit Coma, cum, viro novo in bellum profecto, deserta jaceres in lecto viduo! Sic bene sibi respondent omnia. Ut est particula admirantis, et nunc ut tunc saepissime de re gesta dici solet. vid. Burmann. ad Ovid. Heroid. XVIII, v. 95. Egregie autem hanc emendationem confirmat v. 24 ubi ut et nunc eodein modo dicitur; cui eo magis locus relinquendus videtur, quod particulae ut et at, nunc et non in vett, scriptis saepissime confusae sunt librariorum ne CATUL. Carm. gligentia; de ut et at vid. N. Heins. ad Ovid. Heroid. XII, 1. de nunc et non Drackenborch. ad Liv. IX, 7. 5. Tom. 2. p. 856, V. 22. Et fratris cf. Argum. V. 23. Quum; lege potius, si vis orationi consulere, cum Bentleio Quam exedit cura med. cf. supr. Carm. XXXV, 15. Ignis interiorem edunt medullam. ubi cf. not. Sic. Horat. curas edaces, Hesiodus yoco,ßégous pidiowvxs dixit. V. 25 26. mens excidit, Apollonius Rhod. HII, 961: Èx δ' ἄρα οἱ κραδίη ςηθέων πέτιν, – Atqui ego certe - magnanimam, si sic legimus, supplendum est te vid. Var. Lect, certe tamen ego, inquit Coma, ad novam Berenices ob mariti discessum animi mollitiem respondens, magnum et fortem animum a prima aetate in te animadverteram. Rem illustrat locus Hygini Poët. Astro-, nom. II, 24. Hanc Berenicem Kk Cognoram a parva virgine magnanimam. Anne bonum oblita es facinus, quo regium adepta es Coniugium; quod non fortior ausit alis? Sed tum moesta virum mittens, quae verba locuta es! Quis te mutavit tantus Deus? an quod amantes 30 e rectis fecit Vossius ex lectione antiqua sensibus erectis atque ega Venett. ast ego Gryph. Maret. at te ego Voss. nostram lectionem proposuit Stat. quem secutus est editor Cant. Graevius. turhavit certe particulas atqui et atque sexcenties scribarum negligentia; vid. Drackenborch. ad Liv. III, 52, 8. Tom. I, p. 760. sed recte monet Corte ad Sallust. Iugurth. IV, 3, atque interdum poni pro atqui, et occupationi inserviens idem notare quod et tamen, quod hic quoque locum habere potest. V. 27. quod regium Venett. Gryph. quam regium in MSS. Statii, unde Gabriel Faërnus fecit quum; sed melior lectio est nostra, quae exstat in editionibus Mureti, Vossii, Cantabr. Graevii, Vulp. V. 28. quod nun foruor auxit avis Venett. Gryph. quo non fortius ausit alis Muretus, commodissime sane, nisi ingrata repetitio : quo offenderet. quod non fortior haud sit alis in omnibus MSS. Statii, et sic legit quoque Scaliger. sed recte pro aut sit repositum est ausit, quod nunc in plurimis edittapparet. At Nic. Heinsius in notis ad Catull. vires ingenii periclitatus lagi iussit vel quo non fostior (pro faustior) audit avis, vel: quo non fortior hausit Halyn; neutrum, puto, lectorum plausum feret. V. 29. Sei cum Voss. sed tu in quibusdam. V. 3o. tersti in nonnullis. V. 32. Atque nonnulli cum Callimacho dixerunt equos alere, et ad Olympia mittere consuetam fuisse. Alii dicunt hoc amplius, Ptolemaeum, Berenices patrem, multitudine hostium perterritum, fuga salutem petiisse, filiam autem saepe consuetam insiliisse in equum, et reliquam exercitus copiam constituisse et complures hostium interfecisse, reliquos in fugam coniecisse, pro quo etiam Callimachus eam magnanimam dixit. etc. V 27. Bonum facinus innuitur factum quoddam egregium, quo frater, ut sororem in matrimonium duceret, impulsus fuisse videtur; intelligendum fortasse est illud ipsum, quod memorat Hyginus 1. 1. V. 28. Quod non fortior ausil alis, quale nemo alius e fortioribus suscipere audeat, alis antique pro alius. - sic saepius atid pro aliud dixit Lucretius. V. 29. Mittens virum cf. Tibull. I, 3, 9. V. 30. Iupiter ut (Himmel wie) cf. ad Carm. IV, 7. V. 31. Tantus Deus tam potens, intellige Amorem. laudant in hanc rem Virgil Aeneid. I, v. 718. - Interdum gremio fovet, inscia Dido, Insideat quantus deus -. Atque ibi me cunctis pro dulci coniuge Divis on sine taurino sanguine pollicita es, Si reditum tetulisset is haud in tempore longo, et 35 Pristina vota novo munere dissolüo. Invita, o regina, tuo de vertice cessi, Invila: adiuro teque tuumque caput: Digna ferat, quod si quis inaniter adiurarit. 40 ibi pro cunctis Venett. Gryph. At quae ibi, prae cunctis Muretus, qui sine causa aliquot versus, quos excidisse putat, desiderat. At quae ibi pro cunctis Statius, qui explicat pro cunctis de iis, qui regem comitabantur, vel pro: palam ommibus, ante omnes, cui lectioni et priori explicatioui calculum adiecit Vossius. At quae ibi, proh, cunctis Scaliger, adstipalante Vulpio. Nos secuti sumus editorem Cantabrig. qui versum, ut egregie restitutus est a Bentleio in notis ad h. 1., in textum recepit. V. 35. 36. Hi quoque duo versus varia et satis incomta forma in veteribus libris apparent: Si reditum tetulisset, is aut in tempore longo Captam Asiam Aegypti finibus addiderit Venett. Si reditum tetulisset is, haud V. 33. Me comam, vid. V. L. V 35. 36. Si redit. tetul. etc. Sensus est: si brevi tempore victor ex Asia rediisset coniux; sic satis expeditus mihi videtur hic locus. vid. Var. Lect. - reditum ferre pro redire iam su¬ pra Carm. LXIII, 47. in redundat, ut saepe. Captam Asiam intellige Syriam, Asiae partem adüceret pro adiecisset ; sic enim plusquam perfectum et imperfectum nonnunquam iungi solent. vid. Corte ad Sallust. Iugurth. LIX, 3. V. 37, 38. Queis ego etc. Verba huius distichi ila mihi inter se iungenda et explicanda videntur: pro quibus omnibus deorum benevolentia impetratis exsolvo nunc vota olim nuncupala (novo munere) noo be adiiceret neficio inter coelites relata. red¬ dita tradita, reddere saepe est simpliciter dare, concedere sic infr. Carm. LXXVI, 26. O dii, reddite mi hoc pro pietate mea, coetu casus tertius apud poëtas, ut in vulgus notum. sic supe, Carm. LXIV, 386. V, 40. Adiuro teque tuumque caput. Bentleius in Fr. CalEtymol. Magno profert verba limachi ed. Ernesti. p. 582 ex Callimachi sic: ze zápas, posz có Bio. adiuro caput h. e. per caput, per te; vid. de hoc loquendi genere Drackenborch, ad Sil. Ital. VIII, 105. V. 41. Iunge: quod (sc. caput) si quis etc. b. e. si quis per te commiserit periurium, dignam hoc scelere luat poenam. Sed qui se férro postulet esse parem? Ille quoque eversus mons est; quem maximum in oris Cum Medi peperere novum mare, cumque iuventus 45 Iuppiter, ut Chalybon omne genus pereat: Gryph. Stat. Si reditum tetulisset, is haud in tempore longo Captam Asiam Aegypti finibus addiderat, ex veterum librorum scriptura restituit Vossius, quam lectionem MSS. et editt. Colinaei et Aldi auctoritate confirmari testatur editor Cantabr. — Vossio, ut solet, adhaeret Vulpiss. Verissima nobis visa est lectio Mureti, quam, interpunctione tantum mutata, dedimus. V. 43, maxima in quibusdam, male. V. 44. Philise Venett. Gryph. Muret. Phitiae in MSS. Statii. Clytiae, et deinde, aucto, ut ait, iudicio, Thiae legendum esse censet Vossius, qui longis ambagibus Medos inde oriundos esse docere studet. V. 45. irrupere Gryph. Muretus. pepulere ingeniose coniecit Statius, qui in omuibus MSS. invenerat propere, sic supra Carm. LXIV, 58. Theseus vada pellere remis dicitur. properare Scaliger, ut infinitivus pro tempore definito sit. pro irrupere Nicolaus Heinsius in notis ad Catullum mavult rupere, quod ipsum in Codice optimo Commelini exaratum esse testatur Burmannus ad Valer, Flacc. I, 3. rumpere mare est mare secare. nostram lectionem primum a Vossio propositam iam receperunt editor Cantabr. et Vulpius, V. 48. ex antiqua lectione celicum fecit Scaliger sicelicum, V. 43 46. Nihil, nedum comam mollem et teneram, tam firmum et validum esse, ut ferro resistere possit, probat exemplo montis Athonis, qui licet altissimus vastissimusque fuerit, tamen a Xerse in Graios tendente ferro transfossus transnavigatus que sit. Montem Athonem (nunc Monte Santo) in oris Macedoniae maximum a planitie in mare LXXV. mill. passuum éxcurrentem, post alios descripsit Solin, Polyhist. c. 17. c. Plin. Hist. Nat. IV, 10, ubi plura veterum loca tam de monte, quam de r , quae Xerxi tribuitur, exciavit Harduinus. Inter fa |