صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

Notescatque magis mortuus, atque magis: Ne tenuem texens sublimis aranea telam, Deserto in Manli nomine opus faciat.

Nam, mihi quam dederit duplex Amathusia curam, Scitis, et in quo me corruerit genere:

ნი

in Datiano et octodecim aliis Codd. apud Santenium expleta est sic: Omnibus et triviis vulgetur fabula passim, in octo aliis Codd. ceterisque editionibus omnibus: Omnibus inque locis celebretur fama sepulti. V. 49. Nec reposuit Santenius multorum librorum MSS. et editt. antiquarum auctoritate commotus; mihi oratio postulare videtur ne, cf. ad v. 43. V. 50. In deserto Auli ex coniectura Marcilii, quam amplexus est Vulp. in nomine Manli mirum in modum discrepant MSS. vid. Santenium. V. 51. Amatutia in Cod. Saibantis, Vallieriano et secunda Veneta. Amatuntia in primo Mediceo et editt. antiquioribus. sed formam Amathusia praefert Heinsius ad Ovid. Amor. III, 15, 15. et sic est in omnibus fere editt. Santenii. V. 52. torruerit Palatinus membranaceus et Commelinianus apud Santenium, quam lectionem probant Statius, Vulpius et alii. Sed corruerit exstat in sex et viginti Codicibus Santenii et omnibus editionibus antiquis, quod sumendum est active pro: prostraverit, pessumdederit; quod quamvis paulo insolentius a Catullo dictum videri possit, idem tamen vim amoris, cui quis succumbit, vel quo quis prosternitur, graviter de

rem laudat Toupium ad Theo critum Tom. II, p. 394.

V. 49-50. Ne tenuem texens sublimis aranea etc. Nota imago de rebus neglectis et in situ et squalore iacentibus. cf. Brouckhus. ad Propert. III, 4, 33. et supra ad Carm, XIII, 8. aranea sublimis telam suam in sublimioribus locis suspendens. Des. in Manli nom. opus faciat, neglectum Manlii nomen, ubi illud scriptum est. textura obdu

cat.

V. 51. duplex Amathusia. Multiplicem duplex Venus ab interpretibus ad hunc locum nacta est explicationem, quam ita a Catullo vocatam putant, vel, quod sit fallax et dolosa, ut dicitur duplex Ulysses apud Horat. Od. I, 6, 7. vel quod ama

CATUL. Carm.

toribus modo propitiam modo iratam se praebeat; vel quod Catullum ad duas puellas amandas pellexerit: vel quod Catullus utriusque sexus amore flagraverit: vel quod gemina sit Venus; vulgaris dos et coelestis oùpuviz: vel quod Veneris tam maris, quam feminae effigies barbata in Amathunte culta fuerit, ad quam poëta respexisse videri possit. Mihi quidem ideo iam Amathusia dicta a Catullo videtur duplex, quod dea in puellae, quam deperibat Noster, amore, non ipsi uni tantum, sed alii simul favebat, h. e. quod eamdem, quam amabat, cum alio coniunxerat ; cf. v. 135 et 146. et sic duplex habet fere notionem fallaciae.

V. 52. in quo genere, in quam gravi amoris genere; quale est Nn

Cum tantum arderem, quantum Trinacria rupes,

Lymphaque in Oetaeis Malia Thermopylis;
Moesta neque assiduo tabescere lumina fletu
Cessarent, tristique imbre madere genae.
Qualis in aërii pellucens vertice montis
Rivus muscoso prosilit e lapide:

55

scribit; huc pertinet locus Horatii Od. I, 19, 9. In me tota ruens Venus. quid? si ad hoc exemplum una transposita vocula versus legatur sic: Scitis et in me quo corruerit genere. Quod si autem ex norma Criticorum lectio difficilior praeferri debet faciliori, iam ex hac ratione verior habenda est lectio corruerit; nec me movet, quod torruerit magis conveniat versni sequenti, ut observat Turnebus in Advers. XVI, cap. 1, cum et nostra lectione bene nexus constet. corpuerit pro corripuerit coniecit Marklandus in notis ineditis apud Santenium. torruerit cinere vult Heinsius. in qua me torruerit Venere ingeniose emendat Schraderas, modo in versu maiori Amathusia non praecederet. V. 54. Pro Lympha in uno Vaticano Vnda haud dubie ex interpretatione. pro Oetaeis varia in variis libris offeruntur lectionum monstra; vid. Santen. Eodem modo libri variant in Malia, quae lectio certe post Parthenium non impugnari debebat. vid. not. Lamia teutabat Taurellus. Sed Vossius importavit Danlia, merito hoc nomine iam reprehensus ab Hemsterhusio ad Lucian. T. I, p. 112. V. 55. nec in tribus libris Sautenii. V. 58. a lapide in Datii

illud, ubi ab alio simul amatur puella - me corruerit vid. Var.

Lect.

V. 53. Trinacria rupes Aetna in Sicilia, quam antiquis a tribus promontoriis, (quae Graecis zx,) Peloro, Pachyno et Lilybaco dictam esse Trinacriam, in vulgus notum est. Trinacria Aetna Virgil. Aen. III, 554. ceterum luxurians poëtarum ingenium saepius flammam amoris cum ignibus Aetnaeis comparat. Sic Ovid. Rem. Amor. v. 491. Quamvis infelix media torreberis Aetna, Frigidior glacie fac videare tuae, alia exempla dant Statius et Vulpius.

V. 54 Sensus: et quantum ardent thermae s. aquae calidae in Thermopylis. - Huius aquae

calidae fontes Herculi dicati fuerunt in ipsis Thermopylarum, inde sic dictarum, faucibus sive ingressu, quae a superimpendente illis monte Oeta vocantur Oetaeae; ipsa aqua autem dicitur Malia ab adiacente regione Maliensi, quae sinum Maliacum ad Orientem habet. Fuse et erudite hanc rem examinavit Santenius, quem vide.

V. 57. seqq. Hanc elegantissimam cum rivo comparationem male ad lacrymarum imbrem trahit Muretus, quem cum aliis secuti sunt Vulpius et Santenius, qui loca plane buc non pertinentia in hane rem ex Hoinero laudant; nexus institutae comparationis aperte est hic: quale levamen aestatis tempore lasso et

Qui cum de prona praeceps est valle volutus,
Per medium densi transit iter populi,
Dulce viatori lasso in sudore levamen,

Cum gravis exustos aestus hiulcat agros:
Ac veluti nigro iactatis turbine nautis

Lenius adspirans aura secunda venit, Iam prece Pollucis, iam Castoris implorata: Tale fuit nobis Manlius auxilium.

60

65

codice; sed nemo non praeferet e lapide. V. 59. de prono colle suspicabatur olim Santenius. V. 61. basso viatori, quod vitiose in Codd. legitur, non dubitavit in fidem suam recipere Vossius. V. 63. Hic in omuibus fere MSS. Santenii: in tribus haec; sed res ipsa flagitat Ac. V. 64. Leniter in Datii Cod. m. pr. et Riccard. apud. Sant. V. 65. In hoc emendando versu valde laborarunt interpretes, sed sine necessitate. vid. not. Iam prece Polluces, iam Castoras implorante refiuxit Vossius. Iam face Pollucis, iam Castoris implorata Anonymus apud

sudanti viatori est dulcis rivus, et quale solatium venti secundi afilatus nautis tempestate iactatis praebet, tale mihi in amore meo Manhii fuit auxilium. - pellucens limpidus. Vulpius in hac voce argutatur.

V. 6o. Per medium densi transit iter pop. per mediam viam, quam celebrat et frequentat populus.

V. 61. Eldickius bene cum Nostro comparat locum Anytae VII, 3 in Analectis Vett. Poët. Graec. Brunckii Tom. I, p. 198. Πέλαια τ ̓ ἐκ παγᾶς ψυχρόν πει δὴ γὰρ ἐπίταις ἔμπαυμ ̓ ἐν θερμῷ καύματι τοῦτο

Similiter quoque Oppianus Cyneg. II, 39: Tuxport avsporo προχούμενον ἄργυρον ὕδωρ οἷον κεκμηκώσι mozóv, yàuxspóv te dopo Inprimis huc pertinet Epigramma Asclepiadis XX, in Analectis Vett. Poëtt. Graec. Brunckii Tom. I, P. 205.

V. 64. Praeivit in hac com

paratioue, ut Santenius monuit, Hom. Hiad. VII, v. 4-7. £s d θεός ναύτησιν εελδομένοισιν ἔδωκαν Ούρον, ἐπὴν κεκάμωσιν ἐυξέςης ἐλάτησε Πόντον ελαύνοντες, καμάτῳ δ' ὑπό γυῖα λέλυνται. (Hector et Paris)

Τρώεσσιν ἐελδομένοισι φανήτην. V. 65. Iam prece P. iam C. implor. implorata sc. aura secunda, in casu primo. Turbae, quas in hoc loco excitaverunt interpretes, (vid. Var. Lect.) natae sunt ex male intellecta voce implorata, quam perperam in casu sexto ad prece retulerunt. Nec vidit hanc fraudem Santenius. - prece Pollucis, h. e. ad Pollucem. Castor et Pollux navigantibus sunt dii

pis, ut notum. cf. supra ad Carm. IV, 27. - iam in summo periculi discrimine; quo sensu eleganter haec particula a poëtis repeti solet.

V. 66. Similiter Euripides, quem laudat Vulpius, Orest.

Is clausum lato patefecit limite campum,
Isque domum nobis, isque dedit dominam:
Ad quam communes exerceremus amores,

Quo mea se molli candida Diva pede
Intulit, et trito fulgentem in limine plantam
Innixa, arguta constitit in solea :

Coniugis ut quondam flagrans advenit amore,
Protesilaëam Laodamia domum

70

Santenius. Iamque ope Eldickius. V. 67. Quam turpiter librarii aberraverint in yoce clausum, vid. apud Santenium. V. 72. constituit solea in Codicibus fere omnibus et editt. antiquis. Sed dignior Catullo est nostra lectio, ab Aldo iam revocata et auctoritate aliquot praestantissimorum Codd. apud Santenium probata. pro arguta Lipsius in Cod. aliquo deprehendit angusta. V. 73. amorem male in decem MSS. Sant.

[ocr errors]

v. 725. πιςός ἐν κακοῖς ἀνὴρ, κρέσσων γαλήνης ναυτίλοισιν εἰσορᾷν V. 67. Sensus: Is viam, qua libere et sine impedimento percipere nunc possum amoris fructum hucusque mihi interceptum, patefecit. Elegans imago ab iis translata, qui ex locis angustis et interseptis in apertam planitiem deteruntur.

V. 69. Ad quam, in cuius amplexibus, Santenius quam ad domum refert, sed tum haud dubie Catullos scripsisset in qua.

- communes mutuos.

V. 70. Quo refer ad domum. - molli pede molliter et delicate posito. Sic mollia brachia apud Ovid. Arte Am. I, 595 in re saltatoria de iis, quae cum arte et gratia moventur. molliter ire est apud Propert. II, 12, 24, ubi Vulpio laudatur Incertus poëta ex Anthol. I, c. 67. Aids, afpå modŵr Bhμut ipucave. Haud exigua autem apud veteres pulchritudinis laus in molliori incessu ponebatur. cf. Vulp.

V. 71. fulgentem ab externo ornatu; intelligere cum Vulpio possumus aurea vincula.

V. 72. Innixa. Similis est, quem laudant, locus Propertii II, 22, 4: Prosilit in laxa nixa pedem solea. cf. Ovid. Amor. III, 1, 31. et ibi Burmannum, - arguta, h. e. exigua et concinna, Commode in hanc rem laudat Vulpius Virg. Georg. III, 80. argutum equi caput, h. e. exiguum et venustum. Alii argutam soleam explicant de stridula, crepitum et stridorem inter ambulandum edente, sed displicet iam haec subiecta notio, nec apud veteres solearum stridor ad deliciarum genus pertinuisse videtur. Soleae autem mulierum et hominum delicatorum sunt calcei, unde soleae muliebres apud Ciceronem Clodio et Verri obiiciuntur. Har. Resp. 21. Plura de soleis vid. apud Balduinum de calceo antiquo c. XI.

V. 74. Laodamia, « Ea uxor

Inceptam frustra, nondum cum sanguine sacro
Hostia coelestes pacificasset heros.

Nil mihi tam valde placeat, Rhamnusia virgo,
Quod temere invitis suscipiatur heris.
Quam ieiuna pium desideret ara cruorem,

75

V. 75. pro Inceptam Codd. apud Sant. offerunt vel Incepta et vel Incepta ut vel Accepta et, et unus Vossii Inceptum. Eldickius coniiciebat Insessam. V. 76. conciliasset in nonnullis Codd. et editt. sed in plurimis pacificassel. V. 77. iam pro tam in Excerptis Perrei ex solemni harum particularum confusione. vid. Heins. ad Ovid. Heroid. III, 67. et Brouckhus. ad Propert. II, 7, 1 et 37. valide pro valde in nonnullis Codd. V. 79. de

Protesilai fuit, quae quum maritum suum primum ex omnibus Graecis in bello Troiano ab He = ctore interfectum esse audisset, nimio illius desiderio contabuit. Sunt, qui dicant, viri umbram ei se in somnis obtulisse, inque illius complexibus ipsam emortuam. Ali, obtinuisse Protesilaum, ut ex inferis, ad visendam uxorem, reverteretur: cumque cam reperisset adiacentem imagunculae, qua viri mortui vul– tum exprimendum curaverat petiisse, ut ne sibi amplius superstes esse vellet: tum ipsam, acta per pectus hasta, sibi mor tem attulisse. Quod autem tam brevi

2

tempore, marito suo frui, ipsi licuerit, Catullus deorum iram in causa fuisse dicit, quibus ante nuptias sacra rite perpetrata non forent. « Muret. of. Lucian, DD. M, XXIII, Ovid. Epist. XIII, et Hygin. Fab. CIII

et CIV.

V. 75. Inceptam frustra, inchoatam frustra, h. e imperfectam, ut vocat Val. Flaccus VI, 659. ubi nimirum nova nupta mox post nuptias fit vidua. ¿μ Spra vocat Homerus de hac Ipsa Protesilai domo loquens II,

[ocr errors]

v. 701. vid. inprimis Hemsterhus. ad Lucian. Tom. I, p. 410. adde Potteri Archaeol, Graec, T. II, lib. IV, c. 11. Huc pertinet Diodori Iun. Epigramma IX. in Analectis Vett. Poëtt. Graec. Brunckii Tom. II, p. 187.ἡμιτελῆ θάλαμόν τι, καὶ ἐγγύθι νυμφικά λέκτρα Κοῦμε, λιπών, ὀλοὴν οἰμον ἔβης Adv. Sic incepti Hymenaei de primo coniugii tempore dicuntur Virg. Aen. IV, 316.

V. 76. Hostia intellige sacra, προγάμεια, γαμήλια, προτέλεια, quae ante nuptias rite institui solebant; vid. Potteri Archaeol. Gr, T. II, lib. IV, c. 11. inprimis, quem laudat Santenius, Ruhnkenium ad Timaeum sub voce προτέλεια,

[blocks in formation]
« السابقةمتابعة »