Mirifice est a te nactus utrumque malum. Nam quoties futuit, toties ulciscitur ambos: Illam affligit odore, ipse perit podagra.

5

Vossius quidem invenerat quoque hunc versum in Cod. Mediolanensi ita scriptum: Si qua viro - ---se - - - obstitit hircus, unde primum legendum fortasse suspicabatur: Si quoi virosus, sed deinde re diligentius peusitata lubenter in nostra lectione acquiescit. Si cui, Virro, homini sacer alarum Gryph. Muretus. Si, quoi, Virro, domos sacer alarum obsidet hircus tentabat et satis lepide explicabat Ianus Meleager. caper alarum obstitit hircus ingeniose, sed sine necessitate coniecit Heinsius in notis ad Cat. V. 4. Mirifice est actu Gryph. Muret. Stat. mirifico est astu volebat Muretus. Mirifice est tactu Turnebus. ac tu Vossius, cui adhaeret Vulp. sed nostram lectionem tenent Parthenius, Ald. et eamdem, ut testatur editor Cantabr. offerunt Maffei liber MS. et tres editt. antiquiss.

V. 4. Mirifice mira quadam contagione, mirum in modum, vel praeter modum. a te in tuo contubernio.

V. 6. ipse perit podagra, quia libidinis exercitio hoc malum crescit,

CARMEN LXXII.

AD LESBIAM.

Accusat perfidiam Lesbiae, quam, donec sanctis eius promissis fidem habuerit, non libidinoso tantum, sed etiam pio benevoloque animo amplexum esse testatur; nunc autem, perspecta eius perfidia, libidinem quidem mansisse, imo incensam magis esse obtrectandi studio, sed pristinam pietatem et benevolentiam plane ex animo suo deletam et eradicatam esse libere fatetur.

Dicebas quondam, solum te nosse Catullum,

Lesbia; nec prae me velle tenere lovem,

V. 1-2. Compara Carm. LXX, ī, 2. et observa, quam eleganter eamdem sententiam poeta

variaverit. - prae me me posthabito. tenere cf. supra ad Carm. LXIV, 28.

Dilexi tum te, non tantum ut volgus amicam,
Sed pater ut gnatos diligit et generos.
Nunc te cognovi. Quare, etsi impensius uror,
Multo mi tamen es vilior et levior.

Qui potis est? inquis. Quod amantem iniuria talis
Cogit amare magis, sed bene velle minus.

5

V. 6. Multo ita tu nunc me editio. Veneta (1493); antique autem me pro mihi positum esse observat ihi Parthenius. Multo ita ne mi tu primus impresserat Aldus. Multo ita nec me tu vilior in quibusdam editionibus. MSS. Stat. offerebant: Multo ita me nec vilior, vel Multo ita nec me vilior; sed hic deest vox monosyllaba, quam exigit metri ratio. — nostram lectionem plurimis iam probatam vulgavit Guarinus. V. 7. Quis potis est vel qui potis es in quibusdam. Statius tentabat: Qui pote sic vel qui polis hoc. Quam amantem in omnibus MSS. Statii, unde ille primum volebat: quae amantem, deinde quid amantèm. V. 8. Cogat Gryph. Muret. Vossius et alii. sed nostra lectio est in omnibus MSS. apud Stat. In edit. Gryph. (1537) cum hoc carmine coniungitur Epigramma Odi et amo LXXXV. At Achilles Statius putat, aut simul cum his, aut statim post hos, legendos esse versus ex Epigr. LXXV, 5. Nune est mens adducta usqne ad finem; et deinde illos: Odi et amo. In edd. Venett. hoc cum sequenti carmine coniunctim exhibitum est.

V, 3. Dilexi tum te, consulto dixit dilexi, h. e. non solum te amavi, sed etiam magni feci. diligere et amare proprie inter se differunt ita, ut illud dicatur de co, qui alterum ob eius cognitas virtutes magnifacit; hoc de eo, qui alterius forma, venustate etc. suaviter afficitur; diligere enim proficiscitur a iudicio, amare a sensu; possumus igitur aliquem amare, nec eumdem tamen diligere, et vice versa; quam quidem horum verborum differentiam saepe secutus est Cicero.

V. 5. te, tuam perfidiam et levitatem.

V. 6. levior levioris pretii. V. 7-8. Quod amantem velle minus. iniuria, ps, offensio, perfidia. - bene velle diligere. In hanc sententiam Phaedria apud Terentium Eunuch. 1, 1, 25:-Qindignum facinus, nunc ego et Illam scelestam esse, et me miserum sentio: Et taedet: et amore ardeo. et sic Claudianus Fescenn. v. 110: Accenditque magis, quae refugit, Venus, Huc pertinet quaque Epigramma Pauli Silent. XXV, in Analectis Vet. Poëtt. Gr. Brunckii Tom. III, p. 79. Yeas Toutes

pázev ödi põños akžtal. 13:4 ἐμὴν ἐρέπει μᾶλλον ἐσωματίη κα

Desine de quoquam quidquam bene velle mereri,

Aut aliquem fieri posse putare pium. Omnia sunt ingrata: nihil fecisse benigne est : Immo etiam taedet, taedet obestque magis: Ut mihi, quem nemo gravius nec acerbius urget, Quam modo qui me unum atque unicum amicum habuit.

5

V. 1. pro quidquam in nonnullis MSS. Statii quisquam et quemquam, unde ille legendum fortasse putabat quisquis. V. 2. pro pium Gryph. Muret. et alii tuum. sic passim libri in pius et tuus, meus et suus variant. vid. Heins. ad Ovid. Met. VII, 172. V. 3. est deest in MSS. Stat. editt. Venett. Cryph. et aliis. V., 4. Imo etiam taedet, statque magisque magis in omnibus fere MSS. Stat. et sic hunc versum nec sensus nec latinitatis ratione habita multae editt. vett. exhibent. in uno Stat. erat: Stat magis atque magis. Marcilius emendabat: Imo etiam taedet, et magis atque magis. Guietus: Nihil fecisse benigne Prodest; imo etiam taedet obestque magis. Ex libro Bibl. Bodleianae editor Cantabrig. profert :' Prodest: sed taedet iam magis atque magis. nostram lectionem veterum librorum auctoritate confirmavit Guarinus. et sic est in libris MSS. apud editorem Cantabr. cui accedunt Statius, Muretus, Vossius et alii. V. 5. Vae mihi, Scaliger, Vulpius et alii.

CARMEN LXXIV.

IN GELLIVM.

İnfame huius epigrammatis argumentum versatur in describendo adultero infamissimo, Gellio, quem eumdeni esse putant, qui a Cicerone in Oratione Pro Sextio perstringitur.

Gellius audierat, patruum obiurgare solere,

Si quis delicias diceret, aut faceret.
Hoc ne ipsi accideret, patrui perdepsuit ipsam
Uxorem, et patruum reddidit Harpocratem.
Quod voluit, fecit: nam, quamvis inrumet ipsum
Nunc patruum, verbum non faciet patruus.

V. 3. perdespuit male in libris antiquis, ut recte docuit Scaliger.
V. 6. Hunc patruum ex uno Cod. protulit et probavit Statius.

V. 1. patruum obiurgare, proverbiali fere locutione nota est patruorum in fratrum liberos severitas. Horat. Sat. II, 3, 88. Ne sis patruus mihi, et Od. III, 12, 3. Patruae verbera linguae. vide quos laudat Ernesti in Clave Cic. sub v. patruus.

V. 2. Si quis delicias etc. si quis vel dictis vel factis paulo fiberius in re amatoria luderet.

V. 3. perdepsuit. Qui notionem huius verbi eruere cupit, adeat Manut. ad Cic. Epist. ad Div. IX, 22. p. 39. edit. Graev. et Bochart. Hieroz. I, p. 188.

V. 4. patruum reddidit Harpocratem, nimirum ut patruus, velut silentii deus Harpocrates, altum in hac re iam iuberet silentium, nec amplius obiurgando molestus esset. Figura

Harpocratis, summa olim religione ab Aegyptis in templis Isidis et Serapidis inprimis culti, ita fere in monumentis veteribus expressa conspicitur, ut ad silentium indicandum únus digitorum ori admotus vel insertus sit. Exstat peculiaris in hanc rem libellus, magna eruditionis copia conscriptus, Gisb. Cuperi Harpocrates, ubi praeter perantiquam imagunculam argenteam singulari studio a Cupero explicitam, multae aliae eiusdem dei figurae exhibitae, et, quae ad historiam huius dei spectant, diligenter collecta et proposita sunt. Adde Burmannum Sec. ad Anthol. III, 88. T. I, p. 629, 30.

V. 5. Quod voluit, fecit, hot modo impetravit, quod impetrare voluit.

CARMEN LXXV.

AD LESBIAM.

Quod in Carmine LXXII. de amore suo erga Lesbiam et de eius perfidia expresserat, idem in hoc carmine nova dictionis varietate et ornatu exprimit.

Nulla potest mulier tantum se dicere amatam

Vere, quantum a me, Lesbia, amata, mea, es. Nulla fides ullo fuit unquam foedere tanta,

Quanta in amore tuo ex parte reperta mea est. Nunc est mens adducta tua, mea Lesbia, culpa,

Atque ita se officio perdidit ipsa pio:

Ut iam nec bene velle queam tibi, si optima fias,
Nec desistere amare, omnia si facias.

5

Hos quatuor versiculos priores in antiqq. Codd. post Epigramma LXXXVI collocatos huc revocavit Scaliger, quem, quia egregie illi cum quatuor posterioribus conspirant, plerique recentiorum secuti sunt. Inprimis Vulpius mirifice hoc nomine extollit acumen Scaligeri, et haec quatuor disticha vel ab ipso Catullo ita coniuncta et composita fuisse, vel certe poëtam, si ab inferis excitetur, hanc industriam Scaligeri laudaturum existimat. Et sane quatuor posteriores recte integri poëmatii spários haberi poterant. V. 4. Quanta in amore suo, ut sit pro ipsius, Gryph. Muret. et all. sed tuo est in omnibus MSS. Stat. V. 5. Huc est mens deducta Venett. Gryphi. Muret. nostram lectionem ex Cod. suo produxit Scaliger, et sic Vossius, editor Cantabr. Vulp. Gotting. Bipont.

V. 2. vere ex intimo pectore. V. 3. Num forte post unquam. excidit in?

V. 4. ex parte mea, quod me attinet, το θυμὸν μέρος.

ad

V. 5. mens pietas, benevolentia, adducta h. e. contracta, sed valde de lectione adducta dubito; mihi enim scripsisse potius Catullus videtur abducta, h. e. alienata, avocata. Sic animus a corpore abductus apud Cic. Tusc.

CATUL. Carm.

I, 31. de eo, qui non amplius iis, quae in sensus cadunt, turbatur et abripitur; et sic saepius abducere ad animum refertur; sexcenties autem adducere et abducere a librariis confusa sunt. vid. quos laudat Drackenborch ad Sil. Ital. X, 18. et ad Liv. Tom. IV, p. 92.

V. 6. Atque ita se officio perd. ipsa pio. Atque hoc modo ipsa se privavit pietatis, quam ei probabam, officio.

Qq