lum kaquetan ist 'Hantslagôt, allo deotûn, enti harêt za gote 5 stimnu' Enti so der selbo auh kascribit singe . . charalihhûn uuirde enti lobsanc . dir, hôhisto'. . . . . durah mannan enti dea za erdôm. manniscnissa Steic so sama so man nidar za ferne 10 frii al *ento... untar tôtêm bihaben ni mahta: Enti fona diu ar * 3 'et diriges iustum scrutans corda et renes deus'. Et iterum post ipsam divisionem dictum est in psalmo 'Laudate dominum omnes gentes et commendate eum omnes populi'. Et in ipsius prophetia 'Omnes gentes plaudite manibus, iubilate deo in voce exultationis' Et 'Omnis terra adoret te et psallet tibi, psalmum dicat nomini tuo, altissime'. Nam deus propter hominem et eius lamentabilem vocem misericors dignatus fuit in humanitate ad terras descendere, mortalitatem induere, passionem sustinere, mortem pati.. 5 idem ipse scribit Descendit enim sicut homo in infernum, sed solus inter mor10 tales liber fuit, quia mors illum tenere non potuit: Et inde liberavit LIX, 3, 1 got rihtit arscrodôt oder arscrudelôt aruorscot E, arforscot M; aber ebenso möglich herzun] vom u reste H lentin] spitze des 1 abgeschnitten H 2 scophsangom EM; eher psalmom wie im Isidor, s. das glossar allo (vom a spur H) deotun enti M: 'allerdings wird gentes sonst regelmässig durch deotûn übersetzt, aber dem relativen sô selb sô ist kaum enti vorausgegangen. uueralti?' Scherer. da aber so nach selb ausradiert scheint, wie H angibt, so dürfte Ms ergänzung das wahre treffen 3 selbin] vom e spur H 4 haret (rest von &) H, hugisangot EM 5 vor stimnu rest von i oder u H 5f. al erda dih (rest von h, m oder n sichtbar H) uuirde (Graff 1, 1019) enti lobsanc dir singe (e halb abgeschnitten H) joh psal7 gauuerdota] vom letzten a rest H die ergänzung dố fona] der erste strich des n abgeschnitten H 8 manniscnissa (vom ersten s nur spuren H) M glossar s. v. mannisco: das wort steht noch Isidor 15, 17. vgl. ags. menniscness dôdh H] doh, vgl. denselben Scherer schrieb joh gatauuen] der letzte strich des n ab mun dir, hôhisto er hat H nicht fehler LX, 2, 8. geschnitten H 9 nach Steic nahm Scherer eine lücke an za inferne MH 10 ali uuesento M, vgl. glossar s. v. frii. aber in der hs. alı (ein strich, der ebensowohl der anfang eines u als eines i sein kann) *ento (vor e horizontalstrich von t H). ich denke aluualtento, das hier eingeschoben wäre wie z. 11 sigihaft und wie Isidor 15a, 9 dher aluualdendeo bihaben] vom ersten b rest H 3 lateinisch 1 f. ipsa diuisione 9 Discendit lôsta manchunni. . . . . sigihaft gihuuorfan in mannes lihhamin za demo sinemo himilischin sezale paradises portúûn. 4 Umbi daz quad der deotôno meistar 'Alle birut ir gauuisso gotes suni durah festea galaupnissa in nerrentan Christ. So huuelihhe iuuuêr gauuisso so in Christes nemin gataufite sintun, Christan gauueridon.' Enti so auh gascriban ist, Daz Christ ist haubit allero cristânero enti alle dea gachora5 nun gote sintun sînes haubites lidi.. Enti auh der selbo apostolus diz quad ‘Gotes minnî ist gagozan in unsere muotuuillun durah heilagan geist der uns gageban uuarth', Huuanta âno dea nist dir eouuiht bidarbi des dû hapên maht, huuanta siu ist samahafti mit demo heilagin geiste. 'Gotes minni dultic ist, Frumasam ist, Nist âpulgic, Ni zaplâit sih, Ni habêt âchust, 10 Nist ghiri, Ni sôhhit daz ira ist, Ni bismerôt, Ni denchit ubiles, Ni frauuuit sih ubar unreht, Frauuuit sih gameino mit uuaarnissu.' Dultic ist gauuisso diu gotes minni, huuanta siu ira uuidarmuoti ebano gatregit. Frumasam ist, huuanta siu miltlihho giltit guot uuidar ubile. Nist âbulgi, 5 'Omnes enim filii dei estis per fidem quae est in Christo Iesu: quicumque enim in Christo baptizati estis, Christum induistis.' 'Caritas dei diffusa est in cordibus nostris per spiritum sanctum qui datus est nobis.' : 'Caritas dei patiens est, benigna est, non aemulatur, non inflatur, non agit perperam, 10 non est ambitiosa, non quaerit quae sua sunt, non irritatur, non cogitat malum, non gaudet super iniquitate, congaudet autem veritati.' Patiens quippe est caritas, quia illata mala aequanimiter tolerat. Benigna vero est, quia pro malis bona largiter ministrat. Non aemu LIX, 3, 11 Enti só sigihaft (von g sichere reste in der hs.) M mit recht gihuuor fan H in] der letzte strich des n abgeschnitten H 7 vor za der 2 galaupnissa] reste vom durab] der erste strich des a weggeschnitten H Huuanta] der erste strich des ersten u weg geschnitten H 7f. hapen] der erste strich des a fortgeschnitten H 9 Fro, masam 12 uidar. muoti : 13 huuanta] das erste u zum teil weggeschnitten H bidiu huuanta siu in desemo mittigarte neouuiht uueraltêhteo ni ruohhit 15 noh ni uueiz desses aerdlihhin habênnes einiga abanst. Ni zaplâit sih, huuanta siu angustlihho gerôt dera euulgún fruma des inlihhin itlônes enti bidiu sih ni arhevit in desêm úzserôm ôtmahlum. Ni hevit âchust, bidiu huuanta siu in eines gotes minnu enti in des nahistin sih gabreitit neo uuiht archennit des sih fona rehte scheidit. Nist ghiri, huuanta des siu 20 inuuerthlihho ist brinnanti ira za zilênne, úzana einicuuis framades ni gerôt. Ni suohhit daz ira ist, huuanta al daz siu habêt deses zafarantin, diu maer es ni rôhhit, danne des siu ni habêt, huuanta siu eouuiht ira eiganes ni archennit, nibu daz eina daz mit iru durahuuerêt. Ni bismerôt, huuanta, doh siu mit arbeitim sii gauuntôt, zi nohênîgeru râhhu sih ni ga25 hrôrit, bidiu huuanta siu hear in demo mihhilin gauinne bitit after diu mêrin itlônes. Ni gadenchit ubiles, huuanta siu in hreinnissu ira muot ist festinonti, Alle nidi fona iru biuuentit neo uuiht ni archennit daz unreht in iru artô. Ni mendit unrehtes, huuanta siu in eineru minnu umbi alle man sûfteôt neo sih frauuuit in dero uuidarzuomôno forlornissu. Frauuuit sih 30 ebano mit uuaarnissu, huuanta so sih selba sô minnôt andre, Enti sô huuaz so siu in andremo guotes gasihit, so sama sô ira selbera frumono latur, quia per hoc quod in praesenti mundo nil appetit, invidere terrenis 15 successibus nescit. Non inflatur, quia cum praemium internae retributionis anxia desiderat, de bonis se exterioribus non exaltat. Non agit perperam, quia quo se in solum dei ac proximi amorem dilatat, quidquid a rectitudine discrepat, ignorat. Non est ambitiosa, quia quo 20 ardenter intus ad sua satagit, foras nullatenus aliena concupiscit. Non quaerit quae sua sunt, quia cuncta quae hic transitorie possidet, velud aliena neglegit, cum nihil sibi esse proprium, nisi quod secum permanet, agnoscit. Non inritatur, quia et iniuriis lacessita ad nullius se ultionis suae motus excitat, dum 25 magnis laboribus maiora post praemia expectat. Non cogitat malum, quia in amore munditiae mentem solidans, Dum omne odium radicitus eruit, versare in animo quod inquinat nescit. Non gaudet super iniquitatem, quia quod sola dilectione erga omnes inhiat nec de perditione adversantium exultat. Congaudet 30 autem veritati, quia, ut se ceteros diligens, Per hoc quod rectum in aliis conspicit, quasi de augmento proprii provectus hilarescit. 24 ga LIX, 4, 16 angust.lihho 17 ar.heuit 18 minnu] nur die spitzen von nnu erhalten H 21 Ni] der erste strich des N weggeschnitten H uuntot. zinoh. enigeru 24 f. gahrôrit Wackernagel] ga horit 4 lateinisch 21 f. possedit es scheint, nicht berücksichtigt 28 quod] quo Maur., in der übersetzung, wie 29 nec de Maur.] ne des mendit. Enti so sama in demo êristin gotes gabote in gotspelle meinit, daz frågêntemo sih truhtîn antuurta, quad 'Minno dinan truhtin got allu herçin enti in anauualgeru dîneru sélu enti allu dinu muotu joh ma35 ganu'. After diu ist auh ander gabot anagalih demo 'Minno dînan nåhistun só sama so dih selban'. 'Nâhistun': zelit untar im heilac gascrip alle christâne enti rehtuuisige, dea in einemo uuillin sintun gotes gabot za gahaltanne. Huuanta . Ein got. . . durah. 40. umbi Ein. go. forasago, huueo truhtin *a, quad 'Nist mir uuillo in iu, truhtîn enti geba ni antfâhu ih Fona diu sunna óst ûph . deotôm. In steteo gahuuelihheru 45 nemin hreina geba. 35 quad. Sô uuir auh lesemês in actibus apostolorum, huuanta Judealiuti nîdes folle abanstôtun . daz dea heilagun Christes uudrun dea heitniscûn deotûn mit. uuortu: jungirun Et ita in illo primo mandato dei, de quo in evangelio interroganti se respondens dominus ait 'Diligis dominum deum tuum ex toto corde tuo et ex tota anima tua et ex tota mente tua et ex tota virtute tua'. Deinde est aliud mandatum simile huic 'Diligis proximum tuum sicut te ipsum'. Proximos utique vult omnes Christianos et iustos intellegi, quia in una voluntate mandatorum legem domini custodiunt. Quia sicut ait apostolus Paulus 'Unus dominus, una fides, unum baptisma, Unus deus et pater omnium, qui super omnes et per omnia et in omnibus nobis, qui est 40 benedictus in saecula saeculorum'. Et Malachias sanctus propheta scripsit, quomodo dominus de Iudaeorum sacrificiis ait 'Non est mihi voluntas in vobis, dicit dominus exercituum, et munus non suscipiam de manu vestra. gentibus. 45 meo oblatio munda. Ab ortu enim solis usque ad occasum magnum est nomen meum in In omni loco sacrificatur et offertur nomini Quia magnum nomen meum in gentibus, dicit dominus exercituum.' Sicut legimus in actibus apostolorum, quando Iudaei repleti sunt zelo et invidia et contradicebant praedicanti Paulo gentibus cum fiducia verbum dei: 33 fangentemo, verb. von Haupt s. 11 34 in 34 f. managu, verb. von Wackernagel LIX, 4, 32 ingot.spelle ana. uual geru, vgl. Graff 1, 846 37 dea] vom d ein teil erhalten H erhalten auf f. xxшb H 42 ni ant. fahu. ih 38 diese reste sind anfänge von 5 zeilen, 40 forasago] vom f reste H 41 meinita, quad 43 ûph] darnach ist gengit oder stîgit zu ergänzen 44 das t kann natürlich nicht rest eines ist sein, sondern nur einer 3 plur. praes. zb. offerônt oder offerônte sint 48 lérente uuárun (auch vom strich H 45 miin] vom m nur der letzte letzten u nur ein strich H) dea ..unuuirdige arteiltut des såligin . . . . . See nû bidiu huuervemês uuir za untaz aerda enti. uuârun des mendente enti aerlîhho Enti galauptun so huuelihhe so *e uuârun za demo 55 êuuigin libe.' "Tunc constanter Paulus et Barnabas dixerunt: Vobis oportebat primum 50 loqui verbum dei, sed quoniam reppulistis illud et indignos vos iudicastis aeternae vitae, ecce convertimur ad gentes. sic enim praecepit nobis dominus et sicut de eo scriptum est: Posui te in lumen gentium, ut sis in salutem usque ad extremum terrae. Audientes autem gentes gavisi sunt et glorificabant 55 verbum dei Et crediderunt quotquot erant praeordinati ad vitam aeternam.' Et nunc iam impletum est, sicut per psalmistam domino dicente Paulus quem non * LX. S. AUGUSTINI SERMO LXXVI. HEAR SAGET FONA GOTSPELLE HUEO CHRISTUS OBA SÊUUES 1 Diz gotspel daz nû niuuuôst hear galesan uuarth fona unseremo truhtîne heitniscûn deotûn mit galaubín joh gotes uuortu?? die zweite ergänzung ist aber länger als der raum erlaubt LIX, 4, 50 huuanta] vom ersten a rest H 54 ær. lihho 55 foragabauhnite EM |