صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

[Aij]

JOANNES SLEIDANUS

lectori s. d.

Scriptæ sunt a me lingua Germanica orationes duæ, quæ prodierunt sub nomine Baptista Lasdeni, et prodierunt sub eo nomine, non tam mea quadam sponte, quam sic volentibus amicis, qui putabant meis rationibus ita convenire, quamdiu non essem în Germania, iisque locis hærerem, in quibus argumentum hoc minus gratum est atque plausibile. Quantum enim ad me pertinet, liberalius et magis ingenuum semper esse putavi, non dissimulare vel tegere nomen in libro, quem edi quis velit, ne quid agi videatur callide magis quam vere, tametsi fieri posse non negarim, ut sit locus aliquando dissimulationi.

[Nachwort zu der Oration an Keiserliche Majestat] Zum leser.

Dise Oration ist geschriben, nachdem Keiserliche Majestat in Africa zum letsten gewesen, und eben umb die zeit als das Reich in Hungeren schicket, Pest und Ofen zů gewinnen, wie man im lesen wol mercken kan. Ietz aber, als K. M. in Deutschland komen, ist sie aller erst getrucket, und allein am ende der beschlusrede oder Conclusion, ist etwas newlich darzů gethon worden.

Germanice vero scripsi non alia de causa quam ut ii, ad quos proprie pertinent, melius intelligerent, quæ causa fuit etiam, ut alteram ad Cæsarem, Gallica lingua perfecerim: equidem hoc solum spectavi, ut Cæsar, quem reverenter agnoscere debemus et colere veluti praecipuum et summum Germaniæ magistratum, expediat se ab iis vinculis, quæ cursum ipsius remorantur, quo minus, quod res ipsa postulat temporumque ratio, perficiat. Qui secus interpretantur, injuriam mihi faciunt, quod per hæc comitia quidam fecisse dicuntur, sed perpauci quidem illi, quorum judiciis nihil moveor. Verum propter alios, ipsorum plane dissimiles, quibus fortasse non improbabitur hic meus labor, utranque orationem Latine jam scripsi. Quarum illa, quæ est ad imperii principes, commemorat ortum, incrementum et occasum pontificatus. Altera, quæ Cæsari est dicta, posteaquam ostendit, hanc religionis causam, quæ controvertitur, a Deo profectam et excitatam esse, demonstrat, jusjurandum illud, quo pontifici Cæsar est obli

*

[Deux oraisons historiales de Jean Sleidan. Chez Jean Crespin. S. 3:]

Jean Sleidan avoit escrit deux Oraisons en Alemand, afin que ceux ausquels proprement l'escrit s'adressoit l'entendissent mieux, ce qui pareillement l'induit de mettre en François l'Oraison adressee à l'Empereur.

[An Jacob Sturm, 29 Mai 1545 (Brem- und Verdische bibliothek, 1 Bandes 2 Stück, Hamburg 1753, s. 120): In præfatione mearum orationum habetur, me gallice quoque scripsisse illam quæ est ad Cæsarem. Hoc verum est. Si nunc idem argumentum aut simile tractatur, orietur forte suspicio, ex qua prodierit officina. Sed tamen consilium tuum et Buceri sequar: et Bucerus quidem valde huc inclinat ut scribam.]

Depuis il les a aussi traduites en Latin: dont celle qui s'adresse aux Princes de l'Empire contient la naissance, accroissement, et definement de la Papauté. L'autre, qui est dediée à l'Empereur, contient en somme les poincts qui concernent les paches et faits des Rois et Papes, signamment de nostre temps, comme on pourra voir par le discours desdites Oraisons.

[Page 86:] En ceste Oraison, qui est adressée à Charles cinquieme Empereur, apres avoir monstré que la cause de la Religion qui est aujourdhuy en debat, est venue et suscitée de Dieu, prouve que le serment par lequel l'Empereur est obligé au Pape, est tyrannique et de nulle vigueur et ameine plusieurs exemples tant de ce qui au passé s'est fait, qu'aussi de memoire d'homme on a des histoires du temps present.

gatus, tyrannicum esse, neque vim ullam habere. Et hæc quidem est posterior; illam ergo, quia tempore prior est, anteposui, quibusdam in ea mutatis et adjectis, ob ea, quæ non ita pridem in hanc causam inciderunt. Cæterum ea, quæ pertinent ad pactiones et res gestas regum et pontificum, nostris præsertim temporibus, petita sunt ex ipsis regum scriptis, quorum aliqua sunt excusa typis, alia, licet nondum promulgata sint, ipsum tamen fortasse tempus aliquando proferet. Hæc sunt, de quibus te commonefaciendum esse, lector, putavi. Vale. Argentorati, septimo calendas Julii anno M.D.XLIIII.

*

[Der spanische übersetzer s. 114 zum bericht an die reichsstände:]

sigue.

Sumario de todo lo contenido en la informacion y oracion que se

Del origen y nacimiento del Pontificado Romano, y de como ha ydo creciendo su autoridad y potencia con los tiempos y que tal ha de ser el fin que ha de tener. Donde por la mayor parte se declaran algunos oraculos de la divina Escriptura, por los quales estavan muchos tiempos ha dichas y Prophetizadas estas cosas: Dan se ansimismo remedios y consuelos, de los quales deve de usar todo fiel Christiano en estos tiempos tan llenos de calamidades y trabajos, para no desfallecer, sino antes perseverar constantemente en la fe del Hijo Unigenito de Dios.

[Aiij]

JOANNIS SLEIDANI

Oratio

ad Principes ac Ordines omneis Imperii.

Etsi præter decorum esse videri possit, hominem privatum instituere sermonem apud vos, Illustrissimi Principes, qui et ipsi magnam habetis rerum prudentiam, et consiliariis ornati estis, viris sapientissimis, tamen, quoniam exulceratissima sunt hæc nostra tempora, quoniam in deterius omnia pedetentim abeunt, et quia maximæ sunt, tam publice quam privatim, offensiones animorum in Germania, putavi me facturum ex officio, si forte possem et vobis prodesse et communi patriæ, ut nihil in eo prætermitterem. Ducit enim eo me natura, quæ totum quidem genus humanum et omnes ubique gentes

[blocks in formation]

an alle Churfürsten, Fürsten und Stende des Reichs.

Wiewol es bei etlichen als ein onnötigs ding, geachtet werden möcht, Gnedigste und Gnedige Herren, das sich yemand nidern stands undernimpt, gegenwertige Ermanung an Ewere Chur und Fürstliche gnaden zů thůn, die aus hohem verstand alle sachen baß ergründen, auch mit so vilen treflichen iren Rädten und dienern versehen seind, dennoch in erwegung deren widerwertigen handlung und werbungen zwischen allen Stenden Teutscher Nation 1, hab ich zům ersten, aus underthänigster neigung zů E. Ch. und F. Gnaden, und volgends aus natürlicher eingeborner liebe zum Vaterland nit

2

1 1541: Nation, auch deren gefährlichen practicken, so auf sie getriben werden, hab ich ... 2 meynung statt neigung.

nobis commendat, in primis autem eos, a quibus ortum habemus et educationem. Ut igitur in hanc partem ea, quæ sum dicturus, accipiatis, vehementer obtestor.

Medea, poetarum celebrata scriptis, miseriam et infortunia sua deplorans, ait inter cætera, videre se quidem id quod rectum est, non ob temperare tamen, et sequi deterius consilium. Hac etiam ætate nostra multi, non dubium est, vident, qua ratione juvari possit atque ex his malis eripi Germania, sed negligunt, et incogitantia quadam perpetua differunt, quasi tempus ipsum aliquam sit allaturum medicinam, cum interim tamen videant aliam ex alia nasci calamitatem.

Et primum quidem cogitandum est, quemadmodum ad vos delata sit Imperii dignitas, et considerandum vobis, quantum sit hoc Dei beneficium. Nec enim leve est nomen Imperii, et nihil existit in rebus humanis aut illustrius aut sublimius. Nam quocunque Deus transtulit illud, ibi quoque magnum

*

sollen umbgehen, etliche ding trewer meinung anzůzeigen, mit underthänigster bitt, E. Ch. und F. G. wöllent solchs von mir, obgemelter ursachen halben, in allen gnaden aufnemen.

Die Heldin Medea, beklagt sich ires onglücks, sagt neben anderm also, Ich sehe wol einen andern weg, einen andern rhat, der mir ongleich besser, ehrlicher und nützer were, Ich sehe in, und er gefelt mir überaus wol, und dennoch volg ich im nit, sonder volg dem, das in allem wider mich thût. Es ist nit on, Gnedigste und Gnedige Herren, das auch heutigs tags etliche vil sehen und mercken, was zů gemeiner Teutscher Nation wolfart dienet, und dennocht dem selben keinen vervolg thůn, sonder durch nachlassenheit die ding immerdar verschleiffen, und [4] dencken, es werde noch mit der zeit wol komen, so sie doch klärlich sehent, wie es ye lenger ye erger wirt.

Und anfenglich, nach dem das Imperium oder Reich, von andern Nationen, durch Götliche versehung, auff uns gewendet, haben E. Ch. und F. G. sich zu erinneren, wie dasselb durch unseren fleiß und manheit, wo nit gemeret und ausge

[ocr errors]

1 Medea, davon die Poeten so vil geschriben, beklaget.

« السابقةمتابعة »