42. Ambulatio Dei, delectatio Divinitatis in operibus sanctorum suorum. In propheta : Et ambulabo in illis, et ero illorum Deus.

43. Tuba, Dei vox manifesta. In Apostolo: In jussu et voce archangeli et in tuba Dei descendet de cœlo.

42. Levit. xxvi, 12.

43. I Thess. IV, 15. Huc usque excepta ex apogr. Oxon. quæ Voog edidit, nec plura conti

net Patrolog. 1. 1. Vix plura edidit Gottl. Heyne ex cod. Alcobac. in Biblioth. anecdot. Lips. 1848, p. 244.

II.

DE FILIO DEI SECUNDUM CARNEM.

1. [p. 6.] Caput Christi, Deus. In Apostolo: Caput autem Christi, Deus.

2. Corpus Christi, sancta Ecclesia, ubi et supra: Corpus ejus, quod est Ecclesia.

3. Caput Ecclesiæ, Christus. In Apostolo: Caput autem mulieris, vir.

4. Capilli Christi candidi, multitudo sanctorum dealbatorum. In Apocalypsi et in Evan

gelio: Neque per capillos capitis tui juraveris.

5. Oculi Christi, evangelica præcepta. In Genesi: Pulchriores oculi ejus vino.

6. Dentes Christi, apostoli, ubi et supra: Et dentes lacte candidiores.

7. Lingua Christi, evangelicus sermo. In psalmo: Lingua mea adhæsit faucibus meis.

8. Fauces Christi, prædicatores Evangelii, ubi et supra.

9, Labia Christi, adnunciatores verbi. In Cantico canticorum.

10. Barba Christi, homo assumptus a Verbo, vel perfecti omnes. In psalmo: Sicut unguentum in capite, quod descendit in barbam Aaron.

11. Manus Christi, operarii justitiæ, ad opus bonum parati. In Cantico canticorum: Manus ejus tornatiles, aureæ.

12. Digiti Domini, fortes in Ecclesia, usque ad mortem [p. 7] pro justitia agonizantes, ubi et supra Digiti mei instillaverunt myrrham.

13. Dextera Domini, Testamentum novum; sinistra, vetus.

14. Item dextera, beatitudo perpetua; sinistra, vita præsens, sicut in Cantico canticorum Ecclesia dicit: Læva ejus sub capite meo, et dextera ejus amplexabitur me.

II. Titulus noster in A et C minio distinguitur, nullo tamen præfixo numero.

1. 1 Cor. xi, 1. Ut in apost. A, C, solita emendatione et expunctione, sicque in 3, 4, 5, 7, 9, 10, 11, 12, 14, 15, 17, 19, 20, 24, 25. 2. Coloss. 1, 24. 3. I Cor. x1, 1. 4. Matth. v, 36, cf. Apoc. 1, 14. 5-6. Gen. XLIX, 12. 7. Ps. xx1, 16. 8. Ineptum esset recentiora reputare singula loca de prædicatoribus, qui ævo apostolico sunt praccones, annuntiatores verbi, xúpuzes. Immo

15. Dextera, electi; sinistra, reprobi omnes. In Evangelio: Statuet oves a dextris, hædos autem a sinistris.

16. Ubera Christi, evangelica doctrina. In Cantico canticorum: Meliora sunt ubera tua vino. 17. Mamillæ Domini, duo Testamenta Legis. In Apostolo: Et zona aurea circa mamillas. 18. Venter Christi, lavacrum regenerationis, ex quo electos suos per adoptionis gratiam in filios regenerat. In Cantico canticorum: Venter ejus eburneus.

19. Intestina Domini, secretum Divinitatis, sive in sacra Scriptura occulta sacramenta. In Exodo: Caput cum pedibus et intestinis vorabitis.

20. Crura ejus, apostoli, vel cæteri prædicatores, totum Ecclesiæ corpus sustinentes. In Cantico canticorum: Crura ejus sicut columnæ marmoreæ.

21. Pedes Domini, homo adsumptus a Verbo, [p. 8] vel sancti apostoli. In Deuteronomio : Qui appropinquant pedibus ejus, accipient de doctrina illius. Et in psalmo: Adorabimus in loco ubi steterunt pedes ejus.

22. Ossa Christi, fortes in Ecclesia, quæ est corpus ejus. In psalmo: Dispersa sunt ossa mea secus in infernum.

23. Carnes Christi, infirmi in Ecclesia. In psalmo: Dum appropinquant super me nocentes, ut edant carnes meas.

24. Vestimenta Domini, caro assumpta. In Ezechiel propheta: Ecce vir vestibus lineis, id est carne munda.

25. Vestimenta Christi, electi omnes. In Job: Circumda tibi decorem tuum, et speciosis induere vestibus.

26. Tunica Christi, ejus Ecclesia, cujus figuram tunica illa habuit, de qua in Evangelio scribitur: Non scindemus illam, sed sortiamus cujus sit de illa.

27. Stola Christi, caro adsumpta, passionis vino mundata. In Genesi: Lavabit vino stolam suam.

28. Pallium Christi, sancta Ecclesia, ejus aspersa cruore, ubi et supra: In sanguine uvæ pallium suum.

29. Lumbare Domini, populus Judæorum, superbiæ vitio putrefactum. In Jeremia propheta: Sicut lumbare adhæret corpori, sic et ego applicabo populum istum ad me, dicit Dominus.

15. Matth. xxv, 33. 16. Cant. 1, 1. 17. Apoc. 1, 13, juxta veterem interpretationem, quæ sæpe in Nostro a Vulgata recedit.

18. Cant. v, 14. Cujus quidem formulæ longiusculæ amplum habes commentarium in aurea, quam modo legisti, Melitonis concione pi Xourpo. Lepida varietas in C iberneus, et primæ manus, an cujusdam hibernici? Sed statim vetus altera man. emendavit.

19. Exod. xII, 9. Cf. supra 1, 20. 20. Cant. v, 15.

21. Deuteron. XXXIII, Ps. CXXI, 7. 22. Ps. xxi, 15 et CXL, 7, conjunctim, de quibus cf. Spicil. t. II, p. 36, not. 8.

23. Ps. xxvi, 2. Tandem hic desiit maleferiatus emendator suas infercire glossulas Eucherianas, quæ vim veterum formularum infringunt. Ab ipso Claromontano, hisce porro sarcinulis male onerato, palam est pependisse Argentinensem librarium, quum illico porro idem respuat recocta id genus glossemata.

24. Ezech. XLIV, 17. — 25. Job XL, 5. 26. Joan. xix, 24. 27-28. Gen. XLIX, 11. 29. Putrefactum, sic A, C, neutrum quidem, vel respectu ad lumbare κατὰ νοούμενον, vel ob græcam dictionem ovog in archetypo: ut ut est, græca utrobique spirant. Jerem. xi, 11, ex vetere vers. et juxta vett. græcos apnd Holmes.

30. Cingulum, Christi justitia, sive fides ejus. [p. 9] In Esaia: Erit justitia cingulum lumborum ejus, et fides cinctorium renum ejus.

31. Calciamenta Domini, mysterium incarnationis. In Evangelio: Cujus non sum dignus, recumbens, solvere corrigiam calciamenti ejus.

30. Is. XI, 5.

31. Marc. 1, 7. Calciamenta A, C constanter.

III.

DE SUPERNIS CREATURIS.

1. Cœlum, cœlestes creaturæ, hoc est sancti angeli. In propheta: Audite, coeli, quia Dominus locutus est.

2. Cœlum, sancta Ecclesia. In Evangelio: Simile est regnum cœlorum.

3. Cœlum, sacra Scriptura, per ora mortalium toto in orbe terrarum dilatata. In psalmo: Extendens cœlum sicut pellem. De qua alibi, post cursum vitæ præsentis: Coelum plicabitur

sicut liber.

4. Cœli, sancti apostoli, vel cæteri prædicatores. In psalmo: Coeli enarrant gloriam Dei. 5. Cœli, libri Legis et prophetarum. In psalmo: Videbo cœlos, opera digitorum tuorum. 6. Cœlum, aer iste agnoscitur, in quo cœlo hoc aereo Helias raptus describitur, et de quo Apostolus pro immundis spiritibus loquitur: Non est nobis conluctatio adversus carnem et sanguinem, sed contra spiritalia nequitia in cœlestibus. Et alius Apostolus: Coeli autem qui nunc sunt, et terra, eodem verbo repositi sunt, et igni servati [p. 10] in diem judicii. 7. Angeli, potestates supernæ. In psalmo: Qui facit angelos suos spiritus. 8. Angelus, Dominus Jesus Christus, id est nuntius Patris. In propheta: Veniet ad templum suum dominator quem vos vultis, et angelus Testamenti quem vos desideratis.

9. Angelus, Joannes præcursor. In Malachia: Ecce ego mitto angelum meum ante faciem tuam. Simili quoque modo et in Apocalypsi pro Helia scribitur: Vidi unum angelum volantem per medium cœlum.

10. Angeli, sancti prædicatores, de quibus Dominus ad Job pro Zabulo loquens ait: Cum sublatus fuerit, timebunt angeli, et territi purgabuntur. Et alibi: Angeli pacis amare flebunt.

Et in Apostolo: Apparuit angelis, quod nomen, non per naturam, sed per officium ministrationis sortiti sunt.

11. Angelus, Diabolus. In Apostolo: Et si angelus de cœlo evangelizaverit vobis præter quod evangelizavimus, anathema sit.

12. Angeli, immundi spiritus, ubi et supra: Nescitis quia angelos judicabimus? 13. Sol, Christus. In Malachia: Orietur sol justitiæ timentibus Deum.

14. Sol, justi omnes. In proverbiis: Justus ut sol. In Evangelio: [p. 11] Tunc justi fulgebunt sicut sol.

15. Sol, acumen sapientiæ, sicut in Job de quibusdam sapientibus, sed reprobis, pro Zabulo dicitur: Radii solis sub ipso erunt.

16. Sol, Ecclesiæ fides, de quo per Joel prophetam dicitur: Sol convertetur in tenebris, quia fides Ecclesiæ, novissima persecutione, in reproborum cordibus per infidelitatem obscurabitur. 17. Sol, manifesta Domini operatio, sicut in psalmo pro corpore assumpto dicitur: In sole tabernaculum suum.

18. Sol, persecutionis ardor. In Evangelio: Orto sole, æstuaverunt.

19. Sol, prosperitas; luna adversitas mundi. In psalmo: Per diem sol non uret te, neque luna per noctem.

20. Luna, Ecclesia, eo quod in hac mundi nocte resplendeat. In psalmo: Fecit lunam in tempora. De hac luna per Joel prophetam dicitur: Et luna in sanguine, hoc est, martyrum suorum cruore perfusa.

21. Luna, præsens sæculum, eo quod semper mutetur; de quo in Apocalypsi pro Ecclesia dicitur: Et luna sub pedibus suis.

22. Luna, homo stultus, In Salomone: Stultus ut [p. 12] luna mutatur.

23. Stella, Christus. In Apocalypsi: Ego sum stella splendida et matutina. Et alibi: Orietur stella ex Jacob.

24. Stellæ, sancti sive docti, eo quod virtutum operibus in hoc mundo resplendent. In psalmo: Qui numerat multitudinem stellarum, et omnibus eis nomina vocans.

25. Astra, sancti angeli. In Job: Quum me laudarent astra matutina.

26. Lucifer, Christus, ubi et supra: Qui producit luciferum in tempore suo.

27. Pleiades, sancti prædicatores, separati quidem tempore, sed conjuncti prædicatione. In Job: Qui conjungere valet micantes stellas pleiadas.

28. Arcturus, sancta Ecclesia, propter sacramentum septem stellarum, ubi et supra: Et gyrum arcturi dissipat.

29. Lucifer, Diabolus, de quo Esaias: Quo modo cecidisti, lucifer, qui mane oriebaris? 30. Vesper, Antichristus, eo quod in finem mundi sit venturus. In Job: Et vesperum super filios hominum consurgere facit.

31. Nubs, apostoli, sive cæteri prædicatores, eo quod terram, hoc est homines, prædicatione [p, 13] sua compluunt, sicut in propheta: Qui sunt isti, qui ut nubes volant? 32. Nubs, corpus Christi nullo peccati pondere gravatum, sive Virgo Maria. In Esaia: Ecce Dominus ascendit super nubem levem.

33. Nubs, protectio divina, sicut in Exodo: Tabernaculum fœderis sæpe nubs obumbrasse legitur.

34 Nubs, obscuritas Scripturarum. In psalmo: Qui operit cœlum nubibus.

35. Nebula, velamentum mysteriorum Dei, sicut in Job: Numquid elevabis in nebula vocem tuam? Et in propheta: Nebula, pulvis pedum ejus.

36. Nebulæ, hæretici de quibus Petrus apostolus: [Hi sunt] fontes sine aqua, et nebulæ turbinibus agitatæ.

37. Caligo, divinorum secretorum operimentum. In psalmo: Caligo sub pedibus ejus. 38. Venti, angeli, sive animæ sanctorum, sicut in psalmo pro Domino dicitur: Volavi, volavi super pennas ventorum.

39. Pennæ ventorum virtutes sunt animarum.

40. Auster, Spiritus sanctus. In Cantico canticorum: Surge, auster; veni, aquilo, perfla hortum meum. Aquilonem vero hoc loco eumdem Spiritum sanctum accipiunt.

41. Auster, calor fidei. In psalmo: Sicut torrens in austro.

42. [p. 14] Africus, hoc quod superius. In psalmo: Induxit a virtute sua Africum. 43. Aquilo, Diabolus, vel homines infideles. In propheta: Ab aquilone exardescent mala super terram.

44. Venti, Diabolus, vel immundus spiritus. In Evangelio: Flaverunt venti. Et in Job pro impio: Tollet eum ventus urens.