III. Visio_Danielis prophetae, et explicatio S. Hippolyti, episcopi Bostrensis, de adventu Antichristi et de mundi fine. Տեսիլ Դանիէլի մարդարէի եւ մեկնութիւն երանել:յն * իպողիտեայ Ռոստրացւոյ վասն գալստեան նեռին եւ կատարածին աշխարՀի: Եւ ահա գազանն չորրորդ ահեղ եւ զարմանալի եւ Հզօր առաւել, եւ Ժանիք նորա երկաթիք, ուտել եւ մանրէր, եւ զմնացորդսն առ ոտն կոտոր րէր: Օ չռոմայեցւոց թագաւորութենէն ասէ զայս, որ Հզօրագոյն է քան զամենայն թագաւորութիւնս . եղին յորում` եղջիւրք տասն ՛ի սմա նացեալք, յորում՝ ժամանակի ընդ տասն բաժանիցի, յետ որոյ նեռնն մետասաներորդ եկեսցէ, որ 'ի կրտսեր ազգէ Հրէիցն է: Էւ ինքն այլակերպ քան զամենայն գազանս որ յառաջ քան զնա, եւ եղջիւրք տասն ի նմա, եւ պշուցեալ հայէի ընդ եղջիւրս նորա, եւ աչա եղջիւր փոքրիկ ելանէր ՛ի մէջ նոցա, եւ երեք եղջիւրք յառաջնոցն ՚ի բաց խլէր • զերիս թագաւորսն ասէ, զոր եկեալ սպանանէ նեռնն, զլիբէացին եւ զեգիպտացին եւ զեթովպացին : Եւ ահա աչք նորա որպէս զաչս մարդոյ յեղջիւրն յայնմիկ . եւ եւ I. Cap. VII, v, 7. « Et ecce bestia quarta terribilis, stupenda, et fortis nimis; dentes ferreos habebat; comedebat, comminuebat, et reliqua conculcabat. » Significat his verbis imperium Romanorum, quod stat cæteris validius. «< Bestia habebat cornua decem,» videlicet quum in decem partes dividetur, et postea veniet Antichristus, undecimus, ex infima natione Judæorum. [quas, videram] ante illam. Et habebat cornua decem. » v. 8. « Considerabam cornua ejus, inter quæ ecce oriebatur cornu parvum, et evellebat tria de cornibus primis. » Scilicet tres reges occidet Antichristus, quando veniet, reges Lybiæ, Aegyptiet_Aethiopiæ. 1) « Et ecce oculi in cornu, quasi oculi hominis, et os ejus loquebatur superba, » videli– << Dissimilis autem erat cæteris bestiis, cet, ut ait sanctus Paulus, extollebat se super III. Si integra sunt, brevissima habebuntur hæc, quæ Hippolyto ascribuntur cum prolixo titulo, nec tamen discedunt ab editis ejusdem in Danielem commentariis. Si quis simul contulerit hæc cum fragmentis commentarii et homelitico libro de Christo et Antichristo, id fortasse notabit, Hippolyto jam solemnem fuisse triplicem expositionem, quam Origenes constanter usurpavit; dum in eosdem libros edidit primum brevia scholia, dein fusiores commen- բերան նորա խօսէր զմեծամեծս . այսինքն է ասէ Պաւղոս վասն նորա, ամբարտաւանեալ 'ի վերայ ամենայնի ասացեալ աստուածոց կամ՝ պաշտօն, զի ՛ի տաճարին Աստուծոյ նստի եւ ցուցանէ զինքն լստուած : Տեսանէի մինչեւ աթոռք անկանէին : Օ փոխանակն վաղվաղակի կա տարէր զնեռինն պատասխան, զի ի սկզբանէ աշխարհի տեսանէ մարգա րէն . եւ Հինաւուրցն նստէր . վասն յաւիտենական նշանակելով ասէ : Հանդերձ նորա սպիտակ իբրեւ զձիւն, զփառսն նշանակէ, եւ Հեր գլխոց նորա որպէս զասր սուրբ , որպէս զծեր ՛ի կարգի ալեաց : Աթոռ նորա որպէս բոց հրոյ, անիւք կառաց նորա որպէս զչուր բորբոքեալ, գետ հրոյ յորդեալ ելանէր առաջի նորա : Աթոռս Հրեղէնս եւ գետս Հրեղէնս ահագինս՝ տանջանարանս չարաց եւ ամբարշտաց նշանակէ : * ազարք հազարաց պաշտեն զնա, եւ բիւրք բիւրոց կան առաջի նորա, զվերակար գեալ գործոյն յայտ բերելով : Տեսանէի յայնժամ` ՚ի բարբառոյ մեծամեծ բանիցն՝ զոր եղջիւրն այն խօսէր, մինչեւ բարձաւ գազանն եւ կորեաւ, եւ մարմին նորա տուաւ յայրումն Հրոյ, եւ այլոց գազանաց իշխանութիւն փոխեցաւ, եւ երկայնութիւն կենաց տուա նոցա մինչեւ ՚ի ժամանակս : Տեսանէ յայնժամ՝ դատաստան զայս, որ կործանումն է թագաւոր րութիւն, եւ ջնջումն աստուածամարտին, եւ տանջանք Հրոյ, եւ ոչ եւս զօրել թագաւորութեան յերկրէ, այլ քակել ՛ի վերջինսն ամենայն, որ ժամանակաւ Հասեալ է եւ Հրամանաւ : Տեսանէի ՛ի տեսլեան գիշերոյ, եւ ահա omnes Deos et religiones, quia sedens in templo Dei, semet Deum ostendebat. 1) v. 9. «Aspiciebam, donec throni ceciderunt,» et statim assumebat sortem Antichristi, quia propheta aspiciebat ab origine mundi. «Et Antiquus dierum sedit, » qui intelli— gitur Æternus. « Vestimentum ejus candidum, quasi nix, » quod significat ejus gloriam. << Et capilli capitis ejus subtiles, quasi lana munda, » et sicut in sene canities. «Thronus ejus sicut flamma ignis, rota currus ejus, ut ignis accensus. »>< v. 10. « Fluvius igneus excurrebat a facie ipsius. » Thronus igneus et flamma accensa vehementer significant locum supplicii pro improbis et impiis. 1) II Thess. 11, 4. « Millia millium ministrabant ei, et decies millies centena millia stabant ante illum, »> ea significabant quod supra dictum est. v. 11. « Audiebam tunc verba superba, quæ cornu illud loquebatur, donec interfecta est bestia, et mortua est, et corpus ejus tra- ditum est ad comburendum in igne. »> v. 13. « Et aliarum quoque bestiarum mutata est potestas, et longa tempora vitæ constituta sunt illis. » Et tunc justitia apparuit, et cecidit regnum, et periit inimicus Dei in pœnæ tormentis, nec prævalebat ejus regnum super terram, et dissolutum est quidquid ad tempus et cum permissione factum est. • Aspiciebam ergo in visione noctis, et ecce cum nubibus cœli quasi Filius hominis. >> Hic vidit propheta gloriam adventus Domini, in եւ եւ ընդ ամպս երկնից իբրեւ որդի մալդոյ գայր : Օ փառաւորութիւն Տեառն գալստեանն տեսանէ մարգարէս որ 'ի վերայ ամպոց՝ յորժամ գայ դատել զերկիր . եւ Հասանէր մինչեւ ՚ի Հինաւուրցն եւ մատուցաւ առաջի նորա, եւ. նմա տուաւ իշխանութիւն եւ պատիւ, եւ ամենայն ազզք եւ եւ ազինք եւ եւ լեզուք նմա ծառայեսցեն, իշխանութիւն նորա՝ իշխանութիւն յաւիտենական որ ոչ անցանէ : Օ իշխանութիւնն վասն ամենայնի՝ զոր 'ի Հօրէ տուեալէ՝ եցոյց մարգարէս, որ երկնաւորաց եւ երկրաւորաց եւ սանդարամետականաց, զի ընդ մեռեալս Համարեալ եղեւ, եւ աւետարանեաց որք ՛ի դժոխս էին, եւ մաՀուամբ՝ մահու յաղթեաց . եւ թագաւորութիւն նորա ոչ եղծանի : Սոսկացաւ մարմին իմ` յանձին իմում, ես Դանիէլ. եւ տեսիլ գլխոյ իմոյ խռովեցոյց զիս, եւ մատեայ մի ոiն որ կային անդ, եւ զճշմարտութիւն կամէի ուսանիլ վասն ամենայնի այսորիկ . եւ ասաց ինձ զճշմարտութիւն, եւ զմեկնութիւն բանիցն եցոյց ինձ : Արդ գազանքն մեծամեծք չորք թագաւորութիւնք յարիցեն 'ի վերայ երկրի . բարձցին եւ առցեն զթագաւորութիւն սուրբ բարձրելոյն : Օագաւորեսցեն ընդ Քրիստոսի, ըստ սահմանելոյ խոստմանցն Աստուծոյ, որ յամենայն ՛ի գիրս է : Եւ կալցին զնա մինչեւ յաւիտեանս յաւիտենից : - քննեի ճշմարտիւ վամն գազանին չորրորդի , զի առաւել այլակերպ էր քան զամնենայն գազանսն . եւ ահագին յոյժ, եւ ժանիք նորա պղնձիք, ուտեր եւ մանրէր, եւ զմնացորդան առ ոտն կոտորէր : Եւ վասն եղջերացն տասանց որ ՚ի գլուխ նորա, եւ վասն միւսոյն որ ելանէր , եւ զերիսն ՛ի բաց թօթափէր . որոյ աչք էին, եւ բերան նորա խօսէր զմեծամեծս . եւ տեսիլ նորա առաւել էր nubibus, quando venit ad judicandam terram. « Et venit usque ad Antiquum dierum, et in conspectu ilius_se_obtulit. » v. 14. « Et dedit ei potestatem, et hono– rem, et omnes populi, tribus et linguæ servient illi; et potestas illius, potestas eterna, quæ non cessabit unquam. » Ostendit propheta, potestatem super quascumque res illi a Patre datam, super cælestia, super terrestria et inferna, quia reputatus est inter mortuos, prædicavit his qui apud inferos erant, et per mortem vicit mortem, et regnum ejus non destruetur. v. 15. « Horruit corpus meum in me: ego Daniel, et visio mea conturbavit me. » v. 16. « Accessi ad unum de assistentibus illic, et noscere volebam hæc omnia. Qui mihi veritatem dixit et explicationem dictavit. » v. 17. « Hæ quatuor bestiæ magnæ, quatuor sunt regna, quæ consurgent de terra. >> v. 18. « Suscipient autem regnum [sancti] Dei altissimi, et regnabunt » cum Christo, juxta Dei promissiones, quæ leguntur in omnibus Scripturis. « Et obtinebunt regnum in sæcula sæculorum. >> v. 19. « Considerabam diligenter bestiam quartam, quæ erat dissimilis valde ab omnibus, et terribilis erat, dentes ejus ænei, comedebat, et comminuebat, et reliqua pedibus conculcabat. >> v. 20. « Aspiciebam decem cornua, quæ habebat in capite, et aliud quod surgebat, et evellebat tria cornua, et habebat oculos, et os loquens grandia, et visio ejus major erat cæteris.>> . սուս քան զայլոցն : Տեսանէի եւ ահա եղջիւրն այն տայր պատերազմ` ընդ սուրբս . քանզի պատերազմեցաւ ընդ եկեղեցի յանդիմանելով զնա Քրիստոս . եւ զօրանայր ՛ի վերայ նորա, մինչեւ եկն Հինաւուրցն, եւ ետ իրաւունս սրբոց բարձրելոյն . ժամանակ եՀաս, եւ զարքայութիւն սուրբ ըմբռնեցին . եւ. ասէ գազանն չորրորդ , թագաւորութիւն չորրորդ կացցէ յերկրի . որ առաւել իցէ քան զամենայն թագաւորութիւնս, եւ կերիցէ զա մենայն երկիր, եւ կոխեսցէ եւ հարցէ զնա . եւ տասն եղջիւր նորա՝ տասն թագաւորք յարիցեն . եւ զկնի նոցա այլ յարիցէ, որ առաւել իցէ չարեօք քան զամենայն առաջինսն . երիս թագաւորս խոնարՀեցուսցէ, եւ բանս Րարձրեալն խօսեսցի, եւ զսուրբս արձրելոյն մոլորեցուսցէ, եւ կարճեսցէ զժամանակս քան զամենայն Հնազանդեալս: ւ զօրէնս փոփոխել. եւ տայ 'ի ձեռս նորա մինչեւ 'ի ժամանակ եւ ի ժամանակս եւ կէս ժամանակաց ատեան նստցի • քանզի երիս ամս եւ կէս կալցի ներումն լինելսվ յանդիմանութիւն * րէիցն . քանզի Հանդերձեալ են մոլորութեան Հաւատալ: Եւ զիշխանութիւն նորա փոխեսցեն յապականել եւ ’ի կորուսա նել մինչեւ ի սպառ : փութով ասէ զապականութիւն նորա, զաշիւատեալսն մխիթարել • թագաւորութիւն եւ իշխանութիւն եւ մեծութիւն թագաւորաց որ ՛ի ներքոյ ամենայն երկնից տուաւ սրբոց - Րարձրելոյն : Եւ արքայութիւն նորա արքայութիւն յաւիտենական . եւ ամենայն իշխանութիւն նմա ծառայեսցեն . եւ մինչեւ ցայս վայր վախճան բանիս : Քրիստոս Յիսուս ՚ի տէր մեր, որում` վայելեն փառք, իշխանութիւն եւ պատիւ, այժմ` եւ միշտ v. 21. « Et ecce cornu illud faciebat bellum adversus sanctos, » et pugnabat contra Ecclesiam, ostendens se esse Antichristum. v. 22. « Et prævalebat ei, donec venit Antiquus dierum, et judicium dedit sanctis Altissimi, et tempus advenit, et regnum divinum obtinuerunt sancti. » v. 23. « Et ait: bestia quarta, id est quartum regnum erit in terra, et majus omnibus. erit, et devorabit terram universam, et conculcabit, et percutiet eam. >> v. 24. « Cornua decem illius, decem sunt reges qui regnabunt, et post eos alius consurget, qui malitia sua saperabit omnes antecedentes, et tres reges humiliabit. >> minuet tempora omnium sibi subjectorum, et mutabit leges, et habebit annum, duos annos et dimidium anni. >> v. 26. « Et judicium sedebit, » et durabit tres annos et dimidium, ut moneantur Judæi, qui parati sunt ad falsum credendum, et potestate sua abutentur in destructionem et exterminationem usque in finem. Et ait futuram esse promptam illius ruinam ad sublevandum afflictos. v. 27. « Regnum autem et potestas et ma— gnitudo regni super omnem terram, dabitur sanctis Altissimi: cujus regnum, regnum sem piternum, et omnes_servientilli. » v. 28. « Huc usque finis sermonis. >> Gloria, potestas et honor Domino nostro, Jesu Christo, nunc et in æternum. IV. Fragmenta in Genesim. I. Cap. I, v. 5. Καὶ ἐγένετο ἑσπέρα, καὶ ἐγένετο πρωΐ, ἡμέρα μία. Οὐκ εἶπε νυχθήμερον, ἀλλ' ἡμέρα μία, εἰς τὴν τοῦ φωτὸς προσηγορίαν καταλήξας, τοῦ ὑφεστῶτος καὶ συνουσιουμένου. II. Cap. III, v. 7. Καὶ ἔῤῥαψαν φύλλα συκῆς. Φύλλα συκῆς ἐποίει ἑαυτῷ περιζώματα, σύμβολα τῶν ἰδίων ἁμαρτημάτων. Φύλλον γὰρ συκῆς, ἡνίκα ἂν τοῦ σώματος ἅψηται, κνησμονὴν παρέχει· αὐτὸς οὖν ἑαυτῷ προφήτης τῶν μελλόντων· ἔλεγχον γὰρ τῆς παραβάσεως τὴν κνησμονὴν δείκνυσι. III. Ib. v. 21. Καὶ ἐποίησε Κύριος ὁ Θεὸς τῷ ̓Αδὰμ καὶ τῇ γυναικὶ αὐτοῦ χιτῶνας δερματίνους. Νεκρὰν γὰρ σκέπην ἐποίει τῷ νεκρωθέντι διὰ τὴν ἁμαρτίαν· τῷ γὰρ νεκρὰ ἁμαρτή ματα ἔχοντι περὶ τὸ σῶμα, φθορὰν ἐσήμαινε τὸ δέρμα. IV. Cap. XLIX, υ. 6. Καὶ ἐπὶ τῇ συστάσει αὐτῶν μὴ ἐρίσαι τὰ ἅπατά μου [Vat. 44, 2]. ̓Αντὶ τοῦ· Μὴ γένοιτό μοι ἐπιθυμῆσαι τῶν τοιούτων. Ἐκ τοῦ ἥπατος γὰρ λέγουσι τὸ ἐπιθυμητικὸν κινεῖσθαι· διὸ εἶπεν· Μὴ προσειρήσῃ τὰ ἅπατά μου τοῖς τοιούτοις, IV. Scholia in Genesin potissimum excipiuntur ex codd. Vatic. 1520, 1657, Palat. 205. Loca vero scripturæ sacræ referunt celeberrimum Vatic. Plerumque consentit Nicephori Cat. 1. 1. I. Dolendum hactenus obscuram et truncatam in fine remansisse pericopen, brevi suo fulgore luculentam, quum Nicænam fere formulam: lumen de lumine... consubstantialem Patri, contineat in clausula, quam Ariana pene dixerim invidia hactenus suppressam. προσηγορία, ut alibi προσηγορεύειν (Patr. x, col. 588 c.) apud Hippolytum de prophetia intelligi solet. II. De ficariis cf. Melit. Clav. p. 39 n. 62. |