صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

CARMEN VII.

AD LESBIAM.

QUERIS, quot mihi basiationes
Tuæ, Lesbia, sint satis superque ?
Quam magnus numerus Libyssæ arenæ
Laserpiciferis jacet Cyrenis,

Oraclum Jovis inter æstuosi,

Et Batti veteris sacrum sepulcrum :

5

Rogas, o Lesbia, quam multa mihi sufficiant oscula tua? Quanta est multitudo arenarum Libycarum, quæ jacent Cyrenis ferentibus Laserpicium, inter Templum Jovis ferventis, et augustum tumulum antiqui Batti; aut quot astra, quando nox est,

3 Stat. et Græv. legunt harena.—4 Laserpitiferis legit Mur. citans Plin.

lib. XIX.

NOTE

3 Libyssæ arena] A Libya, Gentile est, Libys -os, masculinum: Libyssa vero fœmininum, ut Phoenix, Phonissa. Libya porro Africæ pars est, quæ propter nimium Solis æstum, quo torretur, immensis arenis vastisque solitudinibus squalet.

4 Laserpiciferis jacet Cyrenis] Cyrene, a qua Cyrenaica regio, urbs est Pentapoleos in Libya, propter arenas et solitudines toties decantata, a Batto Callimachi progenitore, ut creditur, condita: sic dicta a Cyrene Penei Regis Thessaliæ filia, quam Apollo adamatam in eam Lybiæ partem transtulerat. Vide Justin. lib. XIII.

Dicitur Cyrene -es, vel Cyrenæ -arum dicuntur autem Cyrenæ 'Laserpiciferæ' quod in Cyrenaica regione herbæ genus quoddam Latinis, Laserpicium,' Græcis, 'Silphion,' dictum, frequens reperiatur; cujus herbæ succus Laser' appellatur, folium 'Maspetum' dicitur; ejus usus est in medicamentis exquisitus.

Plura leges apud Plin. lib. xIx.

5 Oraclum Jovis] Oraculum aliquando sumitur pro templo, ut indicat hic Catulli locus, ut et ille Plinii, lib. xxII. 23. Ammoniaco nomen est ab Ammonis Oraculo, juxta quod gignitur arbor, quam Metopion vocant.' Locus autem ille dicituræstuosus' quod illic arenarum tumuli in modum marinorum fluctuum a ventis huc illuc concitentur. Jovis Ammonis templum, de quo hic Catullus, dicitur ædificasse Liber pater, sen Bacchus. Olim inter septem orbis miracula numerabatur; aberatque Cyrenis cccc. M. passuum, si credimus Plin. lib. v. 5. De hoc etiam Diodor. lib. IV. Q. Curt. lib. 1v. 7. Lucan. lib. 1x. Strab. lib. XVII.

6 Batti] Battus Cyrenas condidit, qui fuit ibidem sepultus, quemque Callimachus progenitorem suum fuisse dicit: unde vocatur Battiades a Catullo et Statio.

Aut quam sidera multa, cum tacet nox,
Furtivos hominum vident amores:

Tam te basia multa basiare,

Vesano satis et super Catullo est,

Quæ nec pernumerare curiosi

Possint, nec mala fascinare lingua.

10

cernunt occultos amores hominum; satis superque est te osculari Catullo insanienti tot oscula, quot nec curiosi percensere queant, nec improba lingua incantare.

CARMEN VIII.

AD SE IPSUM.

MISER Catulle, desinas ineptire,
Et, quod vides perisse, perditum ducas.
Fulsere quondam candidi tibi soles,
Cum ventitabas, quo puella ducebat
Amata nobis, quantum amabitur nulla.
Ibi illa multa tam jocosa fiebant,
Quæ tu volebas, nec puella nolebat.
Fulsere vere candidi tibi soles.

5

Infelix Catulle, absiste tandem nugari, et amissum habeas quod cernis perditum esse; felices dies alias tibi luxerunt, quando frequenter ibas, quo vocabat puella illa tantum a me dilecta, quantum nulla alia diligetur. Illic plura alia jocularia agebantur, quæ tu cupiebas, nec amica renuebat. Profecto luxerunt tibi felices dies. Illa mo

1 Heinsio placebat, M. C. desine ah ineptire....duce.-4 Pro ducebat Dous. F. conj. dicebat; idem in mentem venit Heins. et Broukh.-5 Volucrunt nonnulli vobis.-6 Alii tum; sic in Commel. Vicent. Brix. et Venett. in

[merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small]

Nunc jam illa non vult: tu quoque, impotens, noli;
Nec, quæ fugit, sectare; nec miser vive:

Sed obstinata mente perfer, obdura.
Vale, puella: jam Catullus obdurat:
Nec te requiret, nec rogabit invitam.
At tu dolebis, cum rogaberis nulla,
Scelesta, nocte. Quæ tibi manet vita?
Quis nunc te adibit? quoi videberis bella?
Quem nunc amabis? quojus esse diceris?
Quem basiabis? quoi labella mordebis ?
At tu, Catulle, destinatus obdura.

10

15

do renuit, tu pariter potes nolle ; nec illam sequere, quæ te refugit ; nec calamitosus vitam dege; at obfirmato animo perpetere, obduresce. Vale, o amica; nunc Catullus obdurescit ; nec desiderabit te, nec nolentem precabitur. Te vero pœnitebit aliquando, quando minime rogaberis. Improba, cogita, quænam vita tibi superest ; quis jam conveniet te? Cuinam apparebis pulchra? Quem amatorem modo habebis? Cujus amica vocaberis? Quem osculabere? Cuinam labia stringes morsiunculis? Tu vero, o Catulle, obfirmatus obduresce.

Dresd. tamen.-9 In Stat. et Scal. codd. mutilus erat hic versus ; in Commel. extabat, teste Voss. tuque inepte et impote; in aliis, impotens, et sic in Rheg. Idem Voss. e vestigiis vet. lect. affert, tu quoque ipse te refer; Stat. tu quoque impotens esto, in cujus codd. etiam impote, sive inepte; unde conj. tu quoque impotens noli, vel, tuque inepte jam nolis; sed Avant. jam excogitaverat noli; reperitur etiam in marg. Heins. lib. ubi additur hæc lectio, Jam nunc et illa non vult, tu quoque et noli: Livin. suspicabatur legendum esse, impote es: Scal. restituit, impotens ne sis, improbante Marcil. et afferente, tu quoque impotens: esto, Nec q. f. &c. Heins. denique tent. tu quoque impotem mentis, Nec, &c. Nostram lect. servat Cant. putat tamen Vossianam amplectendam, modo pro refert legatur obdura.-14 In aliquot codd. Stat. cum r. nulli, S. te ne; in aliis, nulla S. ne te; et in aliis ejusdem, nulla S. nec te; unde legendum putavit, cum r. nulla S. nocte: in Vicent. Brix. et Venett. nulli....ne te: Scal. ex uno suorum codd. (in cujus marg. erat etiam, Scelesta te ne?) edidit, At....nulla. S. rere quæ tibi, &c. et ex memoria libri vet. Mur. S. quæ nunc, quæ t. m. vita? Voss. emend. cum r. nullam, S. noctem, assent. Vulp. et Cant. Heins. conj. c. r. nulla S. nulla: quæ t. m. vita? vel, c. r. nulli, S. noctem Perr. Exc. exhibent, quæ te tum; unde Hand. proposuit, c. r. nullam, S. noctem. Quæ dehinc m. vita?-16 Alii cui hic et v. 18.-17 Alii cujus.—19 Turn. voluit, At tu, Catulled, obstinatus obdura ; quæ lect, inquit

NOTE

9 Tu quoque, impotens [impote] Mancus hic versus, et varie legitur. In aliis codicibus legitur impote, in aliis impotens, in aliis inepte; et ubique deest pes extremus, qui nobis videtur sic posse suppleri, tu quoque im potes nolle, ita ut, im, apxaïkŵs pro, eam, ponatur. Aut ut Scaligero pla

cet, impotens ne sis, i. e. ne nimio amore vincaris.

14 Rogaberis nulla] Id est, cum non rogaberis: alii legunt, nulli, hoc est, a nullo, seu a nemine rogaberis. Nos legimus, nulla: quod dixit Catullus eo fere modo quo Terent. Nullus dixeris,'

Scal. Nævio, ant Andronico, quam Catullo dignior: alii corr. At tu, C. de obstinatus: alii, At tu, C. de obd. Hic versus deest in Græviana.

[merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small]

VERANNI, omnibus e meis amicis
Antistans mihi millibus trecentis,
Venistine domum ad tuos Penates,
Fratresque unanimos, anumque matrem ?
Venisti. O mihi nuntii beati !

Visam te incolumem, audiamque Hiberum

5

O Veranni, mihi præstans cunctis familiaribus meis, vel trecentis millibus; an rediisti domum ad Lures tuos, ad fratres concordes, et ad matrem tuam? Tandem rediisti? O mihi felices nuntii ! Videbo te sanum, et valentem, et auscultabo te,

2 Antistes in Dresd. omnibus Stat. codd. Brix. et Venett. Antistas in Cuj. Colum. Vicent. et Ald. 1. Nostra lect. debetur Palladio et Avant. et probata est Vossio.-4 In Stat. codd. unanimes, tuamque m. vel, uno animo, sanamque m. sive, uno animo, suamque m. in Commel. et Vat. senemque : in Scal. lib. unanimes suamque m. Nostra lect. debetur Faërno, quem secuti Voss. et Ed. Cant. Marcil, ex lituræ vestigio in membranis conj. novumque matrem, i. e.

NOTE

1 Veranni, omnibus e meis amicis Antistans [Antistes] Gratulatur Verannio familiari suo reditum ex Hispania, quo ipse et Fabullus profecti fuerant, cum Caio Pisone, qui in citeriorem Hispaniam Quæstor pro Prætore missus fuerat. Hunc dicit

Catullus ex omnibus suis amicis antistitem, i. e. inter omnes amicos principem. Alii legunt, Antistans, quod et in idem recidit. Sed omnes Mss. Codices, ac editiones antiquæ lectionem nostram repræsentant.

6 Hiberum] Iberi dicti sunt Hispani

Narrantem loca, facta, nationes,
Ut mos est tuus; applicansque collum,
Jucundum os, oculosque suaviabor.

O quantum est hominum beatiorum,
Quid me lætius est beatiusve!

10

ut consuetudo tua fert, explicantem regiones Iberorum, mores eorum, et populos, et inhærens collo tuo, suavem vultum, et ocellos osculabor. Quid jam hilarius me est aut felicius ex omnibus hominibus quotquot beatiores sunt?

novercam.-5 In Scal. 1. Venisti?-7 In eadem nationis.

NOTE

ab Ibero fluvio, Ebro vulgo dicto, proximi; postea tamen universa Hispania dicta est Iberia, seu Hiberia.

9 Suaviabor] Mos fuit apud antiquos, qui viget adhuc hodie, abeuntes ac redeuntes amicos exosculari. Unde Q. Cicero Tironi: Tuos oculos,

etiamsi te veniens ia medio foro videro, dissuaviabor.' Horat. 1. Od. 36. 'Qui nunc Hesperia sospes ab ultima Caris multa sodalibus, Nulli plura tamen dividit oscula, Quam dulci Lamiæ.'

CARMEN X.

DE VARRI SCORTO.

VARRUS me meus ad suos amores
Visum duxerat e foro otiosum :

Scortillum, ut mihi tum repente visum est,

Varrus cessantem me a foro deduxerat ad videndam amicam suam, meretriculam quidem, nec inscitam, nec inelegantem, qualis mihi subito apparuit. Cum ad eam

1 Varius in omnibus Stat. codd.-3 In iisdem S. ut mihi, &c. et sic in

NOTE

1 Varrus me meus] Dubium est, quem Varrum intelligat. Scaliger negat eundem fuisse, qui cum tribus legionibus a Germanis cæsus est,

quod clades illa ad minimum quinquagesimo post anno contigisse referatur. Fuit et Varrus contubernalis Virgilii et Horatii, qui ab Horatio

« السابقةمتابعة »