notum facimus quod cum concordatum fuerit et pacificatum inter religiosum virum fratrem Guillelmum quondam abbatem S. Martini Eduensis, nomine ipsius ecclesie ex una parte, et nobilem dominam Margaretam matrem nostram relictam domini Guidonis de Monestoy, militis, procuratoris nostri, nomine ipsius Guidonis ex altera, super quibusdam que ad nos et coheredes nostros jure hereditario pertinere noscuntur secundum tenorem cujusdam littere sigillo curie Eduensis sigillate, cujus littere tenor talis est: Nos officialis curie Eduensis notum facimus universis presentibus et futuris, quod in nostra presentia constituta domina Margareta relicta domini Guidonis de Monestoy, militis, recognovit quod cum contentio verteretur inter religiosum virum abbatem S. Martini Eduensis ex una parte, et dominum Guidonem de Monestoy, maritum ejusdem relicte ex alia super pluribus querelis quas ad invicem habebant, tandem de consilio bonorum compromissum fuit hinc inde inter arbittros, videlicet ex parte dicti abbatis in Hugonem monachum de Somanz, ex parte dicti Guidonis in petrum de Monestoy maiorem et militem, qui duo arbittri per....... ab eis legitime factam invenerant....... nemus de la Drée de quo agebatur inter partes predictas videlicet a rivo de la Haleroie usque ad metas que vocantur li Croix et de les Croz usque ad fossata super esclusam salvo jure quod habet dominus de Monestoy in exclusa pertinente et pertinere debet ad jus et proprietatem ecclesie S. Martini Eduensis, ita tamen quod homines dicti Guidonis de Monestoy habebunt usagium in dicto nemore super venditione et donatione ad omnia eis necessaria facienda et etiam ad porcos suos in ipso pascendos.

Item dictum fuit et a dictis arbittris concordatum quod homines supradicti terras quas in dicto nemore excolebant possent......... excolere et de unoquoque Jornali tenentur dicto abbati vel ejus mandato singulis annis persolvere duos denarios nomine terciarum. Item a dictis arbittris fuit concordatum quod illud quod vocatur li... juxta stannum de Dignay per medium percipietur inter partes predictas, ita quod dictus Guido et heredes ipsius vel homines ipsius Guidonis dictam medietatem habebunt. De unaquaque sectura tenentur solvere singulis annis dicto abbati vel ejus mandato duos denarios censuales de terris........ sepedicti abbatis sitis juxta nemus dou Deffans concordaverunt dicti arbittri in hunc modum : quod homines dicti Guidonis possunt et debent pro terciis dicti abbatis vel ejus mandato reddendis eas terras in perpetuum excolere, prout......... metas posuerunt. Item de avena quam in manso Broisart dictus Guido de Monestoy predictus petebat, invenerunt dicti duo arbitri quod nihil ibi habebat dictus Guido in sua potestate. In cujus rei testimonium et memoriam dicte partes ad instantiam predicte domine Margarete presentes litteras sepedicto abbati munimine sigilli curie Eduensis tradidimus roboratas. Datum Edue anno gratie M° CCo quinquagesimo, mense septembris.

CHARTE N° 62

Donation par Hugues de Marmagne (1251).

Nos officialis, etc. Quod Hugo clericus quondam filius Rosselli de Marmagne recognovit in perpetuum conces

Tome II.

7

sisse Deo et ecclesie S. Martini Eduensis omnia immobilia que habet in parrochia de Marmagne tam in terris quam pratis, et vineam suam in territorio de Muresello sitam. M CC LI.

CHARTE N° 63

Reconnaissance d'une donation à Dignay, par Hugues de Corrabeuf (1251).

Nos officialis curie Eduensis, etc. Quod domina Agnes relicta domini Hugonis de Corrabeu militis, et domina Helisabet ejus filia, dominus Guillelmus de Vaustos miles, maritus dicte Helisabet, recognoverunt quod dominus Hugo de Corrabeu, pater dicte Helisabet, dedit et concessit abbati et ecclesie S. Martini Eduensis quidquid habebat apud Monestoy tam in hominibus quam terris, censibus et rebus aliis universis pro remedio anime sue et antecessorum suorum, et pro duobus anniversariis singulis annis in ecclesia S. Martini celebrandis : unum videlicet pro domino Hugone, de viginti solidis et aliud similiter pro domina Agnete uxore sua, ad pidentiam conventus. Anno M CC LI mense februario.

CHARTE N° 64

Bulle du pape Alexandre IV, par laquelle il commet l'abbé de Saint-Martin de Nevers pour examiner un rescrit de Rome obtenu par l'évêque d'Autun touchant l'exemption de Saint-Martin d'Autun, sans avoir déclaré qu'il y avait litige à ce sujet entre les parties, 4 décembre (1255).

ALEXANDER episcopus, servus servorum Dei, dilecto

filio abbati S. Martini Nivernensis salutem et apostolicam benedictionem. Sicut dilecti filii abbas, capellanus noster, et conventus monasterii S. Martini Eduensis, ordinis S. Benedicti, petitione monstrarant cum inter ipsos parte una et venerabilem fratrem nostrum episcopum Eduensem pendente lite hujus modi quasdam contra eos prejudiciales litteras et indulgentias nullam facientes mentionem quod lis sic penderet à sede apostolica super hiis dicitur impetrasse ; quare iidem abbas et conventus nobis humiliter supplicarunt ut in hac parte indempnitati ejusdem monasterii paterna precavere sollicitudine curaremus. Cum igitur, lite pendente, nihil debeat innovari, discretioni tue per apostolica scripta mandamus, quantum si est ita, indulgentias et litteras hujusmodi contra eos sic impetratas vel etiam impetrandas ab ipso episcopo, hujusmodi lite pendente, et processus, sunt habiti per easdem, auctoritate nostra denunties irritas et inanes, contradictores per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo.

si qui

Datum Lateranni..... nonas decembris, pontificatus nostri anno secundo.

CHARTE N° 65

Bulle du pape alexandre IV qui annule toutes lettres que l'évêque d'Autun aurait pu obtenir contre Saint-Martin, 30 décembre (1255)

ALEXANDER episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio Guillelmo, capellano nostro, abbati monasterii S. Martini Eduensis salutem et apostolicam benedictionem.

Religionis nostre meretur honestas ut petitiones tuas per quas imminentibus tibi gravaminibus occurri et quieti tue consuli valeat, quantum cum Deo possumus, ad exauditionis gratiam admittamus. Cum igitur, sicut in nostra proposuisti presentia constitutus, inter te et venerabilem fratrem nostrum episcopum Eduensem super exemptione ac subjectione monasterii tui causa sub nostro examine ventiletur, nos tuis supplicationibus inclinati, auctoritate tibi presentium indulgemus ut, hujus modi lite pendente, per litteras à sede apostolica per ipsum episcopum impetratas vel etiam impetrandas non facientes de hoc quod lis pendeat mentionem, nullum tibi et monasterio ipsi prejudicium generetur; decernentes tam ipsas litteras quam etiam processus, si qui per eas sunt habiti vel quos haberi contigerit, penitus non valere. Nulli ergo omnino hominum, etc.

Datum Lateranni 11 kal. januarii, pontificatus nostri anno secundo.

CHARTE N° 66

Transaction entre l'évêque d'Autun, Girard de la Roche de Beauvoir, et Guillaume, abbé de Saint-Martin. L'évêque a le droit de visiter une fois le monastère durant la vie de l'abbé, sans aucun droit de réforme, mars (1256).

UNIVERSIS presens scriptum inspecturis Girardus Dei gratia Eduensis episcopus et frater Guillelmus abbas humilis monasterii S. Martini Eduensis salutem in eo qui salus est omnium et salvator. Notum sit omnibus quod cum inter nos causa verteretur super eo videlicet quod nos episcopus Eduensis in dicto abbate et monasterio suo