صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

consulta, Sententiam autem arbitralem proferre non poterunt dicta domina inconsulta. Debent etiam dicti arbitri vel duo eorum ut dictum est simul et eadem die super omnibus dictis controversiis arbitrium suum proferre, alioquin arbitrium ipsorum non valeret. Poterunt autem dicti arbitri predictam penam pecuniariam diminuere vel mutare in omnibus et singulis dictis articulis secundum quod viderint expedire. In cujus rei testimonium litteras presentes predictis preposito et capitulo sigilli nostri munimine tradidimus roboratas. Actum anno domini millesimo ducentesimo quinquagesimo primo mense Aprili.

XXXIV

La comtesse Marguerite s'engage, en faveur des bourgeois d'Ypres, à leur procurer l'eau nécessaire à la navigation dans le canal s'étendant de cette ville à Nieuport (1).

Juin 1251.

Margareta Flandriæ et Haynoiæ (2) Comitissa omnibus præsentes litteras inspecturis salutem. Notum facimus universis, quod in aquæductu, qui protenditur a Novo portu versus Ypram, dilectis burgensibus nostris de Ypra fluc

(1) Original aux Archives d'Ypres, 2e bureau voûté, layette 5, no 65 A. Depuis la publication de l'ouvrage allemand de M. Warnkoenig, cette même pièce a été imprimée avec quelques variantes par M. l'abbé Van de Putte d'après un registre de la Chambre des comptes à Lille de l'an 1363, dans les Ann. de la Soc. d'émul., 2e série, IV, 91. Notre texte a été soigneusement collationné sur l'original.

(2) Hainoniæ. V. d. P.

tum (1) competentem sive cursum aquæ faciemus haberi; ita, quod in eo commode poterunt (2) navigare. Cum autem idem aquæductus factus fuerit et consummatus, et portæ in eo factæ fuerint et sclusæ, prout competet, et visum fuerit expedire, si postmodum in eo aliquid omissum fuerit, quod declaratione mutatione seu correctione indigeat ad utilitatem illorum de Ypra et de Broco (5); illud nobis declarandum mutandum et corrigendum retinemus, prout videbitur bonum esse. Et si processu temporis custus (4) oporteat fieri pro dicto aquæductu retinendo, illi fieri debebunt secundum ordinationem et æstimationem nostram et nostrorum similiter successorum. Quod ut robur obtineat firmitatis, præsentes litteras fieri fecimus et sigilli nostri appensione muniri.

Actum anno domini MCCLI mense Junio (5).

XXXV

Le pape Innocent IV ordonne une enquête au sujet des plaintes des échevins et bourgeois d'Ypres sur des excommunications fulminées contre eux à l'occasion du régime des écoles (6).

9 février 1253.

Innocentius episcopus servus servorum Dei. Dilectis filiis, majoris ecclesiæ et sancti Gaugerici Decanis ac Officiali

(1) Fluxum. V. d. P. (2) Possunt. V. d. P. (3) Braco. V. d. P.

(4) Costus. V. d. P. (5) Julio. V. d. p.

(6) Archives d'Ypres, original, 2e bureau voûté, layette 19, no 3, avec la bulle de plomb pendant à lacs de chanvre.

Cameracensi Salutem et apostolicam benedictionem. Sua nobis Scabini et homines villa Yprensis petitione monstrarunt, quod præpositus et conventus ecclesiæ sancti Martini loci ejusdem ordinis sancti Augustini Morinensis diocesis, quibus, sicut dicitur (1) a sede apostolica est indultum, ut nullus in eadem villa vel infra fines parrochiarum ecclesiarum ipsius villæ scolas regere possit absque dictorum præpositi et conventus licentia speciali asserentes, quod quidam in dicta villa sine ipsorum licentia scolas regunt, et quod scabini et homines prædicti filios suos ad scolas eorum transmittant, in scabinos et homines eosdem per archidiaconum Tornacensem, in Flandria conservatorem privilegiorum suorum dictis præposito et conventui a sede deputatum eadem, interdum faciunt occasione hujusmodi de facto excommunicationum sententias promulgari, quamquam ipsius conservatoris jurisdictio ad hoc minime se extendat. Quare memorati scabini et homines nobis humiliter supplicarunt, ut providere sibi super hoc paterna sollicitudine curaremus. Quocirca discretioni vestræ per apostolica scripta mandamus: quatinus vocatis, qui fuerint evocandi, et auditis hinc inde propositis, quod justum fuerit, appellatione postposita statuatis, facientes quod decreveritis per censuram ecclesiasticam firmiter observari. Testes autem, qui fuerint nominati, si sese gratia odio vel timore subtraxerint censura simili, appellatione cessante cogatis veritati testimonium perhibere. Quod si non omnes hijs exequendis potueritis interesse, duo vestrùm ea nichilominus exequantur.

Datum Perusii Vidibus Februarii pontificatus nostri anno decimo.

(1) Le Registrum rubrum S. Martini donne au feuillet 135 la copie d'une bulle de Célestin III, sous la date du 4e des Kalendes de septembre, la cinquième année de son pontificat (19 août 1196), qui Contient ce privilége.

XXXVI

Coucordat entre le chapitre de Saint-Martin et la ville d'Ypres, au sujet des écoles (1).

6 novembre 1253.

Universis præsentes litteras inspecturis B. præpositus et capitulum ecclesiæ beati Martini Yprensis salutem in Domino.

Noverit Universitas vestra, quod supra discordia, quæ vertebatur inter nos ex una parte et advocatum, scabinos et communitatem Yprensem ex altera, super collatione et regimine scolarum Yprensium et rebus aliis, intervenientibus probis viris, pro bono pacis de consensu nostro et dictorum Advocati, Scabinorum et communitatis concordaliter est ordinatum :

S 1. Quod tres scolæ majores erunt de cetero in villa Yprensi, quarum collatio ad nos libere spectabit et conferemus easdem personis talibus, quæ eas in propriis personis singulæ singulas gubernabunt.

§ 2. Pro pactis autem rectores dictarum scolarum non poterunt exigere ab aliquo scolarium suorum ultra summam decem solidorum qua summa erunt contenti nec poterunt pro munitione (2) nec pro stramine nec pro ioncis, nec pro gallis, nec aliqua alia de causa ultra dictam summam aliquid exigere, nec de pane puerorum aliquid accipere nec tallias in dictis scolis facere.

(1) Archives d'Ypres, original, 2e bureau voûté, layette 1, no 25. Il s'en trouve une copie au Registrum rubrum S. Martini, fol. 95 et 96.

(2) Au Reg. rub. on lit: minutione.

$ 5. Quicunque vero burgensis liberos suos seu alios de familia sua manentes in domo propria per clericum suum in domo sua erudiri voluerit, hoc ei licebit, dummodo alios. discipulos sub isto prætextu una cum prædictis ipsi clerico non liceat erudire.

4. Parvæ autem scolæ in quibus discipuli poterunt erudiri usque ad Catonem regi poterunt a quibuscunque regere volentibus in villa Yprensi, non petita vel optenta licentia a nobis vel ab advocato, scabinis et communitate.

S 5. Rectores autem dictarum scolarum, quamdiu scolas regent litigare non poterunt pro nobis contra prædictos nec pro ipsis contra nos.

S 6. Præterea de cereis, quæ vulgariter dicuntur stallighte, quæ cum corporibus mortuorum deferuntur ad ecclesias in parochiis Yprensibus, nullum exigere poterimus nec in eis aliquod jus nobis vendicare, sed si nobis gratis offeruntur cos licite poterimus recipere.

$ 7. Kercmagistros vero in singulis parochiis eligent advocatus et parochiani, et electos debent presbyteris parochiæ nominare.

$ 8. Custodes autem dictarum parochiarum cavere debent ydonee, quod, si per inertiam vel negligentiam eorum ornamenta ecclesiarum amitterentur, dampna his ecclesiis prædictis resarcirent.

S 9. Et promisimus, juramento a nobis sollempniter interposito, quod contra prædicta omnia et singula per nos vel per alios, quantum in nobis est, scienter nullatenus veniremus et si intelligere possemus, quod aliquis contra prædictam ordinationem et cetera prædicta maliciose versaretur, nos malitiam hujus, quantum in nobis est amoveremus. Ut autem prædicta omnia et singula in perpetuum robur optineant firmitatis, præsentes litteras tradidimus præfatis Advocato, Scabinis et communitati, sigillorum nostrorum munimine roboratas.

Datum Anno Domini MCCL tertio, feria quinta post festum

omnium sanctorum.

« السابقةمتابعة »