C

A

I.

Venanti Fortunati tam opera poetica quam quae eidem adscribuntur vitae sanctorum pedestri sermone conscriptae cum inter monumenta Germaniae historica denuo edenda essent, illa, quorum recognoscendorum mihi cura demandata est, haec voluminis pars prior complectetur, carminum scilicet undecim libros cum appendice et vitam Martini.

Quo in opere administrando quam rationem secutus sim expositurus primum codices quibus uti licuit multos et vetustos (scilicet post saec. XI nemo tanti fecisse videtur boni presbyteri poemata, ut integra describeret) eo ordine recensebo, ut solidis exemplaribus adiungam eclogaria et decurtata. exemplaria dico undecim librorum corporis; de vita Martini separatim disputabimus.

cod. Parisinus latinus 8312 olim Colbertinus membranaceus formae quadratae saeculo X scriptus, foliorum 180 quorum ultima duo vacua sunt, versuum in singulis paginis vicenorum senorum, continet carminum libros undecim. pentametri ab ora sinistra aliquantulum reducti. secunda manus in priore parte multa, pauca correxit in altera. contuli Parisiis.

cod. Parisinus latinus 14,144 olim Sangermanensis membranaceus formae quadratae saeculo IX scriptus continet f. 1-60 carminum libros undecim una manu scriptos, ab altera aequali paucis locis correctos. paginae sunt quadragenorum quaternorum versuum. quaternionibus constat quorum tertio avulsa sunt duo folia inter f. 15 et 16 (III, 13, 39 - 26, 18), unum inter f. 21 et 22 (V, 1, 115, 1 ext.). 5, 1 ext.). nec verba fere nec versus discernuntur, initiis tantum distichorum forma litterarum, non spatio, distinctis. codicem contuli Bonnam transmissum.

M

cod. Ambrosianus C 74 sup. membranaceus formae oblongae saeculo X scriptus) continet f. 1-63 carminum libros undecim, vitam Martini et laudationis Mariae initium (spur. 1, 1-31). paginae 93-99 versuum binis columnis dispositorum. liber quaternionibus constat nisi quod inter tertium et quartum intercedit binio (f. 25—28). f. 3 primo carmini superscriptum legitur iste liber est monachorum congregationis S. Iustinae ordinis S. Benedicti residentium in monasterio S. Columbani de Bobio. scriptus sub numero 66. item f. 1 et 3r liber S. Columbani de Bobio. Fortunatum excipiunt aliorum poetarum carmina quae ex ordine hic indicare visum est. f. 63r incipit Aratoris epistula ad Florianum 2), sequitur ep. ad Vigilium, deinde manu recentiore inscriptum incipit liber actuum apostolorum secundum aratorem versificatorem subdiaconum ecclesiae romanae. incipiunt capitula. post capitula secuntur Aratoris libri II (alterum f. 69 sine titulo), quorum versus novissimus (et tenet aeternam socialis gratia palmam) folium 76 incohat. subscriptum EXPLICIT LIBER ARATORI SVBDIACONI. folio 76 reliquo vacuo secuntur f. 77 Paulini Nolani (Petricordianum manus recens non recte inscripsit 'natales', quorum tres novissimos (XI-XIII) cum 'poemate ultimo' primus ex hoc ipso codice edidit Muratorius anecd. I p. 1 sq., repetiit Migne LXI p. 502 sq. (nunc cf. Bursianus in act. acad. Monac. 1880 p. 1 sq.); inc. qui dominum Iesum, des. (f. 104) aeternique dei pietas aeterna manebit. sequitur titulus INCIPIT OPVS PAVLINI PETRECORDIAE DE VITA SANCTI MARTINI EPISCOPI VERSIBVS. inc. I, 1 (Migne LXI p. 1007), des. f. 108 ext. in fine quaternionis iamque adeo plures confictis credere verbis (cf. II, 174 detrectat dubiis tam grandia credere verbis). secuntur f. 109r manu diversa (hucusque non una manus comparebat sed eaedem quae in Venanti carminibus) sed aequali scripta S. Prosperi epigrammata ex sententiis S. Augustini (Prosp. opp. ed. Bassani 1782 I p. 331 sq. Migne LI p. 498 sq.) praemisso titulo INCIPIVNT EPIGRAMMATA PROSPERI VIRI ERVDITISSIMI AGVSTINI DEFLORATA (sic). sequitur praefatio (dum sacris mentem placet exercere loquellis), desinit in epigr. 106 ultimo (crescere non cupiens perdit adepta tepens). post subscriptionem EXPLICIT EPIGRAMMATA PROSPERI et epigramma quod v. i. 3) f. 117 EXORTATIO EIVSDEM AD VXOREM (ed. Bass. I p. 418. Migne p. 611). deinde f. 118r inscr. HEC HIC SVNT EVANGELIA IN VERSIBVS GVETTI AQVILINI IVVENCI VC PRESPITERI, f. 133 subser. GVETTI AQVILINI SIVE IVVENCI PRESBYTERI EVANGE

LIORVM LIBER IIII EXPLICIT FELICITER AMEN AMEN AMEN. INCIPIT LIBER CATONIS

PRIMVS (inc. Cat. si deus est animus nobis ut carmina dicunt, des. 1. IV f. 134 col. 2 hoc brevitas fecit sensus coniungere binos. sequitur spatio non intermisso sine titulo Theodulfi paraenesis ad iudices (Migne CV p. 283 sq.), inc. iudicii callem censores

1) sic Reifferscheidius, cf. Muratorius anecd. I praef. p. (III) 'characteres quadrati ac minutissimi miraque venustate, rectis lineis inter se distincti, seculo ut arbitror nono elaborati fuere'.

2) in spatio 6 versuum vacuo inter Fortunati et Aratoris carmina relicto haec interposuit manus recentior: Temporibus vigilii pape obsessa est urbs roma aggoctis (sic) vel longobardis in qua erat arator subdiaconus qui hoc opus composuit qui captus at (sic) ostibus ductus est at aulam regis qui praedictam urbem obsidebat ad serviendum. in isto autem discrimine (i. i. a. d. ex coniectura scripsi; enotavi inisa autem carinacinie) tale votum fecit beatis apostolis ut si eum liberarent metrico carmine eorum actus componere (sic) quod votum liberatus complevit. edito autem libro fecit argumentom floriano abato ut eum sua virtute coroboraret (sic).

3) Haec augustini ex sacris epigrammata dictis (d. praeter du evanidum) | dulcisono rhetor conponens carmine prosper | versibus exametris depinxit pentametrisque | floribus ex variis ceu fulget nexa corona | unde ego te lector relegis qui haec sedulus oro | intentas adhibere, sonis caelestibus aures | istic nam invenies animum si cura subintret maxime quid doceant sacrae moderamina legis et 2 versus quos non transcripsi.