Surgat et in solis formosior arbutus antris,
Et sciat indociles currere lympha vias ;
Litora nativos per se dent picta lapillos,
Et volucres nullâ dulcius arte canant.
Non sic Leucippis succendit Castora Phœbe,
Pollucem cultu non Hilaïra soror.
Non Idæ et cupido quondam discordia Phœbo,
Eueni patriis filia litoribus.
Nec Phrygium falso traxit candore maritum
Avecta externis Hippodamia rotis :
Sed facies aderat nullis obnoxia gemmis;
Qualis Apelleis est color in tabulis.
Non illis studium vulgo conquirere amantes.
Illis ampla satis forma, pudicitia.
Non ego nunc vereor, ne sis mihi vilior istis.
Uni siqua placet, culta puella sat est.
Cum tibi præsertim Phoebus sua carmina donet,
Aoniamque libens Calliopea lyram;
Unica nec desit jucundis gratia verbis,
Omnia quæque Venus, quæque Minerva probat. 50 His tu semper eris nostræ gratissima vitæ, Tædia dum miseræ sint tibi luxuriæ.
Qualis Theseâ jacuit cedente carinâ
Languida desertis Gnosia litoribus;
Qualis et accubuit primo Cepheïa somno,
Libera jam duris cautibus, Andromede;
Nec minus assiduis Edonis fessa choreis
Qualis in herboso concidit Apidano;
Talis visa mihi mollem spirare quietem
Cynthia, non certis nixa caput manibus;
Ebria cum multo traherem vestigia Baccho,
Et quaterent serâ nocte facem pueri.
Hanc ego, nondum etiam sensus deperditus omnes,
Molliter impresso conor adire toro;
Et, quamvis duplici correptum ardore juberent
Hac Amor, hac Liber, durus uterque deus,
Subjecto leviter positam tentare lacerto,
Osculaque admotâ sumere ad ora manu;
Non tamen ausus eram dominæ turbare quietem,
Expertæ metuens verbera sævitiæ :
Sed sic intentis hærebam fixus ocellis,
Argus ut ignotis cornibus Inachidos.
Et modo solvebam nostrâ de fronte corollas,
Ponebamque tuis, Cynthia, temporibus;
Et modo gaudebam lapsos formare capillos:
Nunc furtiva cavis poma dabam manibus.
Omniaque ingrato largibar munera somno,
Munera de prono sæpe voluta sinu.
Et quoties raro duxti suspiria motu,
Obstupui vano credulus auspicio,
Nequa tibi insolitos portarent visa timores,
Neve quis invitam cogeret esse suam;
Donec diversas percurrens Luna fenestras,
Luna moraturis sedula luminibus,
Compositos levibus radiis patefecit ocellos.
Sic ait, in molli fixa toro cubitum :
"Tandem te nostro referens injuria lecto,
Alterius clausis expulit e foribus.
Jamque ubi longa meæ consumsti tempora noctis,
Languidus exactis, heu mihi! sideribus?
O utinam tales producas, improbe, noctes,
Me miseram quales semper habere jubes !
Nam modo purpureo fallebam stamine somnum,
Rursus et Orpheæ carmine fessa lyræ:
Interdum mecum graviter deserta querebar
Externo longas sæpe in amore moras;
Dum me jucundis lapsam sopor impulit alis,
Illa fuit lacrymis ultima cura meis."
Quid, mihi tam multas laudando, Basse, puellas,
Mutatum dominâ cogis abire meâ?
Quid me non pateris, vitæ quodcumque sequetur,
Hoc magis assueto ducere servitio?
Tu licet Antiopæ formam Nycteïdos, et tu
Spartanam referas laudibus Hermionen,
Et quascumque tulit formosi temporis ætas,
Cynthia non illas nomen habere sinet;
Nedum, si levibus fuerit collata figuris,
Inferior duro judice turpis eat.
Hæc sed forma mei pars est extrema furoris :
Sunt majora, quibus, Basse, perire juvat:
Ingenuus color, et multis decus artibus, et quæ
Gaudia sub tacitâ ducere veste libet.
Quo magis et nostros contendis solvere amores,
Hoc magis acceptâ fallit uterque fide.
Non impune feres sciet hoc insana puella;
Et tibi non tacitis vocibus hostis erit.
Nec tibi me post hæc committet Cynthia, nec te
Quæret erit tanti criminis illa memor.
Et te circum omnes alias irata puellas
Differet: heu! nullo limine carus eris.
Nullas illa suis contemnet fletibus aras,
Et quicumque sacer, qualis ubique, lapis. Non ullo gravius tentatur Cynthia damno,
Quam sibi cum rapto cessat amore deus, Præcipue nostri. Maneat sic semper, adoro: Nec quidquam ex illâ, quod querar, inveniam.
Invide, tu tandem voces compesce molestas,
Et sine nos cursu, quo sumus, ire pares.
Quid tibi vis, insane? meos sentire furores?
Infelix! properas ultima nôsse mala,
Et miser ignotos vestigia ferre per ignes,
Et bibere e totâ toxica Thessaliâ.
Non est illa vagis similis collata puellis :
Molliter irasci non sciet illa tibi.
Quod si forte tuis non est contraria votis,
At tibi curarum millia quanta dabit!
Non tibi jam somnos, non illa relinquet ocellos.
Illa feros animis alligat una viros.
Ah! mea contemtus quoties ad limina curres,
Cum tibi singultu fortia verba cadent,
Et tremulus moestis orietur fletibus horror,
Et timor informem ducet in ore notam,
Et, quæcumque voles, fugient tibi verba querenti,
Nec poteris, qui sis, aut ubi, nôsse miser.
Tum grave servitium nostræ cogêre puellæ
Discere, et exclusum quid sit abire domum.
Nec jam pallorem toties mirabere nostrum ;
Aut cur sim toto corpore nullus ego.
Nec tibi nobilitas poterit succurrere amanti:
Nescit amor priscis cedere imaginibus.
Quod si parva tuæ dederis vestigia culpæ,
Quam cito de tanto nomine rumor eris!
Non ego tum potero solatia ferre roganti,
Cum mihi nulla mei sit medicina mali.
Sed pariter miseri socio cogemur amore,
Alter in alterius mutua flere sinu.
Quare, quid possit mea Cynthia, desine, Galle,
Quærere; non impune illa rogata venit.
Non ego nunc Adriæ vereor mare noscere tecum,
Tulle, neque Ægæo ducere vela salo;
Cum quo Rhipæos possim conscendere montes,
Ulteriusque domos vadere Memnonias.
Sed me complexæ remorantur verba puellæ,
Mutatoque graves sæpe colore preces.
Illa mihi totis argutat noctibus ignes,
Et queritur nullos esse relicta deos.
Illa meam mihi se jam denegat: illa minatur,
Quæ solet ingrato tristis amica viro.
His ego non horam possum durare querelis.
Ah! pereat, siquis lentus amare potest.
An mihi sit tanti doctas cognoscere Athenas,
Atque Asiæ veteres cernere divitias,
Ut mihi deductâ faciat convicia puppi
Cynthia, et insanis ora notet manibus?
Osculaque opposito dicat sibi debita vento,
Et nihil infido durius esse viro?
Tu patrui meritas conare anteire secures,
Et vetera oblitis jura refer sociis.
Nam tua non ætas unquam cessavit Amori;
Semper at armatæ cura fuit patriæ :
Et tibi non unquam nostros puer iste labores
Afferat, et lacrymis omnia nota meis.
Me sine, quem semper voluit fortuna jacere,
Hanc animam extremæ reddere nequitiæ.
Multi longinquo periêre in amore libenter,
In quorum numero me quoque terra legat.
Non ego sum laudi, non natus idoneus armis :
Hanc me militiam fata subire volunt.
At tu, seu mollis qua tendit Ionia, seu qua
Lydia Pactoli tingit arata liquor;
|