τα τηλικαυτα, ούχι μαλλον τῷ θεῷ, ᾧ ὑπουργουντες προφητεύεσι, προσκυνητέον, κακεινον σεπτεον, ήπερ τοις προφήταις αὐτε; προφητευετωσαν οὖν και άςραπας, και καρπους, και γονας άπασας, και παντα ταμιευτεί σαντα τοιαυτα· ἀλλ' ἐ δια τετο προσκυνήσομεν τις προσω κυνούντας, ὡς ἐδε Μωϋσεα, και τις μετ' αυτον ἐκ θεσ προφητευσανίας τα κρείττονα ύςτων τε και θαλπους, και νεφων, και βροντων, και αςραπων, και καρπών, και πασων γονων αίθητων. άλλα καν ἔχωσιν ἥλιος, και σεληνη, και άσερες προφητεύειν προφητειας κρειττονας ὑε των· οὐδ ̓ οὕτως αὐτους, άλλα τον πατέρα των ἐν αὐτ τοις προφητειών, και τον διακονον αὐτων λογον το θες προσκυνησομεν. ἀλλ ̓ ἐςω και κηρυκας αύτε εἶναι, και αληθως οὐραντες ἀγγέλους· πως οὖν οὐχι και ούτω τον κηρυσσομενον ὑπ ̓ αὐτων θεον, και τον αγγελλομενον με νον μάλλον προσκυνητέον, ή τις κηρυκας και τις αγγε λους αυτε;

Εαυτῷ δε λαμβανει Κέλσος, ὅτι ἡλιον, και σελήνην, και άσερας ἡγουμεθα είναι το μηδεν. περὶ ὧν ὁμολογου μεν, ότι και αυτοι την αποκαλυψιν των υίων το θες ἀπεκδέχονται, τη των υλικων σωμάτων ματαιότητι ἐπι το παροντος ὑποτεταγμενοι, δια τον ἐπ ̓ ἐλπιδι ύποτα ξαντα. εἰ δ ̓ ἀνεγνωκει ὁ Κελσος και άλλα μεν μυρία, όσα περι ήλιο, και σελήνης, και άκρων φαμεν, και το, αίνειτε αὐτον παντα τα άκρα και το φως, και το, αἰνει· σε αὐτὸν οἱ έρανοι των ερανων· ἐκ αν περὶ ἡμῶν ἀπεφηνα το, ότι λεγομεν τα τηλικαυτα, αίνουντα μεγαλως τον θεον, είναι το μηδεν. ἐκ οίδε δε ὁ Κελσος ἐδε το, ή γαρ αποκαραδοκια της κτίσεως την αποκαλυψιν των υίων τε θες ἀπεκδεχεται· τῇ γαρ ματαιότητι ἡ κτίσις ὑπεταγη, ห์ εχ έκουσα, άλλα δια τον υποτάξαντα ἐπ ̓ ἐλπιδι· ὅτι και αὕτη ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται απο της δουλειας της φθορας εἰς την ελευθερίαν της δόξης των τεκνων τα θεό και εν τούτοις δη τέλος έχετω ἡ περι τα μη σεβειν ήμας ἥλιον, και σελήνην, και ασέρας ἀπολογία. ἐκθωμένα δε και την έξης λέξιν, ίνα μετα τετο προς αὐτον, θεός

Volo etiam ab ipfis præfignificari fulgura, fructus, proventus omnes; & omnia illa ab iis adminiftrari: at non idcirco adorabimus res, quæ ipfæ adorant; nec enim adoramus Moyfen & ejus in vaticinandi munere fucceffores, quamvis ifti, Deo afflante, longe meliora pluviis, æftibus, nebulis, tonitruis, fulguribus, fructibus, proventibusque his noftris omnibus prædixerint. Id quoque damus folem, lunam & ftellas poffe res pluviis potiores prænunciare: non ideo tamen aftra illa adorabimus, fed auctorem prædictionum, & Dei Verbum, quod earum eft minifter. Sane fint Dei præcones & vere cæleftes Angeli: at cur non potius colendus ille folus eft qui prædicatur & annunciatur, quam Angeli & præconés?

13. Arripit hoc etiam fibi Celfus, folem, lunam ftellasque a nobis pro nihilo haberi. Nam & illa filiorum Dei revelationem exfpectare confitemur, utpote quæ hactenus rerum corporearum vanitati fubjecta funt propter illum qui fubjecit in fpe. Si unquam legiffet ille fexcenta alia, quæ de fole & luna & ftellis apud noftros auctores paflim occurrunt, iftud inter cætera: Laudate eum omnes ftella & lumen; & hoc aliud: Laudate eum cæli cælorum, nobis non exprobraffet quod illa, quæ magnifice laudant Deum, nihili faciamus. Neque hæc Celfus noverat: Nam exfpectatio creatura revelationem filiorum Dei exfpectat. Vanitati enim creatura fubjecta eft non volens, fed propter eum, qui fubjecit eam in fpe: quia & ipfa creatura liberabitur a fervitute corruptionis in libertatem gloriæ filiorum Dei. Hactenus cur nec folem, nec lunam, nec ftellas veneremur: nunc fequentia ejus verba referamus, adver

δίδοντος, είπωμεν τα άπο τε της αλήθειας φωτος δο θησομενα ημιν.

Λεγει οὖν ταῦτα· ἠλίθιον δ ̓ αὐτων και το, νομίζειν, ἐπειδὰν ὁ θεος ὥσπερ μαγειρος ἐπενέγκη το πυρ, το μεν άλλο παν ἐξοπτηθησεσθαι γένος· αὐτοὺς δὲ μονες διαμε δε ναν, ε μόνον της ζώντας, άλλα και τις παλαι ποτε ἀποθανοντας αὐταις σαρξιν ἐκείναις ἀπο της γης αναδυοτας, ἀτεχνως σκωλήκων ἡ ἐλπις. ποια γαρ άνθρωπο ψυχή ποθήσειεν ἔτι σωμα σεσηπος; ὁποτε μηδ' ύμων τετο το δογμα και των χρισιανων ἔνιοις κοινον ἐςι· και το σφοδρα μιαρόν αύτε και αποπΤυςον ακα και αδυνατον ἀποφαι νουσι· ποιον γαρ σωμα παντη διαφθαρεν οἷοντε ἐπανελ θειν εἰς τὴν ἐξ άρχης φυσιν, και αὐτὴν ἐκείνην ἐξ ἧς ἐλυθη την πρώτην συςασιν; ἐδεν έχοντες ἀποκρίνασθαι και ταφευγουσιν εἰς ἀτοπωτατην αναχωρησιν, ότι παν δυνα τον τῷ θεῷ. αλλ' ότι γε τα αἰσχρα ὁ θεος δυναται, έδε τα παρα φυσιν βέλεται εδ', αν συ τι ἐπιθυμη σης κατά την σαύτε μοχθηρίαν βδελυρον, ὁ θεος τετο Συνήσεται, και χρη πιςεύειν εύθυς, ότι έσαι. & γαρ της πλημμελους ορέξεως, έδε της πεπλανημένης ακοσμίας, άλλα της άρθης και δικαιας φυσεως θεος ἐσιν ἀρχηγετης. και ψυχης μεν αἰώνιον βιο την δυναιτ' αν παρασχειν° νε κυες δε, φησιν Ηρακλειτος, κοπριων ἐκβλητότεροι. σαρά και δη, μεσην ὧν ἐδε είπειν καλον, αἰώνιον ἀποφήναι παρα λογον, είτε βελησεται ὁ Θεος, ούτε δυνησεται. αὐτος γαρ ἐσιν ὁ παντων των όντων λογος, ἐδεν οὖν οἷος παρα λογον, έδε παρ' ἑαυτον ἐργάσασθαι,

Ορα δη έντευθεν απ' άρχης πως την και παρ' Ελληνων τισιν ἐκ εὐκαταφρονήτως φιλοσοφησασιν εἰσαγόμενην τε κοσμο ἐκπυρωσιν μετά χλεύης διαβάλλων, θελει ήμας, ώσπερει μαγειρον ποιουντας τον θεον, εἰσαγειν τα περι της ἐκπυρώσεως· ἐ συνιδων, ὅτι, ώσπερ Ελληνων τισιν έδοξε (ταχα παρα τα αρχαιότατε έθνες Εβραίων λα βασι) το πυρ καθαρσιον ἐπαγεται τῷ κόσμῳ· εἶκος δ ̓ ότι και έκαςῳ των δεομένων της δια τε πυρος δικης άμα

adverfus illa, Deo dante, dicturi quæ nos lumen veritatis docebit.

14. Stulta & hæc eorum opinio, inquit, poftquam Deus tanquam coquus ignem immiferit, cætera quidem toftum iri; fed fe folos evafuros incolumes; nec eos modo qui tum in vivis erunt, fed & qui jam pridem obierint mortem & eadem carne induti e terra emerferint. Qua fpes, plane dicam, digna vermibus eft. Ecque enim humana anima in corpus putrefactum remeare concupifcat? Atque etiam inter vos Chriftianos non defunt, qui turpe, abominandum, impoffibile iftud judicent, nedum approbent. Et vero corpus-ne eft, quod omnino corruptum in priorem naturam reftitui & femel amiffam conftitutionem recuperare poffit? Ad hæc cum nihil fit quod refpondeant, in hoc absurdissimum præfidium confugiunt, Deo nihil non esse possibile. Quafi vero turpia Deus poffet, aut quidpiam contra naturam vellet. Non, fi quid improbum pro tua malitia expetiveris, id continuo Deus poterit, aut fore credendum eft. Nec enim Deus orbi praeft, ut vitiofa defideria expleat, aut inordinatis libidinibus obfequatur; fed ut recta juftaque natura profpiciat. Equidem haud illum negaverim anima vitam largiri poffe fempiternam: cadavera autem, inquit Heraclitus, vel ftercoribus viliora funt. Unde carni iis fordibus referta quas appellare pudet, vitam aternam contra rationem tribuere, Deus nec volet, nec poterit, Etenim eft ipfe omnium quæ funt, ratio: nihil igitur contra rationem, nihil contra feipfum efficere poteft.

15. Hinc primum vide quomodo mundi conflagrationem, etiam a Philofophis inter Græcos minime contemnendis creditam, fibi pro ridiculo putet & calumnietur. Ex illo, cum inducimus conflagratio. nem, Deum coquo fimilem facimus. Ignorat, quod etiam quibusdam Græcorum vifum eft & quod fortaf fe ab antiquiffima Hebræorum gente acceperant, ignem mundo inferri luftralem, aut fortaffe pænæ fimul

και ιατρειας· καίοντος μεν και ε κατακαίοντος τις μη έχοντας ύλην δεομενην ἀναλούσθαι ὑπ ̓ ἐκεινε το πυρος καίοντος δε και κατακαίοντος τως ἐν τῇ δια των πρα ξεων, και λόγων, και νοημάτων τροπικως λεγομένη οἶκοδομη ξυλα, χορτον, ή καλαμην οἰκοδομησαντας. φασι δ' οι θείοι λόγοι τον κύριον, ὡς πυρ χωνευτήρια, καὶ ὡς πραν πλυνονίων, έκαςῳ των δεομένων ἐπιδημήσειν, δια το αναμεμιχθαι οιονει φαύλην χυτην ύλην την άπο της κακιας, δεομένων δε λέγω πυρος, οίονει χωνευοντος της αναμεμιγμένες χαλκῳ, και κασσιτερως, και μολιβδο. και ταυτα τον βελόμενον ἐσιν ἀπο τα προφητε Ιεζεκιήλ μαθειν. ότι δε, οὐχ ὡς μαγειρον, φαμεν το πυρ έπιφε ρειν τον θεον, ἀλλ' ὡς θεον ευεργετην των χρήζοντων που και πυρος, μαρτυρήσει και ὁ προφητης Ησαίας, ἐν ᾧ γεγραπται λελέχθαι προς τι έθνος αμαρτωλον, ότι έχεις άνθρακας πυρος, καθισαι ἐπ' αὐτοις, οὗτοι ἐσονται σοι βοήθεια. οἰκονομουμενος δ ̓ ὁ λόγος ἁρμόζοντας πληθε σιν ἐντευξομενοις τη γραφῃ, ἐπικεκρυμμένως μετα σοφιας λεγει τα σκυθρωπα, εἰς φοβον των μη δυναμένων άλλως ἐπιτρέψειν ἀπο της χύσεως των αμαρτηματων· πλην και οὕτως ὁ τηρων εὑρήσει ἐμφαινομενον το άπο των σκυθρω πων και ἐπιπονων ἐπαγομενον τοῖς ἀλγουσι τέλος. αρκει δ' έπι το παροντος παραθέσθαι απο το Ησαΐς το, ένα κεν τε ἐμε όνοματος δείξω σοι θυμον με, και τα ένδοξα με έπαξω ἐπι σε, ἵνα μὴ ἐξολοθρευσω σε. ἠναγκασθη μεν δη τα μη άρμοζοντα τοις άπλουςερον πιςεύεσι, και δεομένοις της άπλυτερας ἐν λογοις οἰκονομιας αίνιξασθαι, ἵνα μη δοκωμεν ἀνεξελεγκτον ἐαν την τε Κελσε κατηγο ριαν, λεγοντος, ἐπειδαν ὁ θεὸς ὥσπερ μαγειρος ἐπενεγκη το πυρο

Εκ δε των ειρημενων τοις συνετωτερον άκουσι δηλοί, πως απαντητεον και προς το, το μεν άλλο παν ἐξοπτης θησεσθαι γενος, αὐτους δε μόνες διαμένειν. & θαυμα τον δ ̓, εἰ ταυτα νενοηκε τα ἐν ἡμιν ύπο τες λόγες μωρα τις κοσμε όνομαζομενα, και αγενη, και εξεδενημένα, και μη όντα· άτε δια της μωρίας τε κηρυγματος εὐδοκησεν ὁ