صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

228.-Erzbischof Heinrich I. von Mainz nimmt das von dem Kloster Selbold bei Rode gegründete Frauenkloster in seinen Schutz, bestätigt demselben den Besitz der von Embricho von Steinheim geschenkten Güter und der bisher dem Kloster Selbold gehörigen Güter zu Hattenheim und Eltville und gestattet den Klostergeistlichen die Ausübung von Pfarrrechten. Mainz 1151 Mai 25.

In nomine sancte et individue trinitatis. Henricus divina favente clementia Moguntine sedis archiepiscopus. Quoniam inquirentium dominum generationis propagine valde utilitati sancte ecclesie provideri et ipsius gubernatoris processum assiduis precibus in anteriora provehi censemus, officii nostri nos authoritas non solum pio qualicunque affectui verbotenus favere, verum etiam, ubi oportunum viderimus, prosequente studio manum adiutorii non segniter hortatur apponere. Unde universitati tam presentium quam futurorum notum esse volumus, quod dilectissimus frater noster Eberhardus Selboldensium abbas cum fratribus suis diutissime nobis institit, ut pro exornando eorum loco sorores suas sub umbra culminis nostri ultra Waldaphyn ad locum qui dicitur Rode in hereditatem, quam Embrico ministerialis noster eorum ecclesie pro remedio anime sue et pro redemptione patris eius Wigandi et matris eius Hadewigis et uxoris eius Gude et fratris eius Luthardi omnisque parentele sue contulit, paterne colligamus. Quibus omni humilitate nostram authoritatem crebro pulsantibus tandem impetrationis ostium aperuimus, quatenus Christi benedictione, nostra quoque permissione, id quod ad decorem et profectum domus dei divina aspiratione preventi inceperunt ipsius adiutorio subsequente eo tenore perficiant, ut idem fundus cum iam traditis et in perpetuum tradendis, sicut hactenus in confinio illo circa Renum tam in Hetenesheim quam in Altavilla ab ipsis possessa pretaxate Selboldensi scilicet ecclesie pertinuerunt, sic sine alicuius retractione cum omni subiectione irrefragabiliter omnimodo pertineant. Statuimus etiam, ne quis successorum nostrorum eundem locum alicuius petitionis vel exactionis sive hospitatus calumpnia infestet excepto iure, quod ex antiquo institutum communiter ab omnibus inibi quippiam eiusdem iuris possidentibus episcopali debetur mense. Annectendum etiam duximus, ut ipse sorores cum fratribus sibi necessaria procurantibus prefate ecclesie abbati, sanioris partis consilio canonice electo, sint per omnia in Christo subiecte, ita ut sit unus grex et unus pastor et ut idem victus et vestitus, iidem mores, eedem consuetudines iidemque officiales pro dispensatione eius utrinque uniformiter teneantur et nulla sine communi congregationis consensu suscipiatur vel eiiciatur. Concedimus etiam procuratoribus earum ius predicandi, baptizandi, sepeliendi, penitentes suscipiendi, infirmis omnibus modis subveniendi. Precipimus autem beati Petri apostolorum principis successorumque eius, nostra quoque authoritate, ut hec, que a nobis sancita et nostra inscriptione signata censentur, nullus infringere aut in irritum ducere presumat. Quod si quis aliqua retrogradatione corruptus temeraverit, huius sedis censure et tandem, si non resipuerit, excommunicationis sententie usque ad dignam satisfactionem subiaceat. Igitur ne huius statuti series a quovis intestabilis iudicetur, hos qui interfuerunt testes

subscribere curavimus: Hartmannus maioris domus prepositus, Henricus custos, Gerlacus, Wilhelmus scolasticus, Burkardus de Gicheburck prepositus, Hartmannus ad sanctum Mauritium prepositus, capellani Gyselbertus et Rudingus; abbas Henricus de sancto Albano, Godofridus de sancto Jacobo. Comites Henricus de Catzenelnbogen et Gerardus de Nuringis, Egbertus de Geilnhusen et Arnoldus de Hagenowa, Meingotus vicedominus et frater eius Dudo, dapifer Heroldus, pincerna Conradus, Hartmudus mariscalcus de Altavilla, Walebrunus villicus, Ernestus et filius eius Arnoldus cum ceteris.

Anno incarnationis dominice MCLI., indictione XIIII., concurrente VII., epacta XII.) conscriptum est hoc privilegium. Datum Moguntie VIII. calend. Junii, luna V.

Gedr. Wenck, Hess. L.-G. IIb, S. 101.

Vergl. Bodmann S. 233, 235, 690, 723; Dahl, Nass. Annal. III b, 74; Will, Regg. I, 345.

229.-Erzbischof Heinrich I. von Mainz bestätigt dem Augustinerkloster zu Winkel die Schenkung des Erzbischofs Markolf, sowie die von dem Ministerialen Meingot gemachte Schenkung einer Mühle zu Winkel und eines Weinbergs zu Heidesheim. 1151.

C. In nomine sanctę et individue trinitatis. Heinricus divina favente clementia Maguntinę sedis archiepiscopus. Cum iuxta nostrę speculationis officium ad omnes divinitus nobis commissos paternę providentię sollicitudinem habere debeamus, specialiter tamen pauperibus Christi, qui nudi nudam crucem Christi semper in corpore suo portant et die noctuque contendunt, quomodo possint socii fieri eius, que est in Christo passionis et glorię affectus, nostri diligentiam impendere decrevimus ita videlicet, ut a fidelibus Christi pia devotione eis contradita, ne succedentium temporum vetustate veniant in oblivionem et negligentiam, scripto nostro memorię commendemus et auctoritate nostra corroboremus. Notum igitur esse volumus tam futuri quam presentis evi fidelibus Christi, qualiter predecessor noster beate memorię dominus Marcholfus motus miseratione super paupertate fratrum et sororum sub regula beati Augustini communi vita in Winkelo degentium insulam curti suę in Altevile adiacentem totam illis contradidit, exceptis duobus mansis, qui Eberbacensi cenobio pertinebant 2). In eadem quoque traditione sua statuit auctoritate, ut insula illa, sicut numquam ullas decimas vel census sibi seu antecessoribus suis persolvit, ita ab omni in perpetuum decimatione vel censu libera esset et nulli umquam prefati cenobii abbatum aliquid ex ea in beneficium vel ius hereditarium liceat prestare, sed totam exceptis predictis Eberbacensis cenobii mansis duobus ad usum fratrum et sororum deputavit, qui in predicto

1) Irrig statt I.

2) Erzbischof Heinrich sagt in dem Auszuge, welchen er in der Urk. von 1145 Mai 30 von der Urk. des Erzbischofs Markolf gibt, von dieser Beschränkung nichts. Abt Folbert von Winkel bestritt übrigens die Ansprüche der Eberbacher Cisterzienser, wie die vorhergehende Urk. ergibt. Zur Sache vergl. No. 211, sowie die Nachweise bei Will.

loco voluntariam pro deo sustinerent paupertatem et pro vivis et defunctis iugiter dominum deprecarentur. Hanc etiam muneris sui piam statuit retributionem, ut prefati cenobii fratres et sorores sui et successorum suorum aniversarii diem semper haberent in memoria, quia multum valet deprecatio iusti assidua et elemosina pauperibus erogata hic et in futuro prestat suffragia. Illud quoque non incognitum esse volumus, quod quidam ecclesię nostrę ministerialis Meingotus nomine eidem ecclesię in Winkelo molendinum 1) et vineam adiacentem Heisenisheim diversis tradidit temporibus fideliter orans, ut ipsius et parentum suorum ibidem memoria haberetur in perpetuum. Nos autem, postquam in locum prenominati predecessoris nostri miseratione dei successimus, hanc traditionem suam cum predicti ministerialis nostri donatione constante nobis veritate et iusticia ratam habuimus et supplici precatu Folberti") abbatis nec non fratrum et sororum prememorati cenobii devicti hac carta inpressione sigilli nostri insignita utramque donationem confirmavimus sub anathemate prohibentes, ne quis ausu temerario hęc pietatis opera cassare aut infringere presumat. Huius rei testes sunt de clero: Hartmannus maior prepositus, Arnoldus prepositus sancti Petri, Heinricus custos, Gerlagus prepositus sancti Victoris, Anselmus prepositus ad gradus, Burchardus prepositus de Jecheburch, magister Willehelmus, Heinricus abbas sancti Albani, Godefridus abbas sancti Jacobi, Anselmus abbas de Biscovesberch. De capellanis: Giselbertus prepositus de Frankenevort, Conradus prepositus sancti Gingolfi, Rudingus, Gernotus. De laicis: Gerardus comes de Noringis, Arnoldus de Hagenowe, comes Conradus et frater suus Embicho, Godefridus de Amaninburch, Gerardus de Hagenhusun. De ministerialibus: Meingotus vicedominus et Dudo frater eius, Embricho comes Reni, Helfericus et Arnoldus de Selehoven, Embricho de Winkelo, Egeno de Altevile, Heroldus dapifer, Conradus pincerna, Heidinricus, Conradus, Hartmůdus marscalci et alii complures.

Acta sunt hec anno dominicę incarnationis M. Co. L°.1°, indictione Xİİİİ, regnante invictissimo rege Cunrado huius nominis III.

Or. im St.-A. Von dem aufgedr. S. des Erzbischofs sind nur einzelne Bruchstücke übrig.
Nach nicht genauer Abschr. gedr. Guden. I, 208. Will I, 346, No. 142.

a) So, und nicht Roberti, wie Gudenus irrig. Der Abt Robert ist demnach zu streichen und Bodmann S. 177, Note n, sowie Will, Regg. S. 346, No. 142 zu berichtigen. Schon Bär, Gesch. von Eberbach I, 23, Stramberg im Rhein. Antiquar II, 11, S. 226 und sodann Zaun, Beiträge S. 191, haben das Richtige vermuthet. In der Abschrift der folgenden Urk. No. 230 in dem Eberbacher Copiar saec. 15 hingegen findet sich statt des Folbertus des Orig. und des Ocul. memor. „Robbertus abbas de Winkelo".

1) Vielleicht die in der folgenden Urk. von 1217 genannte Mühle, über welche jedoch das Archiv des Klosters, insbesondere ein Güterverzeichniss vom Jahre 1318, auffallender Weise nichts Weiteres enthält. Dieselbe scheint jedoch bei Oestrich gelegen zu haben. Als das Kloster im Jahre 1696 in Mainz die Erlaubniss nachsuchte, auf seinem Grund und Boden bei Oestrich eine Mühle zu bauen, berief es sich nach Ausweis der Acten darauf, dass nach Aussage einer hochbetagten Nonne früher im Kloster die Ueberlieferung bestanden habe, dass die zu der neuen Anlage ausgewählte Stelle am Mühlbache ein alter Mühlplatz des Klosters sei, auf dem in Vorzeiten eine Mühle des Klosters gestanden habe.

230.

[ocr errors]

Erzbischof Heinrich I. von Mainz legt die von dem Abte Folbert) zu Winkel gegen das Kloster Eberbach erhobene Klage bei und bekundet eine hiermit in Verbindung stehende Verzichtleistung des Klosters Altmünster. — 1151. Huius rei testes sunt de clero: Hartmannus maior prepositus, Arnoldus prepositus sancti Petri, Heinricus Erfordensis prepositus, Gerlagus prepositus sancti Victoris, Anselmus prepositus ad gradus, Burchardus prepositus de Jecheburch, magister Willehelmus, Heinricus abbas sancti Albani, Godefridus abbas sancti Jacobi. De capellanis: Giselbertus prepositus in Frankenevort, Conradus prepositus sancti Gingolfi, Rudingus, Gernotus. De laicis: Gerardus comes de Nůringis, Arnoldus de Hagenowe, Godefridus de Amaninburch. De ministerialibus: Meingotus vicedominus, Dudo frater eius, Embricho comes Reni, Embricho de Winkelo, Heroldus dapifer, Conradus pincerna, Heidinricus, Conradus, Hartmůdus marscalci et alii complures.

',

Acta sunt hec anno dominice incarnationis M°. Co. L°.1°., indictione XIIII", regnante invictissimo rege Conrado huius nominis IIo.

Or. im St.-A. Das aufgedr. S. des Erzbischofs ist wohlerhalten.
Abschr. Oc. mem. I, fol. 50.

Maguntine; Z. 11: evi; Z. 15: mansiunculę

[ocr errors]

Gedr. Guden. I, 211; Wenck II, U.-B. S. 100; Rossel, Eb. U.-B. I, 27. Will I, 346, No. 143. In dem Abdrucke Rossel's ist zu verbessern: S. 27, Z. 1: sanctę individue; Z. 2: ecclesie; Z. 16: sue; Z. 17: que; Z. 18: ecclesię sue; Z. 19: que; Z. 20: nostre; S. 28, Z. 1: hec; Z. 6: ecclesie nostre; Z. 8: fraterne caritatis; Z. 9: Aldinmunstere; Z. 10: prememorate aque; Z. 13: evo; Z. 16: học.

231.

[ocr errors]

Erzbischof Heinrich I. von Mainz bekundet, dass sein Ministerial Dudo und das Kloster Eberbach Güter zu Reichartshausen und Winkel ausgetauscht haben. 1152.

Hii sunt testes: Hartmannus maioris ecclesię prepositus, Heinricus decanus de domo, magister Willehelmus, Hertwicus cantor, Burchardus prepositus de Jecheburch, Sygelous prepositus de Norzun, Heinricus abbas sancti Albani, Godefridus abbas sancti Jacobi, Cuno abbas sancti Dysibodi, Anshelmus abbas de Bischovesberch. De capellanis: Cunradus prepositus sancti Gingolfi. Gerhardus comes de Noringis, Godefridus comes de Aminburch, Arnoldus de Hagenowe, Gerlachus de Buche. De ministerialibus: Mengotus vicedominus, Dudo frater eius, Hertwicus sculthetus, Wiknandus et Arnoldus de Selehoven, Wernherus dapifer, Cunradus pincerna, Heindenricus marschalcus et quam plures alii.

',

Acta sunt hec anno dominice incarnationis M°. Co. L°.II°., indictione XV. regnante gloriosissimo rege Friderico huius nominis Io.

Abschr. Oc. mem. I, fol. 58 und II, fol. 19, hier mit Auslassung der Zeugenreihe. Gedr. Guden. I, 214 nach Ocul. mem. I. Rossel, Eb. U.-B. I, 34, druckt die Urk. angeblich nach dem Original im Wiesbadener St.-A. Die Angabe ist nicht richtig, das Or. ist dort nicht vorhanden. Rossel's Abdruck ist ebenso wie der bei Guden. aus Ocul. mem. I, nur schlechter wie jener (so las Rossel z. B. statt Norzun Ymzun!); die Varianten, welche Rossel aus Ocul. mem. I notiert, sind die der Abschrift in II.

a) So das Original und die Abschrift im Ocul. mem.; das jüngere Eberbacher Copiar (saec. 15) hingegen „Robbertus abbas de Winkelo". Vergl. die Bemerkung zu der vorhergehenden Urk.

Abgesehen von der Zeugenreihe ist bei Rossel weiterhin zu verbessern: S. 34, Z. 1: Die litt. oblong. fallen fort; Z. 2: Moguntine; Z. 10: primicias; Z. 12: docemur statt edocemur Ocul. II; Z. 14: Marie vite; Z. 21: sue; Z. 23: Merbodonis statt Meribodonis Ocul. II; S. 35, Z. 1: sue ecclesie sancte; Z. 2: Marie; Z. 10: ecclesie sanctę Marię; Z. 14: prefate ecclesię; Z. 16: huius statt hec; Z. 18: precepimus roborari.

232.

Will I, 348, No. 157.

Erzbischof Heinrich I. von Mainz schenkt dem Kloster
Johannisberg Weinberge zu Rüdesheim. — 0. D. 1152?

In nomine sancte et individue trinitatis. Ego Heinricus dei misericordia Moguntine sedis archiepiscopus volens participari pio operi predecessorum meorum, qui fundaverunt ecclesiam beati Johannis baptiste in Bischofesberch et sublimaverunt. Notum volumus esse omnibus Christi fidelibus tam futuris quam presentibus, qualiter potestativa manu mea tradidi partes trium vinearum Rudenesheim, que ad nos pertinebant, fratribus ecclesię beati Johannis baptiste in Bischovesberch ob iugem memoriam mei et predecessorum et successorum meorum aput fratres ibidem deo famulantes. Ut autem hoc ratum et inconvulsum etiam in posteros permaneat, hoc superscriptum sigilli nostri inpressione signavimus sub anatemate confirmantes.

Acta sunt autem hec multis idoneis testibus astipulantibus tam clericis quam laicis, quorum hec sunt nomina: Hartmannus prepositus maioris domus, Arnoldus prepositus et camerarius, Hartwicus prepositus et decanus, Sigelous prepositus, Giselbertus prepositus. Capellani: Cunradus, Heinricus, Rudingus. Laici liberales: Godefridus, Arnoldus. Ministeriales: Meingotus vicedominus et fratres sui, Helfericus, Arnoldus, Embricho comes, de Gisenheim Cunradus et frater suus Meingotus, de Winkelo Embricho et Giselbertus, de Rudenesheim Giselbertus, Arnoldus et filii eius, Berwelfus.

Or. zu München. Das in der unteren rechten Ecke aufgedr. S. des Erzbischofs in dunkelbraunem W. ist gut erhalten.

Indorsat von zwei Händen saec. 15: a) littera trium vinearum in Rudensheim, fortgesetzt von b) einer zweiten, gleichfalls dem Kloster angehörigen Hand und zwar derselben, welche die schon mitgetheilten Indorsate auf den beiden Urk. des Abts Anselm von 1144 schrieb quas tradidit monasterio nostro dominus Henricus archiepiscopus Moguntinus, qui electus fuit anno 1142 seditque annis decem.

Gedr. Guden. I, 217, welcher daselbst nachzuweisen sucht, dass die undatierte Urk. 1152 ausgestellt sei.

Vergl. Will, Regg. I, 348, No. 159.

233. Abt Heinrich von S. Alban bei Mainz schenkt seinem Kloster verschiedene Güter. 1154.

In nomine sancte et individue trinitatis.

Ego igitur Heinricus

dei misericordia abbas ecclesie beati Albani martiris notifico Curtim eciam in Pinguia ab Embrichone sculteto de Winkelo duodecim marcis emi, pluribus aliis, que minoris constant, omissis.

[ocr errors]
[ocr errors]

Acta sunt hec anno ab incarnacione domini MCLIIII, indictione secunda.
Gedr. Joann. II, 751.

« السابقةمتابعة »