Ego Hugucio presbyter cardinalis sancti Martini tit. Equicij Ego Bernardus sancti Petri ad vincula presbyter cardinalis tit. Eudoxie Ego Johannes tit. sancte Prisce presbyter cardinalis Ego Gracianus sanctorum Cosme et Damiani dyaconus cardinalis Ego Gregorius sancti Georgii ad velum aureum dyaconus cardinalis Ego Petrus sancte Marie in via lata dyaconus cardinalis Ego Cencius sancte Lucie in Orchea dyaconus cardinalis Datum Rome apud sanctum Petrum per manum Egidij sancti Nicholai in carcere Tulliano dyaconi cardinalis decimo septimo Kalendas Julij incarnacionis dominice anno millesimo centesimo nonagesimo qvarto pontificatus vero domini Celestini pape tercij anno qvarto. 4. Ivar Biskop i Hammer optager paa Lom de ældste Mænds Vidne om, hvorledes Kong Olaf den Hellige havde skjenket Thesser-Vand til Thorgeir Gamle paa Garmo, da denne lod sig christne og byggede Kirke paa sin Gaard, samt stadfæster denne St. Olafs Gave. (jfr. Brev nedenfor af 11 Aug. 1332). Efter Transscript p. Perg. af 1332 i norske Rigsarkiv. udat. [1202-1220.] Lom. Ollum guðs vinum ok sinum þæim sem þetta bref sea æder hoyra verandom ok vider komandom. sendir Jfwer biscup quædiu guðs ok sinæ. sia hærmingh var aat hofuud kirkiu a Lom firir mer Þorgeiri ærkidiakne Pore loghmanne Simone kapalin Atla preste Paale j Boiom Eiriki vnga Gunnare bior Birni bratta (ok) morghum odrum godom monnum lærdom ok olærdom at pa er hin hælghi Olafuer konongr kom kristni aa Loar þa- gaf han Þorgæiri gamla a Garmoe vatn þat er Þessir hæitir ok ollu hans afspringhi. en han snerez sidan till truar ok het pui sem han let gera kirkiu a bo sinom. ok baroz hær æftir twæggiæ manna vithni þeira hinna ællzto j Varlldale at swa hermdo fæder þeira ok forældri firir þæim ok swa var satt. Ok þa ænn aðr er a gango men gerdoz till pa gerdo þeir þæim till a alþinghi vatta stefnu till vazsens ok komo þesser j stæfnu dagh rettan en æighi hinir leto þeir pa læida stæfnu vithni sin. en sidan leto pæir bera fyrnu vitni sin sua at þeir hafdo radet priatighu vettra budar vallum sinum bode ok banne a netrostom sinum ok netloghum ok ollum jværka vkuidiat ok vbannat firir huærium manne. Ok sætto þæir tollf manna dom æftir ok twa hoyringia ok leto *dome karle ok kononge ok huærium manne logh en ser handa værk sin oll. ok sagde sua loghmader at pa var allt retlægha ok engi komo anduitni j mote. En Kristkirkia j Hamre ok margher adrer hælghir stader æigho þær æighner j. Nu lægh ek þær allar æighnir ok vatn þat j guðs hæghnad ok allra hæilaghra manna. firir *bidod ek huærium manne rikum ok orikum a pa at ganga. en ef þeir ero nockrer er a ganga þa lægh ek þæim vider bann guðs ok hæilaghra manna pauens ok ærkibiscupsens ok allra annara biscupa, en guðs miskun þæim ollum sem þetta hallda væll. 5. Kong Haakon Haakonssön kundgjör, at Djupvik-Fisket (paa Modheim) forhen havde tilhört Kongedömmet, men nu var kommet under Kirken, og forbyder Bönderne paa Eker at gjöre Biskopper eller Klosterfolk nogen Hinder i denne deres Eiendom. Efter Orig. p. Perg. i danske Selskabs Saml. i Kbhvn. Seglet i grönt Vox er affaldet. (Trykt i Thorkelins Dipl. II. 251.) udat. [1224?]1 ud. St. [Oslo?] Hakon] konongr sun H[akonar] konongs sendir bondom oc buþeignum, ollum guðs vinnum. oc sinum þeim er þetta bref sea eða hoyra a Eikium quæðiu guðs oc sina. Allum mannum man þat her hæyrin kunt vera. at fiskin i Diupvic lá at forno til konongsdomsens oll. En hon er po nu komen undir guð. oc heilagha kirkiu. oc eighu nu biscupar. oc reinlifis menn at varðveita hana. oc nytsæmo slica sem guð gefr af at tacka. sér til fæzlo. oc viðrvistar. heilghum stauðum til upphalz. oc framflutnings. En þat hefer veret oft. oc iðulegha. firir oss kært. at bændr vilia nu neisa fiskina. oc til sinn dregha hvær slict sem viðr ma koma. En þeir er þar hafa fiski i gorva eða vilia gera umfram logh. oc rettende. oc þat er skynsæmmd skyrir, oc forn siðueinia er til. oc vilia nu þat hafa af ónne meðr raungum nymalom. er eighi houfðu frendr þeira oc firir menn. um dagha Haralz konongs frenda vars. oc Jnga konongs sunar hans. oc þeira bræðra. eða um dagha. S[verris] Magnus konongs fauður fauður vars. oc Magnus konongs. oc værðr eighi þeira er til skal royna hvaðke on ne fiskin. þa skulu þeir er þa dirfð hafa dryct oc framt. sæta af oss rveidi oc reifssingum. oc storom fiargioldum. firir þvi at ver vilium eingum þat þola hvaðke rikum ne orikum. at ræne guð oc heilagha kirkiu. er ver skulum alla fræmd oc upreist af tacka bæde þessa heims oc annars. Bagpaa med gammel Haand: H. k. vm hængnade i Diupuik. (1) Brevet er skrevet med samme Haand som Brev No. 7 i 1ste Samling (Facsim. No. 1), og derfor henfört til Oslo ved 1224. 6. Pave Gregor IX tager paa Bergens Biskops Opfordring Formanden og Pre- Efter Apographa Arn. Magn., formodentlig af en tabt bergensk Codex. 27 Juli 1228. Perugia. Gregorius episcopus seruus seruorum dei dilectis filiis rectori et fratribus ecclesie et hospitalis sancte crucis de Fan, salutem et apostolicam benedictionem. Sacrosancta Romana ecclesia devotos et humiles filios ex assvete pietatis officio propensius diligere consuevit, et ne pravorum hominum molestiis agitentur, eos tanqvam pia mater sue protectionis munimine confovere. Ex parte siqvidem venerabilis fratris nostri episcopi Bergensis fuit nobis humiliter supplicatum, ut ecclesiam et hospitale sancte crucis de Fan qve fecit de novo fundari cum personis domino militantibus in eisdem sub beati Petri et nostra protectione suscipere dignaremur. Nos igitur episcopi memorati devotis precibus inclinati personas vestras et ecclesiam nominatam ac hospitale in qvibus estis divino obseqvio mancipati, cum omnibus bonis qve impresentiarum rationabiliter possident aut in futurum iustis modis prestante domino poteritis adipisci, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc nostre protectionis (paginam) infringere vel ei ausu temerario contraire. Siqvis autem hoc attemptare presumpserit indignationem omnipotentis dei et beatorum apostolorum eius Petri et Pauli se nouerit incursurum. Datum Perusii. vio. Kal. Augusti. pontificatus nostri anno secundo. 7. Vilhelm, Biskop af Sabina og pavelig Legat, kundgjör et af ham istandbragt Forlig mellem Kannikerne og Prædikebrödrene i Bergen angaaende nogle til Munkenes Kirkegaard stödende Træhuse, og befaler, at disse ingensinde mere maa benyttes til Priveter. Efter en Afskrift i Bartholiniana vol. IV (E) 216 af en tabt bergensk Codex. (Trykt i Suhms Hist. af Danmark X. 965.) 13 August 1247. Bergen. Wilelmus] miseracione diuina Sabinensis episcopus apostolice sedis legatus omnibus presentes literas inspecturis salutem in nomine Jesu Christi. Cum venissemus in Bergensem civitatem Norvegie, invenimus domum fratrum predicatorum iuxta maiorem ecclesiam satis in arto constructam et ad instanciam et preces nostras dyocesanus eorum locum aliquantulum dilatauit. sed canonici eiusdem ecclesie domos edificaverant inter maiorem ecclesiam et domum predicatorum et erant domus canonicorum in altiori loco posuerantque cameras privatas contra domus fratrum ita quod sordes in ortum et domum fratrum continue defluebant et erat ibi fetor continuus, quem non poterant fratres commode sustinere. propter quod cogitavimus predictas domos amovere de loco illo quia lignee et leves erant et deponi in alio loco ibi prope ad hoc satis conveniente. Rogaverant autem nos canonici quod sufficeret nobis et fratribus quod permanentibus domibus private camere penitus tollerentur. quod et factum est de bona omnium voluntate, verumptamen quia generatio advenit et generatio preterit timebant ne alii canonici supervenientes ucl forte predicti ex illa parte aliquas cameras instaurarent, quod in perpetuum fieri prohibemus ferentes excommunicacionis sentenciam in omnes qui contra statutum nostrum venerint hoc scientes. Datum Bergis ydus Augusti pontificatus domini Innocencii pape iiii anno quinto. Overskrift: De domibus edificandis in cimiterio. 8. Den Samme meddeler Kong Haakon Haakonssön dette foregaaende Brev og opfordrer ham til, saavidt det staar til ham, at hindre Kannikerne fra Forbudets Overtrædelse. Magnifico et prudenti viro H[aquino] dei gracia Norvegie regi illustrissimo W[ilelmus] divina miseracione Sabinensis episcopus et apostolice sedis legatus salutem in nomine Jesu Christi. Cum venissemus etc. ut supra usque ad hoc scientes, addito: presertim quoniam ille camere sunt super cimiterio consecrato posite vnde contra ordinem honestatis et iusticie est ut super consecrato loco camere huiusmodi construantur, ideoque nobilitatem vestram rogamus, quatinus si aliqui contra statutum nostrum in preiudicium cimiterii et fratrum attemptare presumpserint, vos ipsos studeatis quantum licet et convenit impedire, scilicet per subtractionem carpentariorum et aliorum que de vestra jurisdictione consistunt. Datum Bergis xviii Kal. Augusti1 pontificatus domini Innocencii iiij. anno quinto. (1) Skrivfeil for Septembris. jfr. Dipl. Norv. I. No. 39. 9. Sörle, valgt Erkebiskop af Nidaros, stifter fælles Bordhold for Domkirkens Efter Orig. p. Perg. i Dipl. Arn. Magn. fasc. 5. No. 2. Levning af Seglet. (Trykt i Thork. Dipl. II. 39.) S[erlo] dei gratia Nidrosiensis ecclesie archielectus omnibus ad quos presens scriptum aduenerit. salutem in omnium saluatore. Ad honorem et decus Nidrosiensis ecclesie eiusdemque capituli consolationem mensam eis communem fundum et curiam nobis uisum est prouidere. Unde episcopales decimas ecclesiarum sancte Crucis. sancti Olawi sancti Clementis Niorosie. et ecclesie beati Petri de Steiñ. Niðrosiensis diocesis. ad hoc ipsis concessimus in perpetuum libere possidendas. Et ut hec nostra institucio maius firmitatis robur optineat presens scriptum nostri sigilli munimine duximus roborandum. Datum Niðrosie anno domini mo. cco. 1o. iio. Knut Haakonssön Jarl giver Chorsbrödrene i Nidaros til Aartidehold for sin Moder 1 Markebol i Gaarden Fiskini i Surnadal paa Nordmöre som Vederlag for 1 Markebol i Heggini i Sparebu, som Hertug Skule havde givet dem for sin Datter Ingerids, Knut Jarls Hustrus, Sjæl. (jfr. I. No. 60.) Efter Orig. p. Perg. i Dipl. Arn. Magn. fasc. 1. No. 2. Jarlens Segl vedhænger. (Trykt i Thork. Dipl. II. 46.) 10. uden Dag 1255. [Nidaros.] K[nutr] jær sunr Hakonar jærlls sænnder allum værandum oc vior komandum þæim sæm þætta bræf sia æða hæyra. q. g. oc sina. Ver vilium allum mannum kunnekt gera at mæð þui mote at æignn su er Sculj hærtuge gaf bræðrum at Kristz kirkiu firi sal fru Ingiriðar |