Quam potius laudandus hic est, quem, prole parata, occupat in parva pigra senecta casa!

45 Ipse suas sectatur oves, at filius agnos,

50

et calidam fesso comparat uxor aquam.
Sic ego sim, liceatque caput candescere canis,
temporis et prisci facta referre senem.
Interea Pax arva colat. Pax candida primum
duxit aratores sub iuga curva boves.
Pax aluit vites, et succos condidit uvae,

funderet ut nato testa paterna merum. Pace bidens vomerque vigent; at tristia duri militis in tenebris occupat arma situs : 55 rusticus e lucoque vehit, male sobrius ipse, uxorem plaustro progeniemque domum. Sed Veneris tunc bella calent, scissosque capillos femina perfractas conqueriturque fores. Flet teneras subtusa genas; sed victor et ipse flet, sibi dementes tam valuisse manus. At lascivus Amor rixae mala verba ministrat, inter et iratum lentus utrumque sedet.

60

Ah lapis est ferrumque, suam quicunque puellam verberat; e coelo deripit ille deos.

65 Sit satis, e membris tenuem rescindere vestem: sit satis, ornatus dissoluisse comae;

70

sit lacrimas movisse satis; quater ille beatus,
quo tenera irato flere puella potest.

Sed manibus qui saevus erit, scutumque sudemque
is gerat, et miti sit procul a Venere.

At nobis, Pax alma, veni, spicamque teneto,
perfluat et pomis candidus ante sinus.

ALBII TIBULLI

LIBER II.

ELEGIA I.

Quisquis adest, faveat; fruges lustramus et agros,
ritus ut a prisco traditus extat avo.
Bacche, veni, dulcisque tuis e cornibus uva
pendeat; et spicis tempora cinge, Ceres.
Luce sacra requiescat humus, requiescat arator,
et grave, suspenso vomere, cesset opus.
Solvite vincla iugis; nunc ad praesepia debent
plena coronato stare boves capite.
Omnia sint operata deo; non audeat ulla
lanificam pensis imposuisse manum.

Vos quoque abesse procul iubeo, discedite ab aris,
queis tulit hesterna gaudia nocte Venus.
Casta placent Superis; pura cum veste venite
et manibus puris sumite fontis aquam.
Cernite, fulgentes ut eat sacer agnus ad aras,
vinctaque post olea candida turba comas.
Dii patrii, purgamus agros, purgamus agrestes,
vos mala de nostris pellite limitibus;
neu seges eludat messem fallacibus herbis,
neu timeat celeres tardior agna lupos.
CATULL.

H

Tuno nitidus plenis confisus rusticus agris
ingeret ardenti grandia ligna foco,
turbaque vernarum, saturi bona signa coloni,
ludet, et ex virgis extruet ante casas.

25 Eventura precor. Viden' ut felicibus extis
significet placidos nuntia fibra deos?
Nunc mihi fumosos veteris proferte Falernos
consulis, et Chio solvite vincla cado.

30

Vina diem celebrent; non festa luce madere

est rubor, errantes et male ferre pedes.

Sed >> bene Messalam « sua quisque ad pocula dicat,
nomen et absentis singula verba sonent.
Gentis Aquitanae celeber Messala triumphis,
et magna intonsis gloria victor avis,

35 huc ades, aspiraque mihi, dum carmine nostro
redditur agricolis gratia coelitibus.

40

Rura cano rurisque deos; his vita magistris
desuevit querna pellere glande famem.
Illi compositis primum docuere tigillis

exiguam viridi fronde operire domum.
Illi etiam tauros primi docuisse feruntur

servitium, et plaustro supposuisse rotam. Tunc victus abiere feri: tunc consita pomus ; tunc bibit irriguas fertilis hortus aquas;

45 aurea tune pressos pedibus dedit uva liquores, mixtaque securo est sobria lympha mero. Rura ferunt messes, calidi quum sideris aestu deponit flavas annua terra comas.

50

Rure levis verno flores apis ingerit alveo,
compleat ut dulci sedula melle favos.
Agricola assiduo primum satiatus aratro
cantavit certo rustica verba pede;

et satur arenti primum est modulatus avena

carmen, ut ornatos diceret ante deos.
Agricola et minio suffusus, Bacche, rubenti
primus inexperta duxit ab arte choros.
Huic datus a pleno, memorabile munus, ovili,
dux hircus pecoris; duxerat hircus oves.
Rure puer verno primum de flore coronam
fecit et antiquis imposuit Laribus.
Rure etiam, teneris curam exhibitura puellis,
molle gerit tergo lucida vellus ovis;

hinc et femineus labor est: hinc pensa colusque,
fusus et apposito pollice versat opus;
atque aliqua assiduae textis operata Minervae
cantat, et applauso tela sonat latere.

Ipse interque greges interque armenta Cupido
natus et indomitas dicitur inter equas.

Illic indocto primum se exercuit arcu.

Hei mihi, quam doctas nunc habet ille manus! Nec pecudes, velut ante, petit; fixisse puellas gestit, et audaces perdomuisse viros. Hic iuveni detraxit opes; hic dicere iussit limen ad iratae verba pudenda senem : hoc duce, custodes furtim transgressa iacentes, ad iuvenem tenebris sola puella venit;

et pedibus praetentat iter, suspensa timore,
explorat caecas cui manus ante vias.

Ah miseri, quos hic graviter deus urget! at ille
felix, cui placidus leniter afflat Amor!
Sancte, veni dapibus festis; sed pone sagittas,
et procul ardentes hinc, precor, abde faces.
Vos celebrem cantate deum, pecorique vocate
voce; palam pecori, clam sibi quisque vocet;
aut etiam sibi quisque palam; nam turba iocosa
obstrepit, et Phrygio tibia curva sono.

55

60

65

70

75

80

85

90

5

Ludite; iam Nox iungit equos, currumque sequun

tur

matris lascivo sidera fulva choro.

Postque venit tacitus furvis circumdatus alis
Somnus, et incerto somnia nigra pede.

ELEGIA. II.

Dicamus bona verba; venit natalis; ad aras
quisquis ades, lingua vir mulierque fave.
Urantur pia tura focis, urantur odores,
quos tener e terra divite mittit Arabs.
Ipse suos adsit Genius visurus honores,
cui decorent sanctas mollia serta comas:
illius puro destillent tempora nardo,

atque satur libo sit, madeatque mero: adnuat et, Cerinthe, tibi, quodcunque rogabis. 10 En age, quid cessas? Adnuet ille; roga. Auguror, uxoris fidos optabis amores;

iam reor hoc ipsos edidicisse deos.

Nec tibi malueris, totum quaecunque per orbem
fortis arat valido rusticus arva bove,

15 nec tibi, gemmarum quidquid felicibus Indis
nascitur, Eoi qua maris unda rubet.

20

Vota cadunt. Utinam trepidantibus advolet alis
flavaque coniugio vincula portet Amor,

vincula, quae maneant semper, dum tarda senectus
inducat rugas, inficiatque comas.

Hac veniat natalis avi, prolemque ministret,
ludat et ante tuos turba novella pedes.

ELEGIA III.

Rura meam, Cerinthe, tenent villaeque puellam.
Ferreus est, eheu, quisquis in urbe manet.