copis Turonensibus, super dieto prioratu et ejus pertinentiis assignamus, et dictos prioratum et pertinentias. oneramus et afficimus ad premissa specialiter et expresse. Et est actum et expresse conventum inter nos quod si infra terminum, a data presentium numerandum, nos abbas et conventus predicti acquisiverimus seu acquiramus in retrofeodis dicti reverendi patris, vel alibi in diocesi Turonensi, duodecim libras dicte monete, annui et perpetui redditus, seu hereditates congrue valentes XII libras annui redditus, et easdem dieto reverendo patri vel ejus successoribus in uno loco vel duobus, infra dictum terminum, assignemus, ita quod habeant ipse et sui successores pro premissis de annuo et perpetuo redditu duodecim libras legitime assignalas, nos archiepiscopus predictus, seu nostri successores, easdem recipere et habere tenebimur; et ex tunc erunt dicti prior et prioratus quitti et liberi ab onere solutionis dieti redditus nobis archiepiscopo et nostris successoribus in antea faciende; et in omnem casum, redditus seu res, que eidem domino archiepiscopo pro dictis duodecim libris redditus annui remanebunt, tenebimur et tenemur nos abbas et conventus eidem reverendo et ejus successoribus deliberare, et reddere nostris propriis sumptibus amortisala in totum, et omnia damna et deperdita resarcire, si qua sustinuerint propter amortizationis retardationem vel deffectum; hoc salvo quod si nos abbatem et conventum contingat in ejusdem domini archiepiscopi retrofeodis predictum redditum duodecim liberarum acquirere seu habere, et ipsum vel ejus successores acceptare eundem, non tenebimur eidem domino archiepiscopo seu ejus successoribus facere, pro amortizatione ipsius redditus, financiam aliqualem; et insuper nos abbas et conventus, infra quadriennium a data presentium numerandum, assensum domini nostri pape super compositione predicta et contentis in presentibus litteris impetrare, et litteras domini nostre pape de dicto assensu eidem reverendo super hoc assignare, bona fide promittimus et tenemur nostris propriis sumptibus et expensis, pro quibus impetrandis idem dominus archiepiscopus et ejus capitulum Turonense dabunt nobis suas litteras supplicatorias domino pape, et testimoniales predictam compositionem factam fuisse ad utilitatem suam et sue ecclesie Turonensis. Et ad premissa et singula tenenda et observanda et integraliter adimplenda, nos archiepiscopus predictus, abbas et conventus predicti, quilibet pro parte sua, obligamus alter alteri nos et ecclesias nostras et omnia bona eccle. siarum nostrarum et nostra presentia et futura specialiter et expresse; promittentes bona fide quod contra premissa per nos vel per alios non veniemus, nec opponemus, in posterum aliqua ratione. Nos etiam decanus, et capitulum Turonenses premissis omnibus, de consilio. et voluntate nostris factis, deliberatione prius habita diligenti, quantum ad nos pertinet, assentimus. In quorum testimonium etc. Datum et actum mense decembri, anno Domini millesimo CCC quadragesimo tertio. LXIII Confirmatio domini pape Clementis VI super dicta compositione (1). (17 DEC. 1345) Clemens episcopus, servus servorum Dei, ad perpetuam rei memoriam. Ea que concordiam sapiunt et materiam auferunt jurgiorum, presertim inter ecclesiarum presules et regulares personas divinis obsequiis deputatas, libenter apostolico favore prosequimur, et ut in recidive questionis (1) Analyse de cette bulle, t. VIII, n° 3583 bis de la collection de dom Housseau. scrupulum non resurgant, super hoc libenter adicimus. apostolici muniminis firmitatem. Sane petitio pro parte venerabilis fratris nostri Petri, archiepiscopi Turonensis, et dilectorum filiorum decani et capituli Turonensium, ac Guidonis abbatis monasterii Beate Marie de Ponte Levio, ordinis sancti Benedicti, Carnotensis diocesis, totiusque ejusdem monasterii conventus, exhibita continebat quod, cum dudum inter bone memorie Stephanum, archiepiscopum Turonensem, ipsius Petri predecessorem, ex parte una, et abbatem et conventum predictos ex altera, verteretur materia questionis ratione cujusdam partis vici vocati vicus de Charenton, alias Vicus Archiepiscopi, etc. Quare pro parte Petri archiepiscopi ac decani et capituli et abbatis et conventus predictorum, nec non venerabilis fratris nostri Guillelmi, episcopi Carnotensis, nobis extitit humiliter supplicatum, ut premissa omnia et singula per eos, ut premittitur, super premissis acta, gesta et etiam ordinata, et alia in eisdem litteris contenta, que quidem omnia sunt, ut asseritur, eis etecclesie ac monasterio prefatis multum accommoda, fulcire apostolico munimine dignaremur, supplendo omnem deffectum, si quis, pro eo quod episcopi Carnotensis, qui tunc erat, consensus super hoc minine intervenit, vel alio quovis modo, fuerit in premissis. Nos igitur volentes ea perpetuis futuris temporibus per easdem partes et earum quemlibet inviolabiliter observari, hujusmodi supplicationibus inclinati, predicta omnia et singula per partes ipsas finaliter, ut predicitur, ordinata, rata et grata habentes, illa auctoritate apostolica ex certa scientia confirmamus, et presentis scripti patrocinio communimus, supplentes omnem deffectum, si quis in premissis, pro co quod episcopi Carnotensis predicti consensus super ea, ut prefertur, minime intervenit, vel alias quovis modo forsan fuerit, de apostolice plenitudine potestatis. Nulli ergo etc. Datum Avinione, XVI kal. januarii, pontificatus nostri anno tertio, videlicet Clementis pape VI. LXIV Littera de quinquaginta solidis debitis ab abbate et conventu Aque Vive pro domo sua Turonensi in novitate cujuslibet archiepiscopi, una cum censu annuo. (14 SEPT. 1286) Universis etc., Bochardus, Dei gratia archiepiscopus Turonensis, salutem in Domino. Noverint universi quod, cum religiosi viri abbas et conventus monasterii Beate Marie de Aqua Viva, nostre Turonensis diocesis, ex donatione a Jancto et Martino de Codra fratribus ac matre eorum eis facta, ut dicitur, intuitu pietatis, haberent, tenerent et possiderent Turonis, in feodo nostro, in parrochia Sancti Vincentii Turonensis, in vico qui dicitur Campus Comitis, duas domos cum fundis et platea intermedia, sita inter domum que fuit quondam dicti Machepain lathomi, quam nunc tenet Michael Goion rotarius, ex parte una, et teneuram quam solebat tenere, dum vivebat, deffunctus Jobertus Torant, ex altera, prout ipse domus cum fundis, rocha, et platea predictis se extendunt, et ex dicto vico usque ad tencuram, quam tenet a nobis Johannes dictus Bonefaice clericus, retro easdem domos existentem; quas quidem res dicti mater et fratres, donationis hujusmodi tempore, tenebant a nobis ad censum annuum trium solidorum et trium obolorum; ac nos peteremus, ut ipsi religiosi res predictas extra manum suam mor. tuam ponerent, volentes eos ad id compellere, prout nobis licebat de patrie consuetudine hactenus observata; Nos tamen, religionis intuitu, eisdem religiosis et mo nasterio cupientes facere gratiam specialem, volumus et eis concedimus quod res predictas teneant et possideant perpetuo, nec eas per nos et etiam successores nostros extra manum suam ponere ullatenus compellantur, nec etiam teneantur; tali tamen conditione, quod ipsi religiosi nobis et successoribus nostris dictos tres solidos et obolos, una cum quinque solidis obolo minus ex augmento census annui super premissis annuatim in festo sancti Vincentii solvere teneantur, et quinquaginta solidos in mutatione cujuslibet archiepiscopi Turonensis; que omnia ipsi religiosi nobis, ut premittitur, solvere tenebuntur, salva nobis et retenta nostra alta et bassa justitia in premissis. In cujus rei... Actum Turonis, die sabbati post festum Nativitatis beate Marie Virginis, anno Domini MCC octogesimo sexto. LXV Concordia monasterii Millebecensis (1). Notum sit presentibus et futuris quod nos G[arinus] Bituricensis, et B[artholomeus] Turonensis archiepiscopi, de voluntate et assensu clericorum nostrorum et abbatis et monachorum Millebecensium, mediantibus. sex personis ecclesiarum nostrarum, videlicet Absalone archidiacono Bituricensi, Hamone priore de Vescentio, et (2) magistro Raimondo canonico, et Johanne thesaurario Turonensi, et magistro Gauffrido archidiacono, et (1) Cette pièce occupe aussi le n° III des deux cartulaires de Rome et de Londres. Elle se trouve également dans le manuscrit de Tours 1271, Liber compos., f. 13 ro. (= Copie de Paris, lat. nouv. acq. 1183, p. 351.) (2) Bét. de Vescentio, et. Rome et Londres: de Vestenc., et. -1271: de Vestene, et. |