quas dicti Aymericus et ejus uxor habebant et detinebant, vel habere seu detinere consueverant, ubicumque in omnibus et singulis possessionibus et rebus infra fines et limites totius predicte parrochie de Perruçon constitutis, excepta tantummodo (1) decima dou Pozat, illa videlicet dumtaxat, quam dictus Aymericus a Joberto du Chastellier (2) armigero (3) dicebatur tenere in feodo et habere, ipsis religiosis a dictis conjugibus vendita; ac etiam pratum predictum du Meys censusque grossos et minutos, censivas, terragia et obliagia, ac earumdem rerum sequelas et pertinentias, seu appendicia, coustumas, redibentias, explecturas, jurisdictionem, districtum et alia quecumque jura que dicti Aymericus et Saturnina ejus uxor habebant et habere poterant ubique, infra fines sive limites predicte parrochie Sancti Petri de Perruçon, in feodo memorato, ipsis religiosis a dictis conjugibus similiter vendito, non possent nec deberent ipsi religiosi, secundum approbatam consuetudinem, contra reverendi patris Johannis, Dei gratia archiepiscopi Turonensis, in cujus retrofeodo sita sunt omnia et singula supradicta, consensum seu voluntatem tenere, nec etiam decim et octo libras turonensium (4) annue firme, ad quam firmam ipsi religiosi, post venditionem sibi de predictis (5) a dictis conjugibus factam, omnia et singula sibi vendita supradicta predictis conjugibus tradiderant, percipere vel habere; ymo juxta consuetudinem predictam, predicta omnia extra manum suam ponere tenerentur; idque contra ipsos religiosos, ad hoc in curia seculari ipsius domini archiepiscopi vocatos, et per Michaelem presbyterum, procuratorem suum litteratorie destinatum, in propria curia comparentes, in curia ipsa judicatum

fuisset, prout memorati religiosi coram nobis, ad id ad prioratum ipsorum de Ligeto predictum personaliter accedentibus, premissa omnia et singula sibi a nobis diligenter exposita confessi sunt;

Jidem vero prior et conventus, coram nobis in ipsorum capitulo constituti, attendentes, ut asserebant, utilitatem ipsorum et prioratus eorum predicti, consensu unanimi, dimiserunt coram nobis et concesserunt predicto reverendo patri archiepiscopo Turonensi perpetuo et hereditarie, pretio novies viginti librarum turonensium, sibi, ut confessi sunt, pro redemptione decimarum, premitiarum, fructuum, exituum, et omnium aliorum. predictorum, plenius in numerata pecunia persoluto, totam firmam annuam decem octo librarum predictam, et totum quicquid juris, proprietatis et dominii ipsi religiosi habebant et habere porterant in omnibus et singulis supradictis, prout in litteris super hoc confectis plenius dicitur contineri, feodis, decimis, premitiis, fructibus et exitibus earumdem, ac omnibus aliis et singulis supradictis, ratione donationis tam venditionis et firme traditionis superius expressarum, quam etiam alia de causa quacumque, ad faciendum exinde ab ipso archiepiscopo et ejus successoribus suam perpetuo omnimodam voluntatem, cedentes omnia jura etc.

Datum et actum die mercurii post Nativitatem Domini, anno ejusdem M° CC° septuagesimo octavo.

LXXVI

Littera acquisitionis XXII sextariorum frumenti ad mensuram Sancti Aniani, et XX solidorum debitorum annuatim apud Bleré ab hominibus de Luzilleio (1).

(ENTRE LE 5 ET LE 30 AVRIL 1265)

Universis etc., officiales curie archidiaconi et archipresbyteri Turonensium salutem in Domino (2).

Noveritis quod in nostra presentia constitutus Gauffridus de Marolio, miles, recognovit se vendidisse et vendidit (3) coram nobis pretio C librarum turonensium, eidem militi plene (4) persoluto, viginti duo sextaria frumenti ad mensuram Sancti Aniani et XX solidos turonensium annui redditus, in quibus eidem tenebantur Petrus Lorceau, Bartholomeus de la Rayniere (5) et alii homines de territorio de Luzilleio, reverendo patri Vincentio, Dei gratia archiepiscopo Turonensi, ab ipso ejusque successoribus pacifice possidenda, cedens etc.

Datum mense aprilis, anno gratie millesimo CC sexagesimo quinto (6).

(1) L'année 1265, ancien style, commence le 5 avril 1265 et se termine le 28 mars 1266, n. 8.

(2) Une copie de cette charte, d'après les titres de la cathédrale de Tours, se trouve à la Bibl. nat., Hous., t. VII, no 3062; elle commence ainsi : Universis etc., officialis elc. Noveritis. Bét, porte Universis etc., offi

--

ciales curie archidiaconi et archipresb. Turon. salutem.

(3) Hous.: vendidit. — Bét. : vendil.

(4) Hous. plenarie.

(5) Hous. Petrus Bolereni, Bartholomeus de la Rapiniere. Cf. pièce suivante.

(6) Hous. donne la date: M°CC°LTM° quinto, évidemment fautive, car l'archevêque de Tours était, en 1255, Pierre de Lamballe.

LXXVII

Alia littera super eodem.

(MÊME DATE)

Universis etc., officiales, ut supra.

Noverint universi quod in nostra presentia constituti P. Botereau, Bartholomeus de la Rayniere (1), Michael dictus Vennes, et LXXIII alii in hujusmodi litteris nominati, concesserunt et promiserunt se in perpetuum reddituros reverendo patri Vincentio, Dei gratia archiepiscopo Turonensi, et ejus successoribus duo modia frumenti, ad mensuram de Bler[e]io solvenda quolibet anno apud Blereium die dominica proxima post festum Omnium Sanctorum, propriis vecturis, sumptibus et expensis hominum predictorum; et viginti solidos turonensium redditus. apud predictum locum in festo beati Illarii pro viginti duobus sextariis frumenti ad mensuram Sancti Aniani; et XX solidos turonensium annui redditus que petebat a prefatis hominibus Gauffridus de Marolio, miles, et in quibus procuravit idem dominus archiepiscopus dictos homines quittari et liberari et obligaverunt dicti homines se et omnia bona sua.

Datum, ut supra.

(1) Cf. pour ces deux noms la pièce précédente.

LXXVIII

Littera acquisitionis quinque solidorum qui olim debebantur super decima de Luzilleio.

(1271-1285?)

Et est sciendum quod Philippus de Nazeriis, valletus, vendidit bone memorie domino Johanni, quondam archiepiscopo Turonensi (1), pretio quindecim librarum, quinque solidos annui redditus seu servitii, quos ipse Philippus dicebat se habere annuatim, in die dominica post festum sancti Mauritii, super quadam decima et ejus fructibus existentibus in parrochia de Luzilleio, in feodo dicti Philippi, que decima vocatur decima de Rocha, que decima nunc ad archiepiscopatum Turonensem dicitur. pertinere; et super hoc sunt littere confecte, videlicet de venditione servitii seu redditus supradicti.

LXXIX

Littera per quam dominus archiepiscopus habet annuatim VImodios frumenti redditus super terram domini de Verez.

(14 AVRIL 1342)

Saichent presens et avenir que personnellement establi en droit, en la court le roy a Tours, noble homme monseigneur (2) Guillaume Trousseau, chevalier, sire de

(1) Jean de Faye (1208-1228) ou plutôt Jean de Montsoreau (1271-1285). (2) Ici et ailleurs le cartulaire de dom Bétencourt porte à tort : monssieur, terme inusité au XIV siècle.