صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

ou fiez a feucher et vendenger en lour poiant a chacun obol. le jour. Item, defois en Aindre departant par le fil entre la Planche de Pierre et le Moulin Potart. - Itein, III arpens de terres soubz Grant Champ. - Item, dismes et terrages de blez valans communs ans V muys, ou environ, par quartier. Item, la moitié des noés qui sont es terres terrageaux qui souloient valoir trois mines de noez; disme de potage valant une mine; dismes de chanvre et de lins valant XL sers de chacun. Item, disine d'aigneaux. Item, dismes, terrages et quars de vins qui souloient valoir III pipes par an. Item, cens et tailles valant VII libr., ou environ, III sextiers d'avaine, XVIII chapons et une geline deus a plusieurs festes.

Item, les choses que Peau d'Angle tenoit de lui en parage en la paroisse de Metré.

Item, ceux qui tiennent a foy et homage dudit Savari Premierement, les enfans Macé Bruillart, le Grant Batereau a L sol. de servige, ledit hostel et appartenances, XX arpens de prez gaymaux, X arpens de bois et garene en iceluy, I quartier de vigne, gaignage a II bœufs, dismes et terrages qui valent XII sextiers de bled par quart, LX sols de cens, III arpens de saulaye et pasturage (1). Guillaume Girart tient a foy simple desdits enfants la Girardiere et ses appartenants a VII sol. VI den. par an, et vaut la terre X lib. de rente Item, feu Berart de Loché tient en parage desdits enfants le Petit Batereaux, qui vaut XXX lib. de rente par assiete, a X sol. de servige par an.

Pierre de Preaux (2), homme lige dudit Savari de la prevosté de ladite grange de Meré et de plusieurs autres choses, a VII sol. VI den. de servige.

Le sire de Vallée, homme de foi simple dudit Savari

(1) Le cartulaire de dom Bétencourt coupe cette pièce en deux et place ici un nouveau titre : La Girardière.

(2) Il était prévôt de Méré en 1370. Cf. Carré de Busserolle, Dict. d'Indre. el-Loire, t. IV, p. 244. — Mém, de la Soc. archéol, de Touraine, t. XXX.

par reson du moulin foulleres a draps, appellé le Moulin Potart, et de VII quartier de saulaye.

Et grant vacrie et petite partout.

CXLVII

Dans le parage de la Mothe d'Arthane.
(6 JUIL. 1375)

Anno Domini MCCCLXXV, die VIa julii, in manerio nostro archiepiscopali Turonensi, dominus Philippus d'Artanne, presbiter, fecit nobis homagium de rebus quas tenet apud Marcaium, quas tenere solebat in peragio a domino de Mota de Artana, et præstitit juramentum fidelitatis (1).

CXLVIII

Reconnoissance de l'abbé et monastere de Meuubec envers M. l'archevesque (2).

Ego Pe., abbas Millebecensis, et universum capitulum omnibus, tam futuris quam presentibus, notificare dignum duximus, quod monasterium nostrum situm est. in regali domini nostri Turonensis archiepiscopi, et totum burgum, et ecclesia de Nobiliaco cum villa, et

(1) Cf. ci-dessous, n° CCXXXIV-CCXXXV. Actes de 1313 et de 1365. (2) La date de cette pièce est impossible à déterminer en présence du petit nombre de renseignements que la Gallia, t. II, col. 170, nous fournit sur les abbés de Meaubec ou Méobecq; on y trouve cependant un Petrus abbé vers 1112; un second l'était en 1177 (ci-dessus n° LXV, p. 187), et probablement encore en 1183, bien qu'à cette dernière date il ne soit désigné que par son initiale.

capella de Classia cum villa, et Monsterolum cum omnibus pertinentiis, et Chesellis, et curtis de Boc., et terra de Boven. cum monneriis de Vitreio (1); propter hec et alia, que habemus ab ipso, ei sicut domino et principi nostro omnem reverentiam exhibemus ; et cum noviter fuerit institutus ipsum, si ad nostrum venerit monasterium, cum processione recipiemus honorifice, et similiter cum Roma redierit; et, si alio tempore ad nos divertere voluerit, semper eum recipiemus et sicut dominum procurabimus.

CXLIX

Hec sunt feoda et homines feodales domini archiepiscopi Turonensis.

1. Abbas monasterii Millebecensis, Bituricensis diocesis, homo ligius de tota temporalitate sua et dicti monasterii.

[ocr errors]

2. Abbas monasterii Sancti Genulphi, dicte diocesis, homo ligius, ut supra (2).

[ocr errors]

3. Decanus Turonensis, homo ligius, ratione decanatus et feodi de Toleto, quod tempore bone memorie Bochardi, quondam archiepiscopi Turonensis (3), acquisivit a domino Symone de Sancto Michaele, qui est XIu in Libro antiquo in quo feoda continentur (4) non ita ad plenum sicut in isto (5).

(1) Le cartulaire de dom Bétencourt, dont le texte paraît défectueux dans tout ce passage, porte: de Boven, et monneriis de Vitreio.

(2) Plusieurs pièces relativos aux deux abbayes de Méobecq et de SaintGenou de l'Estrée se trouvent dans ce cartulaire.

(3) Bouchard Dayn, archevêque de Tours, élu le 20 déc. 1285, + le 19 oct. 1290. Cf. ci-dessous, no CLXXX, l'article consacré au comte de Sancerre, intitulé: Nuyllé près la Haye, Cande, etc.

(4) Il s'agit de l'Eschequèle publiée ci-dessous à l'Appendice.

(5) Cf. ci-dessous un acte du 15 août 1443, par lequel il appert que Pierre Barillet, dit de Saiates, doyen de Tours, a prêté fo. et hommage à l'archevêque.

4.

Archidiaconus Turonensis, homo ligius dicti

domini archiepiscopi, ratione archidiaconatus. 5.Thesaurarius Turonensis, homo ligius, ratione thesaurarie cujus redditus sunt apud Orbigneum pro majori parte (1).

6. - Cantor Turonensis, homo ligius, ratione cantorie, ad quam pertinent ea que secuntur: Primo, Guillelmus Marques de Noerayo (2) debet dicto cantori, annuatim ad festum sancti Michaelis, unum modium frumenti, duos modios siliginis et unum modium advene, super una gangneria quam tenet; item, idem Guillelmus debet LX sol. redditus super dicta gangneria, ad festum sancti Michaelis et Pasche, mediatim; item, de censibus diei sancti Michaelis apud Rocheriam prope Noearyum (sic) a pluribus personis : XXXIIII sol.; item, in festo Omnium Sanctorum debentur ibidem de firma VIII sol.; item, rector de Noerayo debet ad duos sinodos XIII lib., per medium; item, in parochia de Sorigneio et de Monte Basonis est quedam decima valoris XX lib., vel circa; item, quedam alia decima apud Noerayum: videlicet, vini, bladi et leguminum, valens XXV sol.; item, ibidem quedam piscaria valens XVIII sol., vel circa; item, in grangia de Villa Domerii I modium bladorum: videlicet, frumenti I sextar., siliginis V sextar., avene VI sextar.; item, in Circumcisione Domini, a pluribus personis : V mine avene, V capones; item, quedam terragia valentia dimidium modium bladi, vel circa ;

(1) Cf. ms. lat. 18367 de la Bibl. nat., c'est un très court cartulaire relatif aux droits du trésorier de l'église de Tours; il parait avoir été rédigé peu après 1290. Les Statuta et juramenta(ms. de Tours 1273) contiennent, p. 268-293, une copie de ce cartulaire datant du xv s.; une seconde copie se trouve aux Archives d'Indre-et-Loire dans la liasse cotée G. 56.

(2) On trouve un Guillaume Marques rendant aveu au duc d'Orléans en mai 1351; le même, ou un autre de nom identique, rendit aveu à la Trinité de Vendôme en nov. 1379 (Bibl. nat., Cabinet des titres, Trésor gén. de dom Villevieille, t. 56, fol. 18 v et 19). Il y avait à Marmoutier l'épitaphe de « noble damoiselle Malraut de Vil-Levant, jadis femme de feu Guil!. Marques, escuier », décédée le 27 nov. 1427 (Cas. Chevalier, Histoire de Chenonceau, Lyon, 1868, in-8°, p. 64).

item, debentur ibidem, in festo Exaltationis sancte Crucis, in censibus XLV sol.; item, ibidem duo arpenta pratorum; item, Guillelmus Jupe au: II sol. VI den. franci deverii, ad festum sancti Mauritii, et debet esse homo ligius cantorum; item, duo arpenta pratorum in ripperia de Varnesse, prope Montem Laudatum ; item, decima de Varenna Turonensi valens circa LX sol.; item, apud Azaium Captivum, super quibusdam decimis unum modium frumenti et unum modium ordei; item, dominus Guillelmus de Baucaio: X sext. frumenti redditus ad Gageriam; item, Hugo et Johannes Jarriaux, de parrochia Sancti Amandi, Carnotensis diocesis : unum modium frumenti, in festo sancti Michaelis, super omnibus bonis suis ad Gageriam.

7. — Cancellarius Turonensis, homo ligius dicti domini archiepiscopi, ratione dicte cancellarie.

8. Archidiaconus Transligerensis, homo ligius, ratione dicti archidiaconatus.

9.

[ocr errors]

Archidiaconus Transvigenensis, homo ligius, ratione sui archidiaconatus.

[ocr errors][merged small][merged small]

11.

Capicerius Beati Martini de Canda, homo li

gius, ratione dicti capiceriatus.

12.

--

Prepositus ecclesie Beati Martini de Canda, homo ligius, ratione dicte prepositure (1).

Et est sciendum quod, si contingat vacare aliquas ecclesias parrochiales vel cappelanias in civitate vel diocesi Turonensi, extra tamen ecclesiam Turonensem, pertinentes ad presentationem, seu aliam dispositionem, alicujus hominum ligiorum' predictorum, antequam fecerint dicto domino archiepiscopo homagium et fidelitatis juramentum, ipse dominus archiepiscopus consuevit et potest dicta beneficia conferre, ea vice, pleno jure, tanquam superior et dominus feodalis.

(1) Voyez ci-dessous vers la fin du cartulaire la pièce intitulée : Hec sunt res pertinentes preposito ecclesie Candatensis, ratione preposilure. — Cf. aussi p. 288-291, n° CXXXII.

« السابقةمتابعة »