datam esse ad aedificationem, non ad destructionem? Cur igitur augent peccata per has traditiones ? 22. Verum exstant clara testimonia, quae prohibent condere tales traditiones ad promerendam gratiam aut tamquam necessarias ad salutem. Paulus Coloss. ii: Nemo vos iudicet in cibo, potu, parte diei festi, novilunio aut sabbatis etc. Item: Si mortui estis cum Christo ab elementis mundi, quare tamquam viventes in mundo decreta facitis? Non attingas, non gustes, non contrectes quae omnia pereunt usu, et sunt mandata et doctrinae hominum, quae habent speciem sapientiae. Item ad Titum aperte prohibet traditiones: Non attendentes Iudaicis fabulis et mandatis hominum aversantium veritatem. 23. Et Christus Matth. xv inquit de his qui exigunt traditiones: Sinite illos; coeci sunt et duces coecorum; et improbat tales cultus: Omnis plantatio, quam non plantavit Pater meus coelestis, eradicabitur. 24. Si ius habent episcopi onerandi ecclesias infinitis traditionibus et illaqueandi conscientias, cur toties prohibet Scriptura condere et audire traditiones? Cur vocat eas doctrinas daemoniorum? Num frustra haec praemonuit Spiritus Sanctus? 25. Relinquitur igitur, quum ordinationes institutae tamquam necessariae, aut cum opinione promerendae gratiae, pugnent cum evangelio, quod non liceat ullis episcopis tales cultus instituere aut exigere. Necesse est enim in ecclesiis retineri doctrinam de libertate Christiana, quod non sit necessaria servitus legis ad iustificationem; sicut in Galatis scriptum est: Nolite iterum iugo servitutis subiici. Necesse est retineri praecipuum evangelii locum, quod gratiam per fidem in Christum gratis consequamur, non propter certas observationes aut propter cultus ab hominibus institutos. 26. Quid igitur sentiendum est de die Dominico et similibus ritibus templorum? Ad haec respondent, quod liceat episcopis seu pastoribus facere ordinationes, ut res ordine gerantur in ecclesia, non ut per illas mereamur gratiam, aut satisfaciamus pro peccatis, aut obligentur conscientiae, ut iudicent esse necessarios cultus, ac sentiant se peccare, quum sine offensione aliorum violant. Sic Paulus ordinat, ut in congregatione mulieres velent capita, ut ordine audiantur in ecclesia interpretes etc. 27. Tales ordinationes convenit ecclesias propter caritatem et tranquillitatem servare eatenus, ne alius alium offendat, ut ordine et sine tumultu omnia fiant in ecclesiis: verum ita, ne conscientiae onerentur, ut ducant res esse necessarias ad salutem, ac iudicent se peccare, quum violant eas sine aliorum offensione; sicut nemo dixerit peccare mulierem, quae in publicum non velato capite procedit sine offensione hominum. 29. Scri 28. Talis est observatio diei Dominici, Paschatis, Pentecostes et similium feriarum et rituum. Nam qui iudicant ecclesiae auctoritate pro sabbato institutam esse diei Dominici observationem tamquam necessariam, longe errant. ptura abrogavit sabbatum, quae docet omnes ceremonias Mosaicas post revelatum evangelium omitti posse. Et tamen quia opus erat constituere certum diem, ut sciret populus quando convenire deberet, apparet ecclesiam ei rei destinasse diem Dominicum, qui ob hanc quoque causam videtur magis placuisse, ut haberent homines exemplum Christianae libertatis, et scirent nec sabbati nec alterius diei observationem necessariam esse. 30. Exstant prodigiosae disputationes de mutatione legis, de ceremoniis novae legis, de mutatione sabbati, quae omnes ortae sunt ex falsa persuasione, quod oporteat in ecclesia cultum esse similem Levitico; et quod Christus commiserit Apostolis et episcopis excogitare novas ceremonias, quae sint ad salutem necessariae. 31. Hi errores serpserunt in ecclesiam, quum iustitia fidei non satis clare doceretur. Aliqui disputant diei Dominici observationem non quidem iuris divini esse, sed quasi iuris divini; praescribunt de feriis, quatenus liceat operari. Huiusmodi disputationes quid sunt aliud nisi laquei conscientiarum? 32. Quamquam enim conentur epiikizare traditiones, tamen nunquam potest aequitas deprehendi, donec manet opinio necessitatis, quam manere necesse est, ubi ignorantur iustitia fidei et libertas Christiana. 33. Apostoli iusserunt abstinere a sanguine. Quis nunc observat? Neque tamen peccant, qui non observant, quia ne ipsi quidem Apostoli voluerunt onerare conscientias tali servitute, sed ad tempus prohibuerunt propter scandalum. Est enim perpetua voluntas evangelii consideranda in decreto. 34. Vix ulli Canones servantur accurate; et multi quotidie exolescunt apud illos etiam qui diligentissime defendunt traditiones. Nec potest conscientiis consuli, nisi haec aequitas servetur, ut sciamus eos sine opinione necessitatis servari, nec laedi conscientias, etiamsi traditiones exolescant. 35. Facile autem possent episcopi legitimam obedientiam. retinere, si non urgerent servare traditiones, quae bona conscientia servari non possunt. Nunc imperant caelibatum; nullos recipiunt, nisi iurent se puram evangelii doctrinam nolle docere. 36. Non petunt ecclesiae ut episcopi honoris esse. sui iactura sarciant concordiam, quod tamen decebat bonos pastores facere. Tantum petunt ut iniusta onera remittant, quae nova sunt et praeter consuetudinem ecclesiae Catholicae recepta. 37. Fortassis initio quaedam constitutiones habuerunt probabiles causas, quae tamen posterioribus temporibus non congruunt. 38. Apparet etiam quasdam errore receptas Quare Pontificiae clementiae esset, illas nunc mitigare, quia talis mutatio non labefacit ecclesiae unitatem. Multae enim traditiones humanae tempore mutatae sunt, ut ostendunt ipsi Canones. 39. Quod si non potest impetrari ut relaxentur observationes quae sine peccato non possunt praestari, oportet nos regulam Apostolicam sequi, quae praecipit, Deo magis obedire quam hominibus. Petrus vetat episcopos dominari et ecclesiis imperare. 40. Nunc non id agitur ut dominatio eripiatur episcopis, sed hoc unum petitur, ut patiantur evangelium pure doceri, et relaxent paucas quasdam observationes, quae sine peccato servari non possunt. Quod si nihil remiserint, ipsi viderint quomodo Deo rationem reddituri sint, quod pertinacia sua causam schismati praebent. EPILOGUS. Hi sunt praecipui articuli qui videntur habere controversiam. Quamquam enim de pluribus abusibus dici poterat, tamen, ut fugeremus prolixitatem, praecipua complexi sumus, ex quibus cetera facile iudicari possunt. 2. Magnae querelae fuerunt de indulgentiis, de peregrinationibus, de abusu excommunicationis. Parochiae multipliciter vexabantur per stationarios. Infinitae contentiones erant pastoribus cum monachis de iure parochiali, de confessionibus, de sepulturis, de extraordinariis concionibus, et de aliis innumerabilibus rebus. 3. Huiusmodi negotia praetermisimus, ut illa, quae sunt in hac causa praecipua, breviter proposita facilius cognosci possent. 4. Neque hic quidquam ad ullius contumeliam dictum aut collectum est. Tantum ea recitata sunt, quae videbantur necessario dicenda esse, ut intelligi possit in doctrina ac ceremoniis apud nos nihil esse receptum contra Scripturam aut ecclesiam Catholicam, quia manifestum est nos diligentissime cavisse, ne qua nova et impia dogmata in ecclesias nostras serperent. 5. Hos articulos supra scriptos voluimus exhibere iuxta edictum C. M., in quibus confessio nostra exstaret, et eorum, qui apud nos docent, doctrinae summa cerneretur. 6. Si quid in hac confessione desiderabitur, parati sumus latiorem informationem, Deo volente, iuxta Scripturas exhibere. Caesareae Maiest. Vestrae Fideles et subditi: IOANNES DUX SAXONIAE ELECTOR. GEORGIUS MARCHIO BRANDENBURGENSIS. SENATUS MAGISTRATUSQUE NURNBERGENSIS. No. 117. The representations of the Legate, Most Invincible, Imperial, and Catholic Majesty! Although I am sure that it is unnecessary for me to state my opinion to your Catholic Majesty in the reply to be given to the proposition made by certain illustrious princes regarding the matters of the faith and our holy religion, seeing that by your singular wisdom and by your exceptional judgement, in addition to the faithful and excellent counsels of many of the illustrious PrinceElectors and other Princes and Lords, you can without me supply what is needed; yet, at your Highness' command, at the wish also of the aforesaid illustrious Princes, and since it is, moreover, not incompatible with my duty through the office I hold, I will with all respect say what I think, subject, however, to the correction of Your Majesty and of any other who holds a better and sounder opinion. In the first place, I say that in order to facilitate this business it will be very much to the point if your Catholic Majesty with your very great authority, and then with the help of such Catholic Princes as shall seem best to you, should with every care try and strive to bring into the right and Catholic road some of these Princes, even if you cannot bring all who have subscribed to these articles and propositions; and also some of the imperial Cities, which indeed, as your Serene Highness will see in the reply which will be given to you, being desirous of persevering in the assertion of the said articles proposed, have strayed far and entirely from the truth and the sincere faith of Christ. In the second place, there being in this city about twenty most excellent doctors and theologians of holy, good, and exemplary life, Your Highness can have them summoned or, if it be your pleasure, I will undertake the task of calling them and giving them the articles proposed which we would have them with all care read and study; and, after they have exercised all prudence, moderation, and Christian charity, let them, as soon as they can, proceed in the manner set forth below that is to say, let them first extract the heads and assertions contained in the said articles or propositions, and not only those which are expressed and are openly called propositions but also those which are surreptitiously comprised therein. Then, all such as are Catholic and well founded on the Gospel, sacred Scripture, and doctrine of the holy doctors, and are approved by the holy Church, if such there be let them be pleased to accept, praise, and approve but such as shall be found to be heretical, false, seditious, disorderly, erroneous, scandalous, and offensive to pious Catholic ears, let them demolish, destroy, and totally annihilate, after having first shown them whence they have derived their assertions, and how in former times they were put forth by other heretics, diligently examined by the holy Councils, and finally justly condemned and burnt together with the same heretics, in order that every one should understand and know that there was to be no more disputing or gainsaying or reviving of doubt about that which so justly, with excellent reasons and true understanding of the holy Scripture, had been reprobated and condemned. Which thing can only be done with the greatest danger, as Saint Maximus, the bishop, says in one of his sermons:-'Noverimus itaque quia non sine magno discrimine de religionis veritate disputamus, quam tantorum sanguine confirmatam videmus. Magni periculi res est si post prophetarum oracula, post apostolorum testimonia, post martyrum vulnera, veterem fidem quasi novellam discutere praesumas, et post tam manifestos duces in errore permaneas, et post morientium sudores otiosa disputatione contendas.' The Imperial Law also declares the same thing :-'Nemo: c. de summa Trinitate et fide Catholica; Nemo clericus vel militans vel alterius cuiuslibet conditionis de fide Christiana publice turbis coadunatis et audientibus tractare conetur in posterum, ex hoc tumultus et perfidiae occasionem requirens. Nam et iniuriam facit iudicio reverendissimae Synodi, si quis semel iudicata ac recte disposita revolvere ac publice disputare contendit, cum Maximus of Turin [? 415-† 466], Sermo lxxxviii (Migne, P. L. lvii. 707 c). 1 |