labia, cordis ostia, quae in senibus clauduntur, id dalus (Hebr. 87, quorum verborum tot est senes ea non libenter aperiunt, taedet eos loqui, ferme occurrunt interpretationes, quot in hunc sunt morosi in loquendo. Quidam sic vertunt, locum commentati sunt scriptores. Hieronymus, occludentur valvae foro, id est abstinebis a foro et Arias, Schindlerus, Lutherus et Vulg. vertunt negotiis publicis, non delectaberis hominum fre- florebit amygdalus. Verbum 7 deducunt a rad. quentia et conversatione, ex qua juvenes voluptatem posita in hiphil, ut sit epentheticum. capiunt, eris aliis ingratus ac molestus, ut nec foris, Cant. 6, v. 11. 7 floruerunt malogranata. p nec domi delectationem capere possis, aut rebus est amygdalus a rad. 7 vigilavit, quia ista arbor jucundis recreari); in humilitate vocis molae (per prima omnium profert flores. Exponunt autem hoc vocem molentis humiliatam intelligunt vim dige. modo, florebit amygdalus, id est apparebit canicies stionis debilitatam ac imminutam; quidam accom-in capite, quae est alba sicut flos amygdali. Tremodant ad vocem, quae per dentes et linguam ita mellius ab iisdem radicibus has voces deducit, sed formatur, ut fiat articulata, illa in senibus humilia- refert ad sequens verbum.

-vertit in accusa תָּפֶר

tur ac remittitur, id est exilis redditur, nec amplius tivo, irritam facict efflorescentem amygdalum, id tam clara est et alta ut in juvenibus; quidam ad est ne vere quidem ipso, quo arbores et animalia masticationem applicant, humiliatur vox molentis, omnia laetari et gestire videntur, fastidium senis id est dentes senum non amplius sono quodam avertetur, sed omnia verni temporis beneficia nihili cibum molunt ac comminuunt, sicut robusti juvenes faciet, ut ovvezdozizás veris jucunditas descripta faciunt, sed hoc incommodum jam ante v. 3. atti-intelligatur ab unius arboris flore; sed haec versio gerat, praestat igitur vel de digestionis imminutione, est coacta, cum banget 7 in futuro ponantur, vel vocis remissione accipere); et consurget ad ac et per accentum zakephkathon a vocem volucris (subintellige senex; sensus est, quod verbo distinguantur. Santes Pagninus vertit somnus reddatur deterior, quando enim cibus ad et reprobabitur coitus, sicut Genes. 18, v. 12. Sara stomachum non trajicitur, vel non bene concoquitur, inquit: Postquam senui, num erit mihi voluptas, et tollitur somni causa, sicque etiam ad aviculae postquam dominus meus senuit ? Deducit ergo cantum senex suscitatur, accedit insuper corporis verbum N a radice N, quod significat reprosiccitas somno inimica et adversa) et incurvabuntur bare, contemnere, spernere, ac per metaomnes filiae cantici (Hebr. humiliabuntur, thesin literarum accipit positum pro quod XVII. 74. deprimentur, submissae erunt; quidam per filias membrum coitus interpretantur; sed et hoc cocantici sive vocis intelligunt arterias ac fibras actum est, ut quilibet animadvertit. Alii exponunt vocales, praesertim gutturis, quae multum valent et crescent palpebrae, prae attenuatione scilicet et ad vocem eliciendam, ut sit sensus, vox gutturis, macie faciei; sed pro palpebris usurpatum vix quae prius erat sonora ac cantare poterat, erit sub- occurret); et oneri erit locusta (Hebr. h bang? missa, adeo ut non audiatur. Sed quia de vocis a radice portavit, bajulavit. In hitphaël oneri remissione jam ante dictum fuerat, ideo alii per fuit. est genus locustae. Hebraei hoc sensu filias cantici intelligunt cantores ac, cantatrices, exponunt, totum corpus ita debilitabitur, ut nec inquae erunt humiles, id est non audientur a senibus, sultum locustae animalculi exigui Num. 13, v. 34. nec illi eis delectabuntur, sicut Barsillai senex ad ferre possit. Alii sic intelligunt, incedet incurvo Davidem dicebat 2. Sam. 19, v. 35: Num audiam dorso instar cicadae, vel gracilibus cruribus et deultra vocem cantorum et cantatricum? Quidam presso corpore ingredietur, quasi videas locustam per filias cantici intelligunt aures canticis audiendis grave onus ferentem, sub quo incurvetur. Tremeldestinatas, illae incurvantur, id est fiunt flaccidae lius conjungit cum verbo ac verbum ban ac pendulae, nec ulterius suo recte funguntur of-participaliter exponit, irritam faciet pinguefacientem ficio); v. 5. etiam ab excelso timebunt et pavebunt se locustam, sicut et LXX interpr. verterunt лaxvvý in via (Hebr. 7 a re alta, id est ambulantes pinguescet, sensum dicit esse eum, quod veris amoeniin vita timebunt, ne in lapidem paulo editiorem tas, in quo omnia animalia laetari et gestire videntur, impingant, nullum erit tam aequabile solum, in non possit fastidium aetatis in senibus tollere; sed quo sibi non metuant et caveant ab offensione et quid de hac interpretatione statuendum sit, paulo XVIL 75. attritione pedis. Piscator sic accommodat, timebunt ante vidimus. Pagninus vertit et onerabitur dorsum senes a loco alto, quem scandere debent; Vatablus: sive spina dorsi, onerabuntur lumbi, ut dorsum intimere solent senes a re alta, quia non possunt at- curvatum figurae saltantis et incurvatae cicadae tollere crura, et confractiones, id est offendicula ueraqogizes conferatur, vel ut eliso legatur 37); ipsis parata in via, ita ut vel in festucam impingant. dissipabitur cupiditas (Hebr. 7, abibit Venient eis in via contritiones ac pavores, ut prae desiderium, a rad. 8 desideravit, concupivit, lassitudine nequeant ambulare. Quidam sic ex-hoc est non amplius vigebit appetitus cibi et potus, ponunt, caput et humeri, quae in juvenili aetate succedet vogɛšta, dejicietur omnis appetentia. erant erecta, in senibus ita se incurvant et contra- Quidam referunt ad libidinem, quae in senibus exhuntur, ut incedant non aliter atque illi, qui sunt stinguitur propter virium debilitatem et spirituum admodum timidi ac meticulosi; tales enim obstipo defectum. Quidam legunt intelligentia, quia capite et demissis humeris incedunt); florebit amyg-decrepiti senes ut corpore, ita quoque animo defi

ciunt, sicque esset heaemanthicum. R. David breviari, eo quod medulla brevietur. Sed verbum Kimchi per intelligit animae et corporis contrariam potius significationem obtinet, ac confoederationem, quae in senibus brevi dissolvitur. spinalis medulla in senibus potius flaccescit ac disLXX interpr. et Hieronymus verterunt ǹ záлnagış, dis- solvitur, quam ut brevietur et contrahatur. Quidam sipabitur capparis, legerunt substitutis aliis punctis funis argentei nomine intelligunt alimoniam per , cujus plurale baccas capparis cibum ac potum, quae est quasi funiculus animam rabinis significat, quae juxta Avicennam Venerem et corpus connectens, illa in senibus tandem cessat, XVII. 76. proritant. Vatablus reddit et franget foedus con- sicque funiculus ille dissolvitur. Quidam arterias cupiscentiae, id est pars illa concupiscibilis animae, sive venas pulsatiles argenti instar albicantes. Trecui desiderium tribui solet, rumpet foedera, quae mellius propriam significationem retinet hoc sensu, pepigit cum corpore); quoniam vadit homo ad antequam Deus tibi adimat ornamenta, videlicet domum seculi sui, et circumibunt in platea plan- instrumenta argentea, ut sunt catenae, lora, cingula gentes. (Tremellius etiam haec verba ad descriptionem et similia, sed hoc nimis dilutum) et decurrat senectutis accommodat, ut sit sensus, cum homo scaturigo aurea (qui ad mortis descriptionem acjam versatur in aetate decrepita, propediem mori- commodant, vertunt antequam confringatur lenticula turus et a propinquis efferendus funere; sed rectius aurea.

de morte intelliguntur, unde a Luthero parenthesi in regimine ponitur, in statu absoluto per meta-
ea recte includuntur, sensus enim est, Deum per phoram significat phialam, lenticulam, ex qua velut
morbos et senectutem ejusque incommoda multipli- e scatebra quid effunditur, 1. Sam 17, v. 41. Zach. 4,
cia hominem ad mortem praeparare ac deducere. v. 3. proprie autem significat scaturiginem sive
Per i domum seculi sive aeternitatis intel- scatebram, ex qua aqua provolvitur ac promanat,
ligi potest sepulcrum, vel quia seculum praesens, Jos. 13, v. 2. Jud. 1, v. 15. a radice volvit,
id est omnes homines hujus seculi, in hanc domum revolvit etc. quidam deducunt aquas-
tandem deveniunt, vel quia homini in hac domo savit, concussit, contrivit, confregit, 1. Sam. 12,
permanendum usque ad diem novissimum, in quo v. 3. 2. Regum 23. v. 11. etc. ut schurec ponatur
futurum seculum inchoabitur. Commodius per loco cholem; quidam vero a 7 decurrit.
Per
domum aeternitatis intelligitur animae post mortem | phialam ergo auream quidam intelligunt membranam,
receptaculum, in quo in omnem aeternitatem ei per- quae cerebrum, continet, ac a medicis unvys dicitur,
manendum, durch den Tod kommen wir aus der Zeit ac vocatur aurea, quia est flava, auri colorem
in die Ewigkeit. Per plangentes in platea circume- habens, ut sit sensus, antequam illa membrana
untes intelliguntur amici deducentes funus per cerebrum cingens frangatur sive conteratur, id est
plateam cum planctu et lacrymis, quae tamen antequam homo moriatur, quia membrana illa fracta
plerunque solent citissime arescere.) Sequentia verba hominem interire necesse est. Tossanus per phialam
a quibusdam ad descriptionem senectutis, a quibus- auream intelligit splenem, qui bilem instar auri
dam ad descriptionem mortis referuntur, ut videbi- flavescentem attrahit; at splen non est bilis flavae,
mus. v. 6: Antequam elongetur funis argenteus sed sanguinis melancholici receptaculum. Quidam
(quidam legunt P, antequam colligetur sive propriam significationem nominis acceptant ac
constringatur, id est brevior fiat, funis argenteus, vertunt antequam decurrat fons aureus, id est
quam ut aquam putei attingere possit, a rad. cerebrum, non quod colorem aureum habeat, sed
ligatus, constitutus, constrictus fuit; sed pleraque quia includitur pelliculae aurei coloris. Tremellius
exemplaria legunt P, antequam elongetur sive vertit antequam excurrit orbis aureus,
ut po-
prolongetur funis, a rad. elongatus, amotus, natur pro orbis, sphaera et quidquid in circu-
remotus fuit. Vulgata reddidit, antequam rumpatur, lum convolvitur, ut sit sensus, antequam Deus tibi
alii antequam removeatur, quando enim funes elon-adimat ornamenta aurea, ut sunt annuli, bullae,
gantur, tandem rumpuntur ac removentur. Per monilia et hujus generis alia. Qui ad senectutis
funiculum argenteum plerique omnes intelligunt descriptionem accommodant, sic vertunt, antequam
medullam in spina dorsi, quae ob albedinem vocatur decurrat scaturigo aurea, id est antequam humidum
argentea, illa in senibus prolongatur, quia incedunt radicale, quo vita hominis conservatur, consumatur
incurvi, ob quam curvitatem medullam spinalem ac senilis marasmus succedat. Schindlerus accom-
extendi oportet. Piscator vertit antequam dissol- modat nomen scaturiginis ad verba legis, quae quo-
vatur funis, legit enim et ipse pa ab usitata modo in senibus quassata dici possint, non video,
rad., unde nomen pin catena, a quo nomine nisi forte eo respexit, quod in morte hominis mini-
verbum niphal significationem accipit, eamque sterium legis sive verbi cesset) et conteratur hydria
privativam, qua dicitur decatenari, id est dissolvi, super fontem (Hebr. est futur. niph. a radice
quod proprie competit funi. Sic ergo ad descri- fregit, disrupit. hydriam, cadum, va-
ptionem mortis potius quam senectutis hoc perti- sculum aquis hauriendis commodum designat
neret, in morte enim funis ille argenteus dissol- Genes. 24, v. 14. significat scaturiginem,
vitur ac rumpitur. Vatablus ad senectutem accom-fontem, a radice scaturivit, ebullivit Prov. 18,
modat et ab eadem radice deducto verbo vertit v. 4. Per hydriam intelligunt Hebraei conceptacula
antequam brevietur, solent enim, inquit, senes illa sanguinis, quae a jecore recipiunt sanguinem,

Gerhardi loci. VIII.

4

Augu

mitat

vitae.

id est venas, per fontem ipsum jecur, officinam senectutis descriptio verbis obscurioribus, sed peraiμarwoɛws sive sanguificationis, unde a jecore velut quam emphaticis ac ex intimis naturae penetralibus ex fonte sanguis oritur ac per tubulos venarum in petitis, a Salomone sapientissimo tradita. Confer totum corpus distribuitur. Quidam per hydriam | Vallesium de sacra philosoph. cap. 66. p. 375. intelligunt vesiculam vellis, receptaculum flavi 72. 3. Ad mortis antecedentia referenda sunt 3. C bilis; quidam ventriculum, ut sit sensus, stomachum non tantum morbi ac senectus, quae per se morbus hujus non facere officium in senibus in cibo concoquendo est, ut ait Comicus, sed etiam omnes hujus vitae ac in morte tandem membra illa nutritioni inser- calamitates atque adversitates. Ut enim mors, ita vientia penitus confringi. Piscator per hydriam quoque omnes hujus vitae calamitates ac miseriae intelligit venas mesaraicas, juxta hepar sitas, ex sunt poenae peccati originalis, Gen. 3, v. 16. et quo tanquam e scatebra hauriunt succum sangui- seqq. Ambrosius vel Prosper in lib. 2. de voc. gent. neum eumque in sanguinem perfectum commutant. c. 3: Omnes naturae nostrae incolumitatem primi Duo enim sunt venarum mesaraicarum officia, vide- hominis praevaricatione perdidimus, inde tracta licet chylum in jecur transportare et ex hoc in mortalitas indeque multiplex corporis atque animi intestina sanguinem refundere, ut ex Galeno lib. 3. corruptio. Augustinus lib. 13. de civ. Dei cap. 14: de facult. nat. docet Laurentius lib. 4. anatom. A liberi arbitrii malo usu series hujus calamitatis c. 7. quaest. 5. Schindlerus in verb. 775 exponit exorta est, quae humanum genus origine depravata antequam venter in sepulcro frangatur, sed in velut radice corrupta usque ad secundae mortis verbo per hydriam cistulam fellis intelligit. exitium, quae non habet finem, solis illis exceptis, Tremellius sic explicat, antequam abrumpantur qui per gratiam liberantur, miseriarum connexione commoditates tuae ad hanc vitam pertinentes, quod perducit. 4. Quinimo tota haec mortalis vita nihil synecdochice more Hebraeorum exemplo uno figurari aliud est quam continua ad mortem via. asserit) et confringatur sive conteratur rota super stinus libr. 13. de civ. Dei c. 10: Quidquid temporis cisternam sive puteum. (Per rotam super cisternam vivitur, de spatio vivendi detrahitur, et quotidie fit Hebraei intelligunt cranium capitis, quod in se- minus, minusque quod restat, ut omnino nihil aliud pulcro dicunt confringi. At cranium illud ob sit tempus hujus vitae quam cursus ad mortem, in duritiem ossis diutissime integrum perseverat. Vatablus per rotam intelligit caput, per puteum XVII. 77. cor, a quo trahuntur vires vitales. Ut enim mini sterio rotae haurimus aquam, sic in capite omnes sensus constituuntur unde a corde vitales vires attrahit. Piscator accommodat ad pulmonem, qui continuo motu halitum nunc attrahit, nunc repellit, sicut rota ad cisternam, vel puteum, hydriam nunc demittit, nunc attrahit, eum in morte disrumpi dicunt. Quid si per rotam intelligatur jecur? ut enim rotae opera aqua e puteo extrahitur, ita jecur chylum ad se trahit eumque in sanguinem commutat ac toti corpori distribuit, sed in senibus hepar in sanguine conficiendo ac distribuendo suum non satisfacit officium. Tremellius insistit literali sensui, rota, qua vertente haustrum in cisternam profundiorem inducitur, confringetur, id est neque sive stet, sive sedeat, sive jaceat, semper eo propius propinquis bonis, neque remotis utendi facultatem habiturus es.) v. 7. et revertatur pulvis ad terram, abit, quo impulsu navis ducitur; sic et nos, sive dormientes, sive vigilantes, sive jacentes, sive amquemadmodum fuit, et spiritus revertatur ad Deum, bulantes, sive nolentes, sive volentes per momenta qui dedit illum (id est miseri senes tantisper cum temporum semper ad finem ducimur. Seneca multiplicibus illis incommodis ac molestiis conflictantur, donec animae et corporis vinculo per mortem epist. 24: Quotidie morimur, quotidie enim demitur XVII. soluto corpus hominis e pulvere terrae initio for- aliqua pars vitae, et tunc quoque, cum crescimus, vita decrescit. Infantiam amisimus, deinde puerimatum Gen. 2, v. 7. sepulcro inferatur inque eo in tiam, deinde adolescentiam; usque ad hesternum pulverem et cinerem redigatur, anima vero, quae spiritus est, ad Deum creatorem revertatur ejusque quidquid transiit temporis, perit; hunc ipsum, quem judicio sistatur atque ab eo vel tradatur angelis agimus diem, cum morte dividimus. Idem: Ultima sanctis in sinum Abrahae deportanda, vel malis hora, qua esse desinimus, non sola mortem facit, spiritibus in gehennam detrudenda. Quidam in specie ad animas piorum accommodant, cum Salomon sermonem dirigat ad populum Dei, illae igitur dicuntur reverti ad Deum, quia in coelum a sanctis angelis deferuntur). Atque haec est allegorica illa

quo nemo stare permittitur, sed semper diaetam
unam quolibet die quisque nostrum facit. Bern-
hardus de dom. inter col. 1743: Vita hominis
singulis diebus expenditur; vita haec fragilis et
caduca quanto magis crescit, tanto magis ad
mortem accedit; vitae hujus principium mortis est
exordium, neque incipit aetas prius augeri quam
minui. Manilius:

Nascentes morimur finisque ab origine pendet.
Seneca in Herc. furente:

Tibi mors paramur,

Sis licet segnis, properamus ipsi,

Prima, quae vitam dedit, hora carpsit.

Vita haec nostra naviganti similis, qui enim navigat,

sed sola consummat; tunc ad illam pervenimus,
sed diu venimus. In mortem non repente incidi-
mus, sed minutatim procedimus. Thomas Morus:

Scilicet ex illa, qua primum nascimur, hora
Prorepunt juncto vitaque morsque pede.

Antecedentis

quiora. 1. Interna.

73. Propinquiora mortis antecedentia sunt vel namque per totum vitae cursum homini insidiatur, propin- interna, vel externa. Interna, quae in corpore vel multo magis sub vitae finem omnem suam callidiin anima homini obtingunt; externa, quae eidem tatem ac potentiam adversus ipsum exserit sciens, exterius obversantur. Ad priorem classem pertinent in hoc ultimo duello cum praesentissimo salutis 1. sensuum interiorum et exteriorum, adeoque omnium discrimine homini aut vincendum aut succumbendum, animae virium et omnium corporis membrorum unde quidam ex veteribus per calcaneum, cui serpens labefactatio. Morte enim appropinquante oculi infernalis insidiaturus dicitur Gen. 3, v. 15. vitae contabescunt, aures obsurdescunt, gustus pervertitur, finem, circa quem gravius hominem oppugnat, XVII. 79. memoria diminuitur, brachia et manus prae languore intelligunt. Cassianus libr. 4. inst. coenob. cap. 37. concidunt, pedes corporis molem ferre nequeunt, Quemadmodum Johannes Apoc. 12, v. 12. diabolum nasus redditur acutus, facies lurida ac totum corpus dicit habere iram magnam, cum sciat, quod modiad putredinem et corruptionem vergit. Bernhardus cum tempus ad seducendum in fine seculi eidem in serm.: Cogita te jam mortuum, quem scis ne- supersit; ita quoque circa finem vitae quemlibet cessario moriturum. Distingue, qualiter oculi hominem magnis viribus et efferata ira aggreditur, vertentur in capite, venae rumpentur in corpore et itidem sciens, exiguum adhuc temporis spatium ad cor scindetur dolore. 2. Conscientiae morsus et seducendum sibi esse relictum. Utque in vita accusatio. Morituro omnia totius vitae delicta oc- reliqua non uno duntaxat tentationum genere, sed currunt cum omnibus speciebus ac circumstantiis, multiformi nocendi astutia, ut Augustinus lib. 19. quae animum ipsius graviter angunt et excruciant. de civ. Dei c. 23. loquitur, hominem solet aggredi. Ephremius de beatitud. anim. cap. 1. sub fin.: Ea Aliis enim cupiditatem insatiabilem immittit, ut hora, cum anima dividitur a corpore, videns uni- opibus suis tanquam compedibus illigatos a via versa opera sua dicit illis: Date mihi unius horae veritatis abducat; alios inflammat irae stimulis, ut spatium, donec egrediar. Et respondent simul ad nocendum potius intentos a Dei contemplatione omnia opera ejus et dicunt ei: Tu nos egisti, tua detorqueat; alios immoderatis libidinibus immergit, opera sumus, tecum semper imus, tecum pergimus ut voluptati et corpori servientes ad virtutem read Deum. Moriturus videt, se momento illi ap- spicere non possint; aliis vero inspirat invidiam, propinquare, a quo pendet aeternitas, tempus bene ut suis ipsi tormentis occupati nihil cogitent aliud operandi jam esse amissum, tempus ad poenitentiam nisi eorum, quos oderint, felicitatem; alios inflamconcessum esse fere totum praeterlapsum ac post mat ambitionibus; quos pios viderit, vanis implicat mortem imminere judicium, in quo de actionibus, religionibus, ut impios faciat, Lactantius lib. 6. de verbis et cogitationibus reddenda sit ratio. Si non vero cultu c. 4. p. 323. Ac ut verbo dicam, acrius benefeceris, inquit Deus ad Cainum, peccatum cubat tentat hominem ex illa parte, qua eum videt per ad ostium Gen. 4, v. 7. In hac vita peccatum excrescentem humorem facile inclinari ad vitia, ut videtur quasi cubare et quiescere cessante adhuc secundum humoris conspersionem adhibeat etiam conscientiae morsu, sed cubat ad ostium, id est tentationem, Bernhardus serm. 67. de mod. bene viv. quando per portam mortis ex hac vita egrediendum, col. 1741. ita quoque circa finem vitae pro diversitunc peccatum evigilat et conscientiam graviter tate objectorum diversa ejaculatur tela, eruditos angit. 3. Dolorum et angorum multiplicatio. solicitat ad verae fidei abnegationem, bonos ad Quemadmodum cum dolore et angore in hunc praesumtionem, malos ad desperationem, infirmos ad impatientiam, divites ad nimiam circa terrena curam, pauperes ad diffidentiam.

2. Externa.

sequentia

1. Re

mundum nascimur; ita quoque cum dolore et angore
ex eo egredimur Sub vitae igitur finem et ex hoc
mundo abitum poenas et molestias pendimus, quas 75. 4. Consequentia mortis referri possunt ad 4. Con-
in primo ad hanc vitam et in hunc mundum ingressu duas classes. Quaedam enim mortem consequuntur mortis.
matribus nostris procreavimus, iisdem doloribus ratione totius compositi, quaedam respectu singula- spectu
tempore discessus subjacemus, quibus
quibus matrem rum partium. Ad priorem classem pertinent 1. totius
tempore partus fatigavimus, ut similis sit ingressui nuda ex hoc mundo egressio. Job. 1, v. 21: Nudus siti.
vitae exitus. Fingunt poëtae Prometheum lutum, egressus sum ex utero matris meae et nudus re-
ex quo hominem finxit, non aqua, sed lacrymis vertar illuc, non in matris uterum, sed in terram,
macerasse, quia scilicet
sive in sepulcrum, ut Chaldaeus paraphrastes ad-

Nascimur in lacrymis, lacrymis quoque vita jecit, in domum sepulcri, est enim terra omnium

madescit,

nostrum mater ac velut uterus maternus, in quem
Et vitam rursus linquimus in lacrymis.
mortui recipiuntur, prodituri suo tempore ex eo
Cui tristi querimoniae fides Christiana merito illud iterum in vitam Sirac. 40, v. 1. Salomon insistens
Jobi vestigiis Eccl. 5, v. 14: Quemadmodum homo

subnectit:

O multas hominum lacrymas, absterget at omnes egressus est ex utero matris suae nudus, sic rever-
Omnibus electis ipse Deus lacrymas.

tetur, ut vadat, secundum quod venit, nec quidquam
portabit de labore suo, quod ducat in manu sua.
74. Externa sunt 1. uxoris, liberorum et cogna- 1. Tim. 6, v. 7: Nihil intulimus in mundum, mani-
torum ejulatus ac molestatio; 2. multiplex ac varia festum, quod nec quidquam auferre possumus.
diaboli insultatio, infestatio ac tentatio. Quodsi 2. Omnium mundanorum gaudiorum, omnium

compo.

corporis et fortunae bonorum, quin et temporis ad spiritus, cum de homine dicitur, quandoque tamen poenitendum ac bene operandum concessi amissio. Enyntizos poni pro ipsa anima, cum anima sit Psalm. 49, v. 18: Non cum mortuus fuerit (dives), spiritus, Genes. 2, v. 7. c. 46, v. 27. Augustinus accipiet omnia, neque descendet post ipsum gloria in exposit. Cant.: Unus et idem spiritus ad se domus ejus. Post mortem homo privatur bonis ipsum dicitur spiritus et ad corpus anima. Anima omnibus ad hanc vitam pertinentibus, corpus exuitur dicitur, in quantum est vita corporis; spiritus vero pulchritudine ac robore, perit nobilitas, auferuntur in quantum est substantia spiritualis; quandoque divitiae, neque quidquam nisi linteolum corpus non ipsam animae essentiam, sed ejus qualitates, tegens ex omni divitiarum cumulo secum ex mundo motus et affectus significare, secundum quos modo homo aufert. Ubi nunc caesaris praeclarum corpus? lata, modo tristis, modo fortis, modo imbecillis ait auctor serm. ad fratr. in erem. Augustino attri- dicitur. Gen. 45, v. 27: Revixit spiritus ejus. buti, ubi divitiarum ejus magnitudo? ubi caterva Exod. 6, v. 9: Propter angustiam spiritus etc. baronum et nobilium? ubi acies militum? ubi ap- Quandoque usurpari pro dono sanctificationis et paratus deliciarum? ubi canes venatici? ubi veloces charismasi spiritualibus, quae a Spiritu sancto in equi? ubi cantantes aves? ubi thalamus pictus? credentes conferuntur, ut sint ad spirituales actiones ubi lectus eburneus? ubi regalis thronus? ubi mu- idonei. Irenaeus lib. 5. ad haer. c. 8. p. 322: tatoria vestimentorum? ubi capilli solares? ubi Anima et spiritus pars hominis esse possunt, homo decora facies? Te dudum verebantur homines, te autem nequaquam, perfectus autem homo commixtio timebant principes, te colebant urbes, te metuebant et adunitio est animae assumentis spiritum patris omnes, ubi nunc quaeso sunt omnia? quo abiit tua et admixtae in carne, quae est plasmata secundum magnificentia? pariter defecerunt haec omnia, imaginem Dei. Et postea: Cum spiritus commixtus quando defecit spiritus ejus, et eum in sepulcro animae unitur plasmati propter effusionem spiritus trium brachiorum reliquerunt cum foetore et pu- spiritualis, et perfectus factus est homo, et hic est, tredine. Baptista Campofulgosus lib. 7. cap. 2. de qui secundum imaginem et similitudinem factus est Saladino Aegyptio sultano commemorat, quod in Dei, si autem defuerit animae spiritus, animalis processione obsoletam tunicam sibi praeferri cura- est vere, qui est talis etc. (quae omnia commode verit ac per praeconem exclamari jusserit: Saladinus sunt explicanda, non de tertia aliqua parte essentiali, Asiae domitor tantum ex hoc mundo secum referet. quae homini in regeneratione accedit, sed de charisXVII. 80. 3. Novorum confinium egressio. Post mortem pulvis masi spiritualibus, quae piis hominibus conferuntur, revertitur in terram et spiritus ad Deum, qui dedit ut ibidem se ipsum Irenaeus explicat.) Didymus eum, Eccl. 12, v. 7. utraque igitur pars hominis libr. 3. de Spiritu sancto apud Hieronymum tom. 9. XVII. 81. novas ingreditur sedes easdemque sibi penitus operum in dicto apostolico 1. Thess. 5, v. 23. per ignotas. spiritum intelligit superiorem animae portionem, 76. Posterioris classis énóueve quaedam spectant quae animam informat, ut divina intelligat, sapiat corpus, quaedam vero animam hominis. Nititur et diligat, qua expositione etiam utitur Nyssenus haec distributio illa hypothesi, quod sint duae de creat. hom. c. 8. At haec expositio favet Peladuntaxat hominis partes, corpus et anima, ut ostendit gianis, tribuit enim spiritui vim et facultatem illuprimaeva hominis creatio. **Esse enim tantum minandi animam in rebus divinis, quod unice comduas hominis partes, probant 1. hominis creatio petit Spiritui sancto qui animam lucis suae radiis Gen. 2, v. 7. 2. hominis redemtio, nam Christus illuminat, ut divina cognoscat, capiat et intelligat. eum totum anima duntaxat et corpore constantem Quidam per spiritum mentem et intellectum, per redemit, Gal. 3, v. 13. c. 4, v. 5. Luc. 19, v. 10. animam voluntatem et affectus intelligunt, Gallas. 3. hominis renovatio et sanctificatio; 4. Filii incar in notis ad Iren. p. 398. Hae sunt duae partes natio, assumsit animam et corpus; 5. hominis mors praecipuae animae nostrae, quas Deo subjici et Eccl. 12, v. 7. Act. 7, v. 59. 6. mortuorum resu- in dies renovari oportet, ut nihil mente cogitemus, scitatio 1. Reg. 17, v. 21. 7. ipsius Christi mors; nihil animo cupiamus, nihil corpore efficiamus, quod 8. gravissima Christi admonitio Matth. 10, v. 29.** ipsius verbo consentaneum non sit. Non est igitur Heracleonitae referente Hieronymo in c. 20. Ezech. spiritus apud Paulum aliquid diversum ab anima, tres partes hominis essentiales faciebant, corpus, sed ipsius animae facultas, ut apud Hebraeos animam et spiritum. Eadem est sententia Rabi- distinguitur a cum illi aut conjungitur aut norum. Quidam Theophrastistae nostro tempore opponitur, utramque tamen facultatem comprehendit idem statuunt, ac spiritum post mortem corporis nomen, cum nulla fit distinctio, ut nunc pro aliquandiu adhuc superesse, tandem vero etiam ex- tota anima, nunc pro ejus parte accipiatur. Socinus stingui, animam vero simpliciter immortalem esse in explic. aliquot, locor. Script. p. 106: Spiritus disputant. Nonnulli ex Svencfeldianis et Enthusia- est id, quod alio nomine vocari potest mens seu stis tertiam partem essentialem, spiritum scilicet. ratio superior, quatenus scilicet est illustrata a homini in regeneratione accedere somniant. Illi Dei patefactione illa, quae continetur in evangelio, omnes urgent dicta Scripturae, in quibus spiritus ita ut cum Paulus optat, spiritum esse sine ullo ab anima distinguitur Luc. 1, v. 46. 1. Thess. 5, vitio, ac perfectum aliud nihil optet, quam ut v. 23. Hebr. 4, v. 12. sed respondemus, nomen nullus error, nulla ignorantia divinae patefactae

2. Ratione singularum

partium. 1. Cor

poris.